Ένα άρθρο από τον Ferry Μπατζόγλου
Μετά από τουρκική επίθεση στις 20 Ιουλίου 1974, η Κύπρος χωρίστηκε στα δύο. Μέχρι σήμερα, ο χωρισμός καθορίζει την καθημερινότητα των ανθρώπων.
Οι σειρήνες κλαίνε. Ακούγονται στις 8:20 π.μ. αυτήν την καταιγιστική Δευτέρα στο Καϊμακλί, ένα βορειοανατολικό προάστιο της πρωτεύουσας της Κύπρου, Λευκωσία. Κανείς στο δρόμο δεν αντιδρά. Η ζωή συνεχίζεται ως συνήθως. Ο κόσμος ξέρει: Δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος σήμερα. Τα πράγματα ήταν τελείως διαφορετικά πριν από 50 χρόνια από σήμερα. Οι σειρήνες μας θυμίζουν το πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου 1974. Οι πραξικοπηματίες θέλουν την ένωση με την Ελλάδα. Το πραξικόπημα έγινε από την Κυπριακή Εθνοφρουρά και μέλη της διαβόητης ΕΟΑΚΑ-Β, μιας υπερεθνικιστικής παραστρατιωτικής οργάνωσης των Ελληνοκυπρίων, κατόπιν εντολής της στρατιωτικής χούντας της Αθήνας. Στόχος τους είναι να νικήσουν τον εκλεγμένο πρόεδρο της Κύπρου , Αρχιεπίσκοπο Μακάριο Γ'. να πέσω.
Ο Μακάριος βρίσκεται σε σύγκρουση με τους Αθηναίους συνταγματάρχες. Απαιτεί ασυμβίβαστα την αυτοδιάθεση του λαού, την αποχώρηση των Ελλήνων αξιωματικών από την Κύπρο και ασκεί δριμεία κριτική στη στρατιωτική δικτατορία της Αθήνας. Σε κάθε περίπτωση, οι ΗΠΑ δεν αισθάνονται άνετα με την ένταξη του «Φιντέλ Κάστρο της Μεσογείου» στο Κίνημα των Αδεσμεύτων. Η υπερδύναμη δεν θέλει πόλεμο ανάμεσα σε δύο μέλη του ΝΑΤΟ, την Ελλάδα και την Τουρκία, τις δύο εγγυήτριες δυνάμεις της νεαρής Κυπριακής Δημοκρατίας. Σίγουρα όμως οι ΗΠΑ θέλουν την απομάκρυνση του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου. Στα παρασκήνια, η CIA υποστηρίζει το ελληνικό πραξικόπημα και την τουρκική εισβολή στο νησί προκειμένου να ενισχύσει τον ρόλο της Τουρκίας, ενός βαρέων βαρών του ΝΑΤΟ, στην περιοχή. Η Ουάσιγκτον χρησιμοποιεί επιδέξια ηθοποιούς από όλες τις πλευρές ως εργαλεία και πιόνια.
Διαφήμιση
Τα γεγονότα έρχονται πυκνά και γρήγορα. Ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος καταφεύγει στην Πάφο στα νότια του νησιού. Μετά από μια περιπετειώδη απόδραση, ο Μακάριος φτάνει στη Νέα Υόρκη. Εκεί θα λάβει μέρος στη συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ στις 19 Ιουλίου. Καταγγέλλει ανοιχτά τη χούντα της Αθήνας και την κατηγορεί για εισβολή. Στις 20 Ιουλίου 1974 η Τουρκία εισέβαλε στην Κύπρο. Η Άγκυρα επικαλείται το Άρθρο 4 της Κυπριακής Συνθήκης Εγγυήσεων. Τα τουρκικά στρατεύματα αποβιβάζονται στα βόρεια του νησιού τα ξημερώματα. Ο τουρκικός στρατός καταλαμβάνει με ταχείς ρυθμούς περίπου το επτά τοις εκατό της έκτασης του νησιού στην Επιχείρηση Αττίλα . Σε μια δεύτερη επίθεση, τον Αττίλα ΙΙ , από τις 14 έως τις 18 Αυγούστου, τα τουρκικά στρατεύματα έθεσαν υπό τον έλεγχό τους ένα επιπλέον 30 τοις εκατό της περιοχής του νησιού.
