Οι εικόνες των γυναικών στο Ιράν που καίνε τις μαντήλες και κόβουν τα μαλλιά τους είναι θεαματικές, αλλά και μια εξέγερση ενάντια στο συγκεντρωμένο θεαματικό του θεοκρατικού καθεστώτος.
Το ανταγωνίζονται όχι μόνο... στο περιεχόμενο (αμφισβήτηση του αυταρχικού κώδικα ενδυμασίας), αλλά κυρίως στη μορφή – συνιστούν ένα θέαμα που δεν παράγεται ούτε ελέγχεται από το καθεστώς.
Για αυτό και πρέπει να εξαφανιστούν πάση θυσία – εκτός από τη φυσική καταστολή, οι αρχές μπλόκαραν και τα social media μέσα από τα οποία αναπαράγεται το αντάρτικο θέαμα.
Οι ίδιες εικόνες ωστόσο καταναλώνονται βουλιμικά στη Δύση.
Εδώ το θέαμα είναι διάχυτο, δεν ελέγχεται από κάποια κρατική ή θρησκευτική αρχή, αλλά παράγεται ιδιωτικά σε μυριάδες εκδοχές που διαγωνίζονται μεταξύ τους στην αγορά για το ποια θα αιχμαλωτίσει την προσοχή του θεατή/καταναλωτή.
Το διάχυτο θεαματικό δρα μέσω της σαγήνης, σε αντίθεση με το συγκεντρωμένο που επιβάλλεται κυρίως με τη βία. Για αυτό και είναι απείρως πιο αποτελεσματικό.
Στο διάχυτο θεαματικό η ιδιωτική παραγωγή θεάματος γίνεται συνώνυμη της υποκειμενικής χειραφέτησης.
Έτσι, οι γυναίκες του Ιράν που καίνε τις μαντήλες τους και κόβουν τα μαλλιά τους αθροίζονται δίπλα στη φρυδούσα Χατζηπαντελή που ξιφουλκεί υπέρ της διαφορετικότητας (diversity) μέσα από ένα ακόμη θεαματικό προϊόν (GNTM).
Χθες εκείνη, σήμερα αυτές. Αύριο θα είναι κάτι άλλο, εξίσου «χειραφετητικό» και «διαφορετικό»… αλλά τόσο ίδιο. Για αυτό όμως δεν ευθύνονται οι ηρωικές γυναίκες του Ιράν.
Dimitris Tsirkas (FB)
