Τον ασκό του Αιόλου, σε όλα τα μέτωπα, άνοιξε η ομιλία του Ουκρανού προέδρου Β. Ζελένσκι στην ελληνική Βουλή σε συνδυασμό με την εμφάνιση των δύο νεοναζί, μελών του Τάγματος Αζόφ οι οποίοι μάλιστα χειροκροτήθηκαν με θέρμη από τα έδρανα της συμπολίτευσης και όχι μόνο. Η πολιτική ένταση που πυροδοτήθηκε τα τελευταία εικοσιτετράωρα είναι άνευ προηγουμένου αν και φαίνεται ότι αυτή χρησιμοποιείται ως προπέτασμα καπνού για να καλυφθούν οδυνηρές εξελίξεις στα εθνικά μας θέματα.
Σε πρώτη φάση βρίσκεται εν όψει ο κίνδυνος ενός νέου διχασμού ο οποίος έως τώρα εκδηλωνόταν σε λανθάνουσα μορφή. Ύστερα και από το τεράστιο φιάσκο της Βουλής, η κυβέρνηση σε μια απέλπιδα προσπάθεια αντεπίθεσης εγκαθιδρύει τη λογική του “άσπρου μαύρου”, επιχειρώντας να χρεώσει ως “φίλο του Πούτιν” όποιον (πολίτη, φορέα ή κόμματα) δεν είναι αδιαμαρτύρητα υπέρ της Ουκρανίας και των επιλογών της Δύσης και του ΝΑΤΟ. Το μέγεθος των αντιδράσεων πάντως και εντός της ΝΔ, η οποία βράζει, υποχρέωσε το Μέγαρο Μαξίμου να εγκαταλείψει τις αστείες δικαιολογίες και να αναδιπλωθεί αναγνωρίζοντας ότι αυτό που έγινε “ήταν λάθος και απαράδεκτο”. Εν όψει και του συνεδρίου της ΝΔ, με τις δημοσκοπήσεις να δείχνουν ελεύθερη πτώση και τον Αντ. Σαμαρά να πιάνει την αφορμή για να “επανεμφανιστεί” στο προσκήνιο, ο κ. Μητσοτάκης ανέκρουσε πρύμναν...
Την ώρα όμως που κυβέρνηση και αξιωματική αντιπολίτευση μαλώνουν για το εάν η «πάνω πλατεία» συναντιέται ξανά με την «κάτω πλατεία» όπως το 2012, ο αναβαθμισμένος ρόλος της Τουρκίας επιτρέπει στον Ερντογάν να προωθεί -μέσω της Ουκρανίας- σχέδια τα οποία απειλούν τον ελληνισμό με ακρωτηριασμό και νέες εθνικές ήττες. Κι αντί το εγχώριο πολιτικό σύστημα να ομονοεί για να τις προλάβει και να τις αποτρέψει, αφενός αναλώνεται σε διαγκωνισμούς και αφετέρου ξεπηδούν από τους κόλπους του διάφοροι “πρόθυμοι” για να υπηρετήσουν τέτοιες καταστάσεις.
Έχοντας ήδη εξασφαλίσει την αλλαγή στάσης της κυβέρνησης Μπάιντεν για την αγορά των μαχητικών F16 και την αγορά τους, ο Τούρκος πρόεδρος έχει βαλθεί τώρα να πάρει το ύψιστο αντάλλαγμα που θα μπορούσε να έχει για τους γεωπολιτικούς του στόχους σε αυτή τη συγκυρία σε σχέση με την Ελλάδα. Ως επιτήδειος ουδέτερος αρχικά και δραστήριος διαμεσολαβητής κατόπιν, έτοιμος να φιλοξενήσει ακόμη και συνάντηση κορυφής μεταξύ Πούτιν και Ζελέσνκι στην Τουρκία, φέρεται να υποστηρίζει με πάθος το ένα από τα δύο πιθανά σενάρια για τη λήξη της πολεμικής σύγκρουσης.
