ΤΟ ΠΑΡΑΚΑΤΩ ΚΕΙΜΕΝΟ ΥΠΑΡΧΕΙ ΣΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΣΑΜΙΟΥ “ΔΡΟΜΕΙΣ-ΘΡΥΛΟΙ ΤΗΣ ΟΛΥΜΠΙΑΣ” (ΕΚΔΟΣΗ: ΑΘΛΗΤΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ “ΑΠΟΛΛΩΝ” ΔΥΤ. ΑΤΤΙΚΗΣ – ΑΘΗΝΑ 2002)
ΠΑΡΜEΝΙΣΚΟΣ Ο ΚΕΡΚΥΡΑΙΟΣ
...Το κύμα έσκαγε με ορμή στην πέτρα όπου έστεκε ένας νεαρός άνδρας. Εκείνος κοίταγε πέρα προς το λιμάνι της Κέρκυρας. Έβλεπε ένα πλοίο να πλησιάζει το νησί του. Αυτό το πλοίο που αύριο θα τον έπαιρνε για να τον μεταφέρει στην Ήλιδα και την Ολυμπία. 440 χρόνια μετά τη νίκη του Αγάθαρχου στα 536 π.Χ. και του Αρχίλοχου στα 544 π.Χ., κανένας άλλος Κερκυραίος αθλητής Δρομέας δεν είχε κερδίσει σε αγώνα δρόμου στην Ολυμπία. Είχαν περάσει 110 Ολυμπιάδες και οι Κερκυραίοι δρομείς, αν και είχαν αρκετές συμμετοχές σε τελικούς, δεν είχαν πετύχει να κερδίσουν. Στην Ελλάδα και τον Κόσμο είχαν αλλάξει πολλά. Αυτοκρατορίες, πόλεις μεγάλες και σημαντικές είχαν καταβαραθρωθεί. Από αιώνα σε αιώνα όλα άλλαξαν, και η μοίρα των λαών και των πόλεων, των απλών ανθρώπων από τη μια πλευρά στην άλλη του τότε γνωστού κόσμου, ακολουθούσε αυτό που ο Ηράκλειτος είχε συμπυκνώσει σε τρεις λεξούλες, γεμάτες όμως σοφία που αν καθίσει ο καθένας να τις σκεφθεί καλά, σε πολλά συμπεράσματα θα φθάσει. «Τα πάντα ρει». Όλα εξελίσσονται. Όλα αλλάζουν. Όλα κυλάνε. Όλα φθείρονται. Όλα υπάρχουν για να φεύγουν. Να περπατάνε προς τη ροή του χρόνου, της μοναδικής αρχής. Ατέλειωτο ταξίδι.
Ο Παρμενίσκος, μέλος των Στωικών, σκεφτόταν όλ' αυτά σε μια συνεχή αναζήτηση προς τα μέσα του. Από μικρό παιδί, σε μια πορεία εξερεύνησης προς τα εσώτερα ερωτηματικά που βασανίζουν κάθε άνθρωπο. Μαθητής αξιόλογων δασκάλων και φιλοσόφων, από πλούσια οικογένεια, είχε λύσει πολλά από τα προβλήματα που βασάνιζαν πολλούς από τους σύγχρονούς του. Ο πατέρας πλούσιος έμπορος, σε μια Κέρκυρα που κρατούσε αρκετές από τις δυνάμεις της σε μια Ελλάδα που γενικά είχε περιπέσει σε μια παρακμή που θα κρατούσε πολλούς αιώνες.
Σ' αυτό είχε συντελέσει η θέση της, που την καθιστούσε ενδιάμεσο σταθμό. Το φυσικό λιμάνι, το καλό κλίμα, ο απέραντος ελαιώνας της, την καθιστούσαν πάντοτε ένα καλό μέρος που από τα χρόνια του Ομηρικού Αλκίνοου διατηρούσε την υπερηφάνεια και τη συνεχή ευημερία των κατοίκων της.
Στην οικογένεια, ο πατέρας γκρίνιαζε διαρκώς για τις ενασχολήσεις του γιου του. Ενώ τον προόριζε σαν διάδοχο στην οικογενειακή επιχείρηση —το εμπόριο— εκείνος ασχολιόταν με την φιλοσοφία και την εσωτερική αναζήτηση.
