Δυσαρέσκεια για την κατάσταση της δημοκρατίας στη χώρα μας εκφράζει η ηλικιακή ομάδα 16 έως 26 ετών σύμφωνα με την έρευνα του Ιδρύματος TUI που πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με το δημοσκοπικό ινστιτούτο YouGov. Αν συνυπολογίσει κανείς και τα ευρήματα του «Δείκτη Αντίληψης της Δημοκρατίας» (Democracy Perception Index – DPI) τότε στην Ελλάδα, στη γενέτειρα της δημοκρατίας, η κατάσταση βαίνει σε σκοτεινά μονοπάτια.
Σύμφωνα με την ανάλυση των δεδομένων προκύπτει ότι στην Ελλάδα η ικανοποίηση ή όχι για την κατάσταση της δημοκρατίας βρίσκεται στα τάρταρα. Οι απαντήσεις κατατάσουν τη χώρα μας στον πάτο με το 61% των Ελλήνων/ιδων να δηλώνουν ότι «μάλλον δεν είναι ικανοποιημένοι» και μόνο 11% «μάλλον ευχαριστημένοι». Στη Γερμανία, το ποσοστό που δηλώνουν πως «μάλλον δεν είναι ικανοποιημένοι» ξεπερνά τους μισούς ερωτηθέντες (55%) ενώ στο σύνολο της Ευρώπης τέσσερις στους δέκα ερωτηθέντες νέους/ες δηλώνουν ότι η δημοκρατία στη χώρα τους βρίσκεται σε κίνδυνο.
Έξι στους δέκα νέους στην Ελλάδα μάλλον δεν είναι ικανοποιημένοι από την κατάσταση της δημοκρατίας στη χώρα τους
Ο «Δείκτης Αντίληψης της Δημοκρατίας»
Το ποσοστό δυσαρέσκειας που καταγράφεται μεταξύ των νέων στην Ελλάδα «κουμπώνει» σε απόλυτο βαθμό με τα ανησυχητικά ευρήματα παγκόσμιας μελέτης που διαπίστωσε ότι η δυσαρέσκεια για τη δημοκρατία, μεταξύ των οποίων και στη χώρα μας, βαθαίνει.
Η Ελλάδα, η γενέτειρα της δημοκρατίας, θεωρείται από τους πολίτες της σε ποσοστό 43% λιγότερο δημοκρατική
Στην έρευνα που μετρά τον «Δείκτη Αντίληψης της Δημοκρατίας» (Democracy Perception Index – DPI) συμμετείχαν, μεταξύ άλλων, 15 μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το διάστημα μεταξύ Φεβρουαρίου και Απριλίου του τρέχοντος έτους.
Τα στοιχεία είναι αποκαρδιωτικά για τρεις ευρωπαϊκές χώρες. Ενώ η πλειονότητα των πολιτών της ΕΕ (57%) θεωρεί ότι οι χώρες καταγωγής τους είναι δημοκρατικές σε Γαλλία, Ελλάδα και Ουγγαρία η πλειονότητα πιστεύει ότι δεν ζουν πλέον σε ελεύθερες δημοκρατίες.
Η δυσαρέσκεια των πολιτών στην Ελλάδα είναι ανησυχητική. Από όλες τις χώρες που χαρακτηρίζονται ως «ελεύθερες» δημοκρατίες από την «Freedom House», η Ελλάδα θεωρείται λιγότερο δημοκρατική από τους πολίτες της, σε ποσοστό 43%.
Η Ελλάδα έχει πρόσφατα βρεθεί στο στόχαστρο καταγγελιών για παράνομες επαναπροωθήσεις μεταναστών στη Μεσόγειο Θάλασσα, για το σκάνδαλο των υποκλοπών και τη διάβρωση της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης. Μάλιστα το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε το πρώτο ψήφισμα για το κράτος δικαίου στην Ελλάδα, καταγγέλλοντας τη συνεχή οπισθοδρόμηση και ζητώντας την αναθεώρηση των κονδυλίων της ΕΕ.
Σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Γερμανία, υπάρχει ένα αυξανόμενο χάσμα μεταξύ του πόσο σημαντική θεωρούν οι πολίτες τη δημοκρατία και πόσο δημοκρατική πιστεύουν ότι είναι η χώρα τους, γνωστό και ως «αντιλαμβανόμενο δημοκρατικό έλλειμμα» (PDD).
Το έλλειμμα αυτό ανέρχεται στο εντυπωσιακό 51% στην Ελλάδα και στο 50% στην Ουγγαρία.
Η «υβριδική ταυτότητα» των Ελλήνων
Πίσω στην έρευνα του ιδρύματος TUI που επεξεργάστηκε τις απαντήσεις σχεδόν 6.000 νέων από τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ελλάδα, την Ιταλία, την Πολωνία και την Ισπανία.
Η επεξεργασία των στοιχείων δίνουν ενδιαφέρονται συμπεράσματα.
Για παράδειγμα, σε ερώτηση για το πώς αυτοπροσδιορίζονται ως προς την ταυτότητά τους, οι Έλληνες νέοι εμφανίζουν περισσότερο στοιχεία μιας «υβριδικής ταυτότητας», δηλαδή θεωρούν τους εαυτούς τους είτε πρώτα Έλληνες και μετά Ευρωπαίους είτε πρώτα Ευρωπαίους και μετά Έλληνες. Σε κάθε περίπτωση ταυτίζονται κατά συντριπτική πλειοψηφία που αγγίζει το 64% και με τις δύο ταυτότητες, έναντι ενός 27% που αυτοπροσδιορίζεται μόνο με την ελληνική ταυτότητα.
Πώς αυτοπροσδιορίζονται ως προς την ταυτότητά τους, οι Έλληνες
Οι Έλληνες νέοι σε γενικές γραμμές εμφανίζονται με εμπεδωμένη ευρωπαϊκή συνείδηση και δεν διαφέρουν πολύ από τους συνομηλίκους τους ως προς το ποιες είναι οι σπουδαιότερες δυνατότητες που τους προσφέρει η ΕΕ. Το 55% θεωρεί την ελευθερία μετακίνησης εντός της ΕΕ, ακολουθεί η συμμετοχή σε ευρωπαϊκά εκπαιδευτικά προγράμματα ανταλλαγών όπως το Erasmus, έπεται κατά 49% η ελευθερία εργασίας σε άλλο κράτος-μέλος και στη συνέχεια έρχεται η συμμετοχή στην Ευρωζώνη και το κοινό νόμισμα κατά 41%.
Τι σημαίνει για τους Έλληνες και τις Ελληνίδες η Ευρώπη – Τα βασικά θέματα που τους απασχολούν
Για τους Έλληνες νέους επίσης Ευρώπη συλλήβδην σημαίνει: ελευθερία εργασίας και σπουδών κατά 15%, ελευθερία μετακίνησης κατά 14%, ενώ ένα 14% επίσης θεωρεί επίσης σημαντικά γνωρίσματα της ΕΕ τα θεμελιώδη δικαιώματα, τη δημοκρατία και το κράτος δικαίου. Το 47% των Ελλήνων ερωτηθέντων επίσης θεωρεί «θετική» τη συμμετοχή της Ελλάδας στο ευρωπαϊκό εγχείρημα, έναντι ενός 14%, που θεωρεί το αντίθετο.
Τα βασικά θέματα που θεωρούν ως «προβλήματα» σήμερα οι νέοι στην Ελλάδα είναι: Τα θέματα μετανάστευσης και ασύλου (34%), θέματα οικονομικής και δημοσιονομικής πολιτικής (31%) και τέλος η καταπολέμηση της ανεργίας (30%).
Στο δρόμο προς τις ευρωεκλογές
Λίγο πριν από τις ευρωεκλογές εξαιρετικά ανησυχητικό είναι πως μόνο το 17% των νέων αισθάνονται ότι εκπροσωπούνται από το Κοινοβούλιο της ΕΕ ή τα εθνικά τους κοινοβούλια με την Elke Hlawatschek, διευθύνουσα σύμβουλο του Ιδρύματος TUI, να εκτιμά πως «υπάρχει ένα κρίσιμο κενό εκπροσώπησης» που «απειλεί τη νομιμοποίηση της ΕΕ μεταξύ εκείνων που αποτελούν το μέλλον της».