Πρόκειται για το σχέδιο μετατροπής της Ουκρανίας σε μια συνομοσπονδία ημι-ανεξάρτητων κρατών, προκειμένου να αποφευχθεί ο τυπικός διαμελισμός της στην περίπτωση που η Μόσχα θελήσει να διατηρήσει υπό την κατοχή της τις περιοχές που έχει καταλάβει μέχρι σήμερα, όπως έχει κάνει από το 2014 με την Κριμαία. Η μορφή της συνομοσπονδίας έχει τεθεί στο τραπέζι από το προηγούμενο διάστημα και φαίνεται ότι έχει συζητηθεί και από ρωσικής πλευράς ενώ τα τρία γεωγραφικά μέρη που εξετάζεται να την αποτελούν είναι η Δυτική Ουκρανία, κύρια βάση της σημερινής κυβέρνησης, η Κεντρική Ουκρανία που ακολουθεί τους δυτικούς και η υπό ρωσική επιρροή Νοτιο-ανατολική Ουκρανία.
Για τον Ερντογάν, αυτή θα ήταν μια ιδανική εξέλιξη διότι μια τέτοια λύση -στην οποία πρωταγωνιστικό ρόλο θα έχει παίξει και ο ίδιος- θα μπορεί να την ζητήσει υπό νέες συνθήκες πια ως “μοντέλο ειρήνης” και για την Κύπρο. Δεν είναι μάλιστα καθόλου τυχαίο ότι μόλις προχθές ο Τουρκοκύπριος ηγέτης Ερσίν Τατάρ, στη συνάντησή του με την υφυπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ Β. Νούλαντ (η οποία τον αποκάλεσε ...κατά λάθος “πρόεδρο”) είπε ότι για να αρχίσουν πάλι οι συνομιλίες στην Κύπρο όρος είναι η «λύση» των δύο κρατών. Την ίδια ώρα πληθαίνουν οι φωνές που υποστηρίζουν ότι για να προχωρήσουν τα σχέδια ενεργειακής απεξάρτησης από την Ρωσία, στη σκιά του πολέμου, πρέπει να λυθεί γρήγορα (και όπως όπως;) το κυπριακό. Τέτοιες φωνές ακούγονται και στο εσωτερικό της χώρας έχοντας κατά κύριο λόγο την αφετηρία τους στο ΕΛΙΑΜΕΠ αλλά και από πολιτικά πρόσωπα όπως ο Δημ. Αβραμόπουλος που κατά τρόπο εκβιαστικό λέει ότι “επίλυση του Κυπριακού σημαίνει αυτομάτως οριοθέτηση της ΑΟΖ” στην περιοχή. Από την άποψη αυτή, το γεγονός ότι ο Β. Ζελένσκι κατά τις μαγνητοσκοπημένες ομιλίες του στα δύο κοινοβούλια, Ελλάδας και Κύπρου, δεν είπε λέξη για την τουρκική κατοχή προκάλεσε μεν δικαιολογημένη οργή αλλά όχι και εντύπωση.
Στο μεταξύ η αινιγματική δήλωση του υπουργού Ενέργειας της Τουρκίας ότι «τις επόμενες μέρες θα υπάρξουν σημαντικές εξελίξεις στην ανατολική Μεσόγειο σχετικά με το φυσικό αέριο» προκειμένου «να την μετατρέψουμε σε προορισμό ασφαλούς ενεργειακού εφοδιασμού» έρχεται να συνδυαστεί με την προϋπάρχουσα κινητικότητα στον απόηχο της συνάντησης Μητσοτάκη – Ερντογάν στην Κωνσταντινούπολη και των δηλώσεων Τούρκων αξιωματούχων ότι συζητήθηκε θέμα συνεκμετάλλευσης.