Πατέρας και γιος καθημερινά επιβεβαίωναν τις διαφορές τους, αφού ο Παρμενίσκος έχοντας άλλες προτεραιότητες, παραμελούσε ή -καλύτερα- δεν ασχολιόταν καθόλου μ' αυτά που ο πατέρας του, του ζητούσε να κάνει στην επιχείρηση. Δεν τον ενδιέφερε τίποτε άλλο; Όχι. Εφαρμόζοντας τα αρχαία δόγματα, που τόνιζαν ότι ο Νους πρέπει να συμβαδίζει με το σώμα στην καλλιέργεια και καλλιέπεια, από μικρός ασχολείτο με το σώμα, γενόμενος ένας πολύ καλός δρομέας. Τόσο καλός που, τώρα πια στα 22 του χρόνια, ήταν έτοιμος να σπάσει την κακή παράδοση που είχε η Κέρκυρα για 4,5 περίπου αιώνες, να μην μπορεί αθλητής της να νικήσει στους Ολυμπιακούς.
Ο Παρμενίσκος αναλογιζόταν το αυριανό ταξίδι... Τους αγώνες. Είχε ακούσει, είχε ρωτήσει, είχε μάθει τα πάντα για τους αγώνες. Από μικρό παιδί έλεγε για τις αλλοτινές εποχές, χωριστά για τον κάθε μεγάλο Δρομέα που είχε περάσει από την Ολυμπία. Για την αγάπη και το πάθος της ελπίδας, το γέλιο και το κλάμα, τα μεγάλα δράματα και τις καρδιές που σκιρτούσαν στις νίκες και στις ήττες. Οι δάσκαλοί του είχαν απορήσει για τις ερωτήσεις του μαθητή τους. Αργότερα διαπίστωσαν τι είχε γίνει ο μαθητής τους. Ένας άξιος φιλόσοφος που δεν φοβόταν να χάνει ποτέ. Πολεμούσε στο μυαλό και στο σώμα με την ίδια ένταση και την απαραίτητη ιδιαίτερη επιμονή που τους κατέπλησσε. Συνέχεια, καθημερινά, μια άσκηση και άθληση πνευματική και σωματική που δεν τον κούραζε, δεν τον πονούσε, δεν τον ενοχλούσε. Παθιασμένα αλλά ατάραχα. Σε μια εποχή που οι σύγχρονοί του ζούσαν περίεργα, κυνηγώντας μόνο το πώς θα πλουτίσουν, πώς θα περάσουν καλύτερα, πώς θα περάσουν απαρατήρητοι σε έναν κόσμο που η ισχύς και η δύναμη των Ρωμαίων ήταν η μόνη σταθερή αξία. Αυτή η αυξανόμενη πίεση στα μυαλά και τις ζωές των απλών ανθρώπων που οδηγούνταν στην ουσιαστική εξαθλίωση, χάνοντας την ψυχή και την ελπίδα τους και βυθίζονταν καθημερινά στον πάτο, της πρώτης απόπειρας κρατικής παγκοσμιοποίησης, πλην βέβαια της Αλεξανδρινής εποποιίας που διαλύθηκε από τους στρατηγούς και εταίρους του, λίγα χρόνια μετά.
Σαρώνοντας από το μυαλό του κάθε αρνητική σκέψη και κάθε τι που θα μπορούσε να τον επηρεάσει, σηκώθηκε, και περπατώντας προς την πόλη του, πήγε για να χαιρετίσει τους άξιους δασκάλους του πρώτα, και μετά την οικογένεια του.