50 χρόνια μετά, ο Κύπριος Έλληνας υποδέχεται τον πατέρα Μάριο στην καρδιά του Καϊμακλίου στο μικρό του εξομολογητήριο στο υπόγειο της πανίσχυρης εκκλησίας του Αγίου Πολυδώρου. Είναι ένας ψηλός άνδρας με θαμνώδη γένια, χαρακτηριστικό των ορθοδόξων ιερέων. Μια γυναίκα γύρω στα σαράντα μόλις του εξομολογήθηκε τις αμαρτίες της. «Όποιος ομολογεί πρέπει να δείχνει μεταμέλεια. Εμείς οι ιερείς είμαστε μόνο οι φέροντες τη σωτηρία από τις αμαρτίες», λέει ο 62χρονος. Η εκκλησία του συνονόματος του Καϊμακλή, ενός εμπόρου που αγιοποιήθηκε πολύ μετά τον θάνατό του, απαγχονίστηκε από τους Τούρκους ηγεμόνες το 1794, εξηγεί. «Δεν ήθελε να είναι μουσουλμάνος, ήθελε να παραμείνει χριστιανός. Οι Τούρκοι τον σκότωσαν για αυτό», λέει με δέος ο ιερέας. Στις 20 Ιουλίου 1974 λέει: Ο τουρκικός στρατός ήθελε να κατακτήσει ολοκληρωτικά το Καϊμακλί. Χωρίς επιτυχία όμως. Πήραν μόνο τον έλεγχο της γεωργικής γης που είχαν καλλιεργήσει παλαιότερα οι κάτοικοι του Καϊμακλίου.
Μετά την τουρκική επίθεση, η Κύπρος διχάζεται. Περίπου 160.000 Ελληνοκύπριοι εκδιώκονται από τα βόρεια του νησιού προς τα νότια του νησιού, ενώ χιλιάδες Τουρκοκύπριοι εγκαταλείπουν τα νότια του νησιού προς τα βόρεια. Οι Κύπριοι Έλληνες ελέγχουν τα νότια του νησιού, οι Κύπριοι Τούρκοι ελέγχουν τα βόρεια του νησιού. Αυτό ισχύει και σήμερα. Η «Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου», που ανακηρύχθηκε το 1983, αναγνωρίζεται μόνο από την Τουρκία. Η Κυπριακή Δημοκρατία έγινε μέλος της ΕΕ το 2004 και εντάχθηκε στην Ευρωζώνη το 2008. Οι τελευταίες διμερείς συνομιλίες για την επίλυση του Κυπριακού απέτυχαν στα μέσα του 2017 η Τουρκία επιθυμεί μια λύση δύο κρατών, αλλά η Κυπριακή Δημοκρατία το απορρίπτει κατηγορηματικά. Το βόρειο τμήμα του νησιού έχει 350.000 κατοίκους που μιλούν τουρκικά και σχεδόν όλοι είναι μουσουλμάνοι. Ο νότος έχει 900.000 κατοίκους που μιλούν ελληνικά και σχεδόν όλοι είναι Ορθόδοξοι. Η Λευκωσία είναι η τελευταία διαιρεμένη πρωτεύουσα στον κόσμο.
«Η Τουρκία θέλει να προσαρτήσει όλη την Κύπρο», λέει ο πατήρ Μάριος, ο ορθόδοξος ιερέας στην εκκλησία στο ΚαϊμακλίΦωτογραφία: Ferry Batzoglou
«Το 1974 έγινε εθνοκάθαρση στην Κύπρο», τονίζει ο πατέρας Μάριος. Αυτό δεν επηρέασε μόνο τους Ελληνοκύπριους που κατέφυγαν από το βορρά στο νότο. Γνωρίζει μια τουρκοκυπριακή οικογένεια από την Πάφο, μια πόλη στα νοτιοδυτικά της χώρας. «Δεν ήθελαν να φύγουν. Έκλαιγαν όταν έπρεπε να φύγουν από το σπίτι τους. «Ζούσαμε ειρηνικά με τους Τουρκοκύπριους. Ήμασταν φίλοι», θυμάται ο πατέρας Μάριος. Αυτό ήταν πριν από τις ταραχές του 1963 , κατά τις οποίες η βία μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων κλιμακώθηκε βίαια για πρώτη φορά. Τότε η Τουρκία έδινε όλο και περισσότερο την κατεύθυνση στους Τουρκοκύπριους, λέει.
Η Δύση έδωσε ελεύθερο χέρι στην Άγκυρα και «ξύπνησε και ενθάρρυνε την Τουρκία να αναλάβει δράση για την Κύπρο», λέει. Για τον κληρικό ήταν ξεκάθαρο τότε όπως και τώρα: «Η Τουρκία θέλει να ενσωματώσει όλη την Κύπρο. Το μότο τους είναι: «Το νησί είναι δικό μας!» Ο πατέρας Μάριος φοβάται ότι αν δεν σταματήσει αυτή η προσπάθεια, σειρά θα είναι η Κρήτη ή άλλες περιοχές. «Η λύση της Κυπριακής σύγκρουσης δεν είναι ζήτημα μεταξύ των Ελληνοκυπρίων και των Τουρκοκυπρίων, αλλά έχει να κάνει πρωτίστως με την Τουρκία και τη συνεχή της τάση για επέκταση».