Ενδιαφέρον έχει ότι το πιο πιθανό σενάριο συνεκμετάλλευσης έσπευσε να περιγράψει (ή και να ζεστάνει εκ νέου) τις προηγούμενες ημέρες ο (βουλιμικός) Ευάγγελος Βενιζέλος. Ο αντιπρόεδρος της περιόδου Σαμαρά, που μη κρύβοντας τη φιλοδοξία του να αποτελέσει “πολιτική λύση” σε μια κυβέρνηση συνεργασίας μετά τον Κ. Μητσοτάκη έδωσε όρκους φιλοδυτικής πίστης και αντιρωσισμού, δεν αρκέστηκε στη δήλωση που άναψε φωτιές ότι “το Αιγαίο δεν είναι ελληνική λίμνη”. Ο ίδιος παραπέμπει για τη συνεκμετάλλευση όχι στο Αιγαίο σε πρώτη τουλάχιστον φάση αλλά στην Ανατολική Μεσόγειο μέσω της οριοθέτησης της ΑΟΖ χωρίς να υπάρχει το πρόβλημα με τα 12 μίλια. Πρόκειται για την περιοχή που περιλαμβάνει και το Καστελόριζο το οποίο έχει μείνει σε εκκρεμότητα κατά την υπογραφή της (μερικής) συμφωνίας της Ελλάδας με την Αίγυπτο. Κι όπως είναι ήδη γνωστό η συμφωνία αυτή προβλέπει μειωμένη επήρεια σε νησιά του νότιου Αιγαίου, μεταξύ αυτών και στην Κρήτη, ενώ αφήνει εκτός τη μισή Ρόδο αλλά και ολόκληρο το Καστελόριζο καθώς όλη η περιοχή ανατολικά του 28ου Μεσημβρινού δεν περιλαμβάνεται στη συμφωνία. Είναι η περιοχή που η Τουρκία εγείρει διεκδικήσεις και την οποία έχουν χαρακτηρίσει και οι ΗΠΑ “αμφισβητούμενη”. Και με την Άγκυρα να υποστηρίζει ότι αφού η Αθήνα δέχθηκε μειωμένη επήρεια για το πέμπτο μεγαλύτερο νησί της Μεσογείου, την Κρήτη, πώς είναι δυνατόν να ζητάει πλήρη επήρεια για το Καστελόριζο, αν περάσει αυτή η άποψη χάνεται η ένωση της ελληνικής ΑΟΖ με την ΑΟΖ της Κύπρου, νομιμοποιείται το τουρκολιβυκό σύμφωνο και ανοίγει το «κλειδί» για τη διχοτόμηση του Αιγαίου...
Ανδρέας Καψαμπέλης
Για τον Ερντογάν, αυτή θα ήταν μια ιδανική εξέλιξη διότι μια τέτοια λύση -στην οποία πρωταγωνιστικό ρόλο θα έχει παίξει και ο ίδιος- θα μπορεί να την ζητήσει υπό νέες συνθήκες πια ως “μοντέλο ειρήνης” και για την Κύπρο. Δεν είναι μάλιστα καθόλου τυχαίο ότι μόλις προχθές ο Τουρκοκύπριος ηγέτης Ερσίν Τατάρ, στη συνάντησή του με την υφυπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ Β. Νούλαντ (η οποία τον αποκάλεσε ...κατά λάθος “πρόεδρο”) είπε ότι για να αρχίσουν πάλι οι συνομιλίες στην Κύπρο όρος είναι η «λύση» των δύο κρατών. Την ίδια ώρα πληθαίνουν οι φωνές που υποστηρίζουν ότι για να προχωρήσουν τα σχέδια ενεργειακής απεξάρτησης από την Ρωσία, στη σκιά του πολέμου, πρέπει να λυθεί γρήγορα (και όπως όπως;) το κυπριακό. Τέτοιες φωνές ακούγονται και στο εσωτερικό της χώρας έχοντας κατά κύριο λόγο την αφετηρία τους στο ΕΛΙΑΜΕΠ αλλά και από πολιτικά πρόσωπα όπως ο Δημ. Αβραμόπουλος που κατά τρόπο εκβιαστικό λέει ότι “επίλυση του Κυπριακού σημαίνει αυτομάτως οριοθέτηση της ΑΟΖ” στην περιοχή. Από την άποψη αυτή, το γεγονός ότι ο Β. Ζελένσκι κατά τις μαγνητοσκοπημένες ομιλίες του στα δύο κοινοβούλια, Ελλάδας και Κύπρου, δεν είπε λέξη για την τουρκική κατοχή προκάλεσε μεν δικαιολογημένη οργή αλλά όχι και εντύπωση.