Ενώ άλλοι θα πολέμαγαν με τον εαυτό τους, με όλες τις σκέψεις για την αυριανή ημέρα, για τη σύγχυση και την τρικυμία της ψυχής, εκείνος διάλεξε να πάει στους δασκάλους του και να συζητήσει ήρεμα μαζί τους. Σε μια τελευταία συζήτηση για την ψυχή, την αθανασία της, τον άνθρωπο, τη Μοίρα του, τον Χρόνο, την Ελπίδα, τη Φθορά, την Ανάγκη, την Επιθυμία, τη Ζωή και την Αγάπη. Πρώτα πήγε στον αγαπημένο του Ευδόξιο. Είχε σπουδάσει στην Αθήνα και την Πέργαμο, σπουδαίος στωικός. Πίστευε πολύ στον Παρμενίσκο. Τον είχε κοντά του από παιδί. Του έκανε εντύπωση η συνεχόμενη και επίμονη αταραξία του. Ο Ευδόξιος ίσως είχε πολλές φορές αναγνωρίσει τη σιδερένια κράση και τη θέληση του μαθητή του. Εργασίες και προβλήματα που του έβαζε, ο άξιος μαθητής εντυπωσιάζοντάς τον τα έλυνε και τα παρέδιδε σε χρόνους που δεν μπορούσε να φαντασθεί. Εκεί που άλλοι φυγοπονούσαν ή καιροσκοπούσαν, ο Παρμενίσκος δεν κουραζόταν για να τελειώσει τις εργασίες και τα θέματα που του έθεταν μέσα στις τακτές προθεσμίες και ακόμα πιο γρήγορα...
Το ίδιο εντυπωσιακός ήταν και στη Γυμναστική και τον Αθλητισμό. Ο Ευδόξιος, συμμαθητής στην Αθήνα με τον σπουδαίο Ποσειδώνιο τον Απαμειώτη (130 - 50 π.Χ.) που είχε γράψει πολλά έργα (ιστορικά, φιλοσοφικά, γεωγραφικά), είχαν σαν δάσκαλο με τη σειρά τους τον μέγα Παναίτιο τον Ρόδιο (180-110 π.Χ.). Πριν απ' αυτούς οι δάσκαλοι ήσαν ο Χρύσιππος ο Ταρσέας (280 - 206 π.Χ.), ο Κλεάνθης ο Ασσιανός (291 - 250 π.Χ.) και ο ιδρυτής της Φιλοσοφικής Σχολής, ο Ζήνων ο Κίτιος (336 - 264 π.Χ.).
Ο Παρμενίσκος σπούδαζε την αρετή. Του άρεσε να διαβάζει και να εξηγεί τον Όμηρο, τους τραγικούς ποιητές και κύρια τον Ευριπίδη, να σχολιάζει βίους και συγγράμματα αρχαίων και πιο σύγχρονες προς αυτόν προσωπικότητες, όπως του Αράτου από τους Σολούς και άλλων. Καθόταν με τις ώρες μπροστά στο προαύλιο του σπιτιού και διάβαζε, έγραφε, σημείωνε. Όταν κουραζόταν, από τη διανοητική άσκηση, έφευγε από το σπίτι και πήγαινε στο Γυμνάσιο. Εκεί άρχισε τη σωματική του άσκηση που ήταν εξίσου σκληρή και επίπονη. Οι γυμναστές και παιδοτρίβες είχαν να λένε για την υπομονή και την επιμονή του. Πάντα επιζητούσε το κάτι παραπάνω. Όταν οι άλλοι τελείωναν, αυτός ζητούσε κι άλλη προπόνηση.
...Ο πατέρας του είχε απελπιστεί. Στην αρχή, προσπάθησε να τον αποσπάσει, τάζοντάς του υλικά πλεονεκτήματα. Είδε ότι ο γιος του δεν προθυμοποιήθηκε. Ύστερα έπιασε τον Ευδόξιο, μιλώντας του για το μέλλον του γιου και της οικογένειας, κάνοντας την απόπειρα να τον δωροδοκήσει για να επηρεάσει τον Παρμενίσκο. Εκείνος του απάντησε με σταθερότητα, ότι ο γιος του είχε πάρει τις αποφάσεις του. Η αρετή, του είπε, είναι άσκηση ζωής, τόσο στο μυαλό όσο και στο σώμα. Δεν μπορεί να εξαγοραστεί λοιπόν, γι' αυτό ας το πάρει απόφαση και να πάψει να χρησιμοποιεί το χρήμα του για ν' αλλάξει τη ζωή του γιου του που λέει πως αγαπά.
Αυτά του είπε και αποχώρησε, ενώ ο εμβρόντητος πατέρας του Παρμενίσκου είχε υποστεί αυτό που λέμε κλονισμό...
