Με ένα non paper από την Ουάσιγκτον, τρεις παραλήπτες και πολλούς αποδέκτες, η αμερικανική διπλωματία ξεκαθάρισε πώς δεν θα στηρίξει ούτε πολιτικά ούτε και οικονομικά την κατασκευή του αγωγού φυσικού αερίου EastMed από την Ανατολική Μεσόγειο στην Ευρώπη .
Το non paper του State Department έφθασε στην Αθήνα, στο Τελ Αβίβ και στην Άγκυρα. Οι υπόλοιποι αποδέκτες είναι βεβαίως οι άμεσα ή έμμεσα ενδιαφερόμενοι, όπως η Αίγυπτος, η οποία εξ αρχής δεν ήταν και πολύ ένθερμος οπαδός του σχεδίου και βεβαίως η Κύπρος.
Το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών για τους δικούς του λόγους διατηρεί σιγή ασυρμάτου ως προς το αμερικανικό non paper, την ύπαρξη του οποίου αποκάλυψε η ιστοσελίδα «Ωμέγα Press» την Τετάρτη 5 Ιανουαρίου. Η αμερικανική θέση έρχεται εκ των πραγμάτων να ενισχύσει την Άγκυρα επί του ζητήματος. Μία θέση η οποία είχε εκφραστεί από την αρχή, όταν η Ελλάδα, το Ισραήλ και η Κύπρος άρχισαν να ενεργοποιούνται στην κατεύθυνση της κατασκευής αυτού του κολοσσιαίου και πανάκριβου αγωγού από την Ανατολική Μεσόγειο προς την Ευρώπη, μέσω Κρήτης, ηπειρωτικής Ελλάδος και Ιονίου – Αδριατικής προς Ιταλία.
Εξ αρχής είχαν διατυπωθεί ενστάσεις από πετρελαϊκούς αλλά και διεθνείς οικονομικούς παράγοντες, τους εν δυνάμει επενδυτές δηλαδή, ως προς το οικονομικό κόστος αλλά και τις τεχνολογικές προκλήσεις που θα συνεπαγόταν ένα τέτοιο θηριώδες κατασκευαστικό έργο. Είναι ωστόσο η πρώτη φορά που η αμερικανική διπλωματία εγείρει ζητήματα που έχουν σχέση με την πολιτικοστρατιωτική σταθερότητα στην Ανατολική Μεσόγειο. Το αμερικανικό non paper παραπέμπει με σαφήνεια σε θέματα ασφαλείας που θα προκαλέσει η λειτουργία ενός EastMed. Η Ουάσιγκτον θεωρεί την ύπαρξη του αγωγού ως «πηγή έντασης στην Ανατολική Μεσόγειο», θέση που πρώτη η Άγκυρα έθεσε επισήμως και ανεπισήμως ως βασικό επιχείρημα της στο ευρύτερο πλαίσιο της απόρριψης αυτού του σχεδίου.
Με λίγα λόγια η αμερικανική διπλωματία συντάσσεται με την επιχειρηματολογία της τουρκικής διπλωματίας σε αυτό το ζήτημα. Να σημειωθεί ότι στο θέμα αυτό και η Μόσχα κράτησε μία αρνητική στάση υιοθετώντας μία κεκαλυμμένη (αλλά διατυπωμένη σε κάθε ευκαιρία), πολιτικοδιπλωματική αρνητικότητα και μάλιστα εξ αρχής. Στο επόμενο διάστημα πιθανώς να πληροφορηθούμε για τον εάν ή όχι το ζήτημα EastMed τέθηκε προς συζήτηση κατά τις πρόσφατες συνομιλίες Μπάϊντεν – Πούτιν με αιχμή το Ουκρανικό ζήτημα ή αν αποτέλεσε ξεχωριστό κεφάλαιο στην τελευταία συνάντηση των ΥΠΕΞ της Ρωσίας και των ΗΠΑ στην Στοκχόλμη. Θα πληροφορηθούμε δηλαδή αν η προοπτική κατασκευής αυτού του αγωγού αποτέλεσε μέρος μίας ευρύτερης διαπραγμάτευσης στρατηγικής σημασίας του τύπου δούναι και λαβείν μεταξύ Μόσχας και Ουάσιγκτον.
Σε κενό αέρος η «Τριμερής» - Αιφνιδιασμένη η Αθήνα
Ο τελικός τορπιλισμός του EastMed από την αμερικανική διπλωματία συμβαίνει χρονικά αμέσως μετά την ολοκλήρωση της πολιτικοστρατιωτικής συμφωνίας μεταξύ Αθήνας και Ουάσιγκτον. Οι ΗΠΑ κέρδισαν όλα όσα ζητούσαν από την ελληνική κυβέρνηση. Νέες Βάσεις, επέκταση της Σούδας, νέο χρονικό πλαίσιο σύμβασης, νέες συμφωνίες για εμπλοκή της Ελλάδας στις Νατοϊκές δραστηριότητες.
Αντίθετα η Αθήνα παρακολουθεί μάλλον αιφνιδιασμένη πώς ένα τμήμα του ευρύτερου σχεδιασμού της βασισμένου στην έννοια της «Τριμερούς Συνεργασίας» (Ελλάδα, Ισραήλ, Κύπρος) – ( Ελλάδα, Κύπρος, Αίγυπτος) για να απομονώσει την Τουρκία από το στρατηγικό παίγνιο της Ανατολικής Μεσογείου, προσκρούει στις αμερικανικές επιλογές οι οποίες εφάπτονται των τουρκικών επιδιώξεων. Θα είναι πολύ δύσκολο δηλαδή για την Αθήνα να εξηγήσει το πώς ένας σημαντικός σχεδιασμός (;) που αφορά την εξωτερική πολιτική της χώρας προσέκρουσε στα «βράχια» της αμερικανικής διπλωματίας με την οποία η Αθήνα βρίσκεται σε μόνιμη επαφή. Είναι η Αθήνα η οποία χαρακτηρίζει αυτή τη φάση των ελληνοαμερικανικών σχέσεων ως την «καλύτερη περίοδο στην ιστορία». Το ίδιο ισχυρίζεται και ο πρέσβης των ΗΠΑ στην Αθήνα κ. Πάγιατ ο οποίος ,ειρήσθω εν παρόδω, αφού ολοκλήρωσε επιτυχώς την δουλειά του στην ελληνική πρωτεύουσα αποχωρεί δίνοντας την θέση του στον κ. Τσούνη εκ της Ομογένειας.