Στο μεταξύ η αινιγματική δήλωση του υπουργού Ενέργειας της Τουρκίας ότι «τις επόμενες μέρες θα υπάρξουν σημαντικές εξελίξεις στην ανατολική Μεσόγειο σχετικά με το φυσικό αέριο» προκειμένου «να την μετατρέψουμε σε προορισμό ασφαλούς ενεργειακού εφοδιασμού» έρχεται να συνδυαστεί με την προϋπάρχουσα κινητικότητα στον απόηχο της συνάντησης Μητσοτάκη – Ερντογάν στην Κωνσταντινούπολη και των δηλώσεων Τούρκων αξιωματούχων ότι συζητήθηκε θέμα συνεκμετάλλευσης.
Ενδιαφέρον έχει ότι το πιο πιθανό σενάριο συνεκμετάλλευσης έσπευσε να περιγράψει (ή και να ζεστάνει εκ νέου) τις προηγούμενες ημέρες ο (βουλιμικός) Ευάγγελος Βενιζέλος. Ο αντιπρόεδρος της περιόδου Σαμαρά, που μη κρύβοντας τη φιλοδοξία του να αποτελέσει “πολιτική λύση” σε μια κυβέρνηση συνεργασίας μετά τον Κ. Μητσοτάκη έδωσε όρκους φιλοδυτικής πίστης και αντιρωσισμού, δεν αρκέστηκε στη δήλωση που άναψε φωτιές ότι “το Αιγαίο δεν είναι ελληνική λίμνη”. Ο ίδιος παραπέμπει για τη συνεκμετάλλευση όχι στο Αιγαίο σε πρώτη τουλάχιστον φάση αλλά στην Ανατολική Μεσόγειο μέσω της οριοθέτησης της ΑΟΖ χωρίς να υπάρχει το πρόβλημα με τα 12 μίλια. Πρόκειται για την περιοχή που περιλαμβάνει και το Καστελόριζο το οποίο έχει μείνει σε εκκρεμότητα κατά την υπογραφή της (μερικής) συμφωνίας της Ελλάδας με την Αίγυπτο. Κι όπως είναι ήδη γνωστό η συμφωνία αυτή προβλέπει μειωμένη επήρεια σε νησιά του νότιου Αιγαίου, μεταξύ αυτών και στην Κρήτη, ενώ αφήνει εκτός τη μισή Ρόδο αλλά και ολόκληρο το Καστελόριζο καθώς όλη η περιοχή ανατολικά του 28ου Μεσημβρινού δεν περιλαμβάνεται στη συμφωνία. Είναι η περιοχή που η Τουρκία εγείρει διεκδικήσεις και την οποία έχουν χαρακτηρίσει και οι ΗΠΑ “αμφισβητούμενη”. Και με την Άγκυρα να υποστηρίζει ότι αφού η Αθήνα δέχθηκε μειωμένη επήρεια για το πέμπτο μεγαλύτερο νησί της Μεσογείου, την Κρήτη, πώς είναι δυνατόν να ζητάει πλήρη επήρεια για το Καστελόριζο, αν περάσει αυτή η άποψη χάνεται η ένωση της ελληνικής ΑΟΖ με την ΑΟΖ της Κύπρου, νομιμοποιείται το τουρκολιβυκό σύμφωνο και ανοίγει το «κλειδί» για τη διχοτόμηση του Αιγαίου...
Ανδρέας Καψαμπέλης