Πήγε στο παιδί του. Απόψε θα ξεκαθάριζε. Όταν έφθασε στο δωμάτιο του γιου του, δεν τον βρήκε εκεί. Είδε τη γυναίκα του, τη ρώτησε πού είναι ο Παρμενίσκος, εκείνη του απάντησε ότι είχε πάει στο Γυμνάσιο όπου θα γίνονταν τα Ποσειδώνια. Ο γιος του θα έτρεχε στο Στάδιο...
Ο πατέρας έφυγε συγχυσμένος για το Στάδιο της Κέρκυρας. Φθάνοντας, χώθηκε μέσα στον κόσμο, που ήταν ήδη μαζεμένος σαν τις ρώγες από σταφύλι στις εξέδρες, γύρω από τον αγωνιστικό χώρο. Κοίταξε, είδε το γιο του ανάμεσα στους άλλους νέους. Ήσυχος, σίγουρος, δυνατός, περίμενε τον Αφέτη. Οι άλλοι γύρω του νευρικοί, με το άγχος του Δρομέα τις λίγες στιγμές πριν από τον αγώνα.
Ο Παρμενίσκος, χωρίς να ξέρει ότι στις εξέδρες βρισκόταν ήδη ο πατέρας του, αναπνέοντας αργά, αυτοσυγκεντρωνόταν. Τη στιγμή της εκκίνησης είχε ξεχάσει τα πάντα. Γι’ αυτόν ο αγώνας ήταν η γραμμή που φαινόταν εκεί στο βάθος, στο τέλος του διαδρόμου. Τόσο κοντά, μα και τόσο μακριά. Έφυγε σαν βέλος. Όλη η συμπυκνωμένη ενέργεια, σωματική και διανοητική, είχε συγχωνευθεί στην έξοχη εκκίνηση που ήδη του είχε δώσει το αρχικό πλεονέκτημα. Μια μικρή διαφορά, που όσο πέρναγαν τα μέτρα αυξανόταν, δίνοντάς του τελικά, μια άνετη καθαρή νίκη.
Ο πατέρας του ο Λεοντίσκος, άθελά του έπιασε τον εαυτό του να σφίγγει τις γροθιές του, να ιδρώνει, να αγωνιά για τον γιο του.
...Ο κήρυκας αναφώνησε: Λεοντίσκου, Παρμενίσκος νικητής...
Ο κόσμος ξέσπασε σε ιαχές. Οι δρομείς αγκάλιασαν τον νικητή, τον γιο του. Εκείνος ξεχνώντας λίγο τη σοβαρή του όψη, χαμογέλασε ευτυχισμένος. Πήγε κοντά του. Πατέρας και γιος, κοιτάχτηκαν για λίγο. Ο πατέρας δακρυσμένος έπεσε στην αγκαλιά του. Σφίχτηκαν για αρκετή ώρα, ο ένας μέσα στην αγκαλιά του άλλου. Με την ευχή μου, παιδί μου, του είπε ο πατέρας του...
Από εκείνη την ημέρα άρχισε η προετοιμασία του Παρμενίσκου για τους Ολυμπιακούς Αγώνες που πλησίαζαν. Θα ήταν η 171η Ολυμπιάδα (96 π.Χ.). Ο Παρμενίσκος προπονιόταν σκληρά. Θα είχε να αντιμετωπίσει σκληρότατους αντιπάλους. Τον προηγούμενο νικητή, τον Σιμμία από την Σελεύκεια του Τίγρη ποταμού, τον νεαρό Εύδαμο από την Κω που θα κέρδιζε στην επόμενη Ολυμπιάδα (172η - 92 π.Χ.), με τον οποίο μάλιστα, στον μήνα προετοιμασίας στην Ήλιδα, έγιναν φίλοι και ο Παρμενίσκος τον επηρέασε πολύ με τα διδάγματα και τις πνευματικές του αρετές. Μάλιστα λέγεται ότι ο Παρμενίσκος αποσύρθηκε από την επόμενη Ολυμπιάδα για να νικήσει ο φίλος και μαθητής του...
Είχε φθάσει η ώρα της αναχώρησης από το νησί των Φαιάκων, την εύφορη γη της Κέρκυρας. Ένας - ένας οι επιβάτες έμπαιναν στο καράβι και άφηναν τις αποσκευές τους. Θα τους μετέφερε στην Ήλιδα για να παραμείνουν για τον καθορισμένο μήνα προετοιμασίας. Πρώτα μπήκε ο Λεοντίσκος, ο πατέρας, και ακολούθησε ο Παρμενίσκος. Τελειώνοντας την αποβίβαση, ο καπετάνιος έδωσε το σύνθημα. Οι κωπηλάτες έλαμναν με δύναμη τα κουπιά.
...Είδε τη γνώριμη ακρογιαλιά, τις γνώριμες κορφές του λιμανιού της πόλης να απομακρύνονται. Στο μυαλό του θυμόταν τα δυο ονόματα των αρχαίων Ολυμπιονικών, του Αρχίλοχου και του Αγάθαρχου. Την προηγούμενη ημέρα είχε πάει στο παλιό νεκροταφείο, έξω από τα τείχη, στην Παλαιά πόλη. Κάθισε δίπλα στις παλιές μαρμάρινες πλάκες... Τους φαντάστηκε, σαν τερμάτιζαν νικητές στην Ολυμπία... Τα γέλια, τις χαρές... Από τότε, η πόλη του δεν είχε την τιμή να ξαναβγάλει Ολυμπιονίκη στους Δρόμους. Η ευθύνη ήταν βαριά. Είχε σκύψει στη γη... Έκανε μια βαθιά υπόκλιση και δίνοντας την υπόσχεση ότι εδώ θα έφερνε το στεφάνι του νικητή, σηκώθηκε και γύρισε προς το σπίτι του.
Είχε φθάσει πια η ημέρα του Αγώνα. Το Στάδιο, μοναδικό αγώνισμα όλης της Ολυμπιάδας. Είχαν προηγηθεί οι σκληροί προκριματικοί. Τα πιο διαλεκτά παλικάρια του Ελληνισμού και από τις τρεις ηπείρους που ήταν διασκορπισμένος, είχαν έλθει στην Ολυμπία. Οι Ρωμαίοι παρατηρούσαν αμέτοχοι ακόμα, τις θρησκευτικές γιορτές και τους Αγώνες. Λίγο αργότερα, ο Σύλλας θα δήλωνε την Ολυμπία και θα επιχειρούσε ανοσιουργήματα, προκειμένου να σταματήσουν οι Αγώνες και οι συναθροίσεις των Ελλήνων.
Ο Παρμενίσκος είχε περάσει με άνεση στον τελικό. Στάθηκε στην Αφετηρία. Ανάπνεε αργά. Συγκεντρώθηκε στον στόχο του. Είχε αφήσει πίσω του τόσα... Στ' αυτιά του ακούγονταν τα διδάγματα του Ζήνωνα, του Ποσειδωνίου, του Ευδόξιου... Όσο κι αν φώναζαν οι άλλοι, εκείνος μπροστά του είχε την Αρετή.
...Έφυγε δυνατά. Όσο κι αν προσπάθησαν ο Σιμμίας και ο Εύδαμος, ο Παρμενίσκος ήταν πιο δυνατός. Κέρδισε την πρώτη του νίκη.
Γύρισε στην Κέρκυρα, πήγε στους τάφους των δύο Αρχαίων Ολυμπιονικών... Κατάθεσε το στεφάνι.
Ξαναγύρισε στην Ολυμπία -8 χρόνια αργότερα- και θα κέρδιζε και πάλι, ζευγαρώνοντας τις νίκες του. Γύρισε στην πατρίδα του, όπου αφοσιώθηκε στη συγγραφή και τη διδαχή των διδαγμάτων των αρχαίων φιλοσόφων. Διακρίθηκε σαν αθλητής, και διέπρεψε σαν φιλόσοφος και γραμματικός, και το παράδειγμά του τον κατατάσσει στις ξεχωριστές περιπτώσεις των Αθλητών - ΔΡΟΜΕΩΝ ΘΡΥΛΩΝ ΤΗΣ ΟΛΥΜΠΙΑΣ.