Για τον π. Ο ιερέας ασκεί την υπομονή. «Επιβιώσαμε 300 χρόνια Οθωμανικής κυριαρχίας στην Κύπρο. Τότε γιατί τα 50 χρόνια να είναι πολλά;»
Η Αμμόχωστος (ελληνικά: Ammochostos) είναι μια ζωντανή πόλη 55.000 κατοίκων στην ανατολική ακτή της Κύπρου. Ο Ντενίζ Αλτιόκ ζει εδώ, μόλις 50 χιλιόμετρα καθώς το κοράκι πετάει από το Καϊμακλί και τον πατέρα Μάριο. Τη νεαρή Τουρκοκύπρια και τον βετεράνο ορθόδοξο ιερέα από το Καϊμακλί χωρίζει η φυλασσόμενη από τον ΟΗΕ «Πράσινη Γραμμή», μια ουδέτερη ζώνη μεταξύ του βορρά και του νότου του νησιού. Ως παιδί Τουρκοκυπρίων που έχουν ζήσει στην Κύπρο για γενιές, το Altiok έχει το ίδιο διαβατήριο με τον πατέρα Μάριο: αυτό της Κυπριακής Δημοκρατίας, το οποίο περιλαμβάνει την ελευθερία μετακίνησης στην ΕΕ.
Ωστόσο, όποιος ήρθε από την τουρκική ηπειρωτική χώρα στα βόρεια του νησιού μετά τη διαίρεση της Κύπρου, είτε με εντολή της Άγκυρας είτε οικειοθελώς, είναι, από την πλευρά της Κυπριακής Δημοκρατίας, «Επίκος» («έποικος»). Ως εκ τούτου, σε αυτόν και στους απογόνους του - σε αντίθεση με την Altiok and Co. - στερούνται την ιθαγένεια της Κυπριακής Δημοκρατίας. Οι Τούρκοι άποικοι στα βόρεια του νησιού και οι απόγονοί τους λέγεται ότι ξεπερνούν τις 100.000. Στην αναζήτηση λύσης στη σύγκρουση της Κύπρου, η εθνικότητα είναι ένα σημαντικό σημείο σύγκρουσης.
Ο πατέρας της έφυγε από την πατρίδα του, την Πάφο, στα βόρεια του νησιού λίγο πριν το ξέσπασμα του πολέμου, λέει ο Ντενίζ Αλτιόκ. «Υποψιαζόταν ότι κάτι επρόκειτο να συμβεί. Δεν ήθελε να πολεμήσει, για καμία πλευρά. Δεν ήθελε να γίνει μέρος της σύγκρουσης», λέει ο 31χρονος. Η μητέρα της, πιστή αριστερή, κατάγεται από τη Λάρνακα στα νότια του νησιού. Την εποχή των γεγονότων στην Κύπρο το καλοκαίρι του 1974 ήταν φοιτήτρια στην Τουρκία. Η μητέρα του Ντενίζ αντιστάθηκε στην τουρκική στρατιωτική χούντα εκεί, ενώ οι Αθηναίοι συνταγματάρχες έσπερναν τον όλεθρο στην πατρίδα της την Κύπρο. «Η οικογένειά μου πίστευε πάντα στην ειρήνη. Αυτό είχε ισχυρή επιρροή πάνω μου», λέει ο Deniz Altiok.
Όταν γεννήθηκε ο Ντενίζ Αλτιόκ το 1993, η «Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου» (ΤΔΒΚ) ήταν ήδη δέκα ετών – για τους Ελληνοκύπριους ήταν απλώς ένα «ψευτοκράτος». Σπούδασε νομικά στο Κεντ. Μόνο στη νότια Αγγλία, όταν ήρθε σε άμεση επαφή με Ελληνοκύπριους στο πανεπιστήμιο, αντιλήφθηκε τη διχοτόμηση της Κύπρου. «Ποτέ δεν είχα όριο στο μυαλό μου. Οι Κύπριοι Έλληνες, από την άλλη, μεγάλωσαν μέσα στην αφήγησή τους. Για αυτούς εμείς οι Κύπριοι Τούρκοι είμαστε οι κακοί. Στην αρχή στενοχωρήθηκα. Ρώτησα τον εαυτό μου: Έκανα κάτι λάθος; «Μεγάλωσα λάθος;» Με τον καιρό, όμως, ήρθαν πιο κοντά. «Γίναμε πολύ στενοί φίλοι και ήμασταν στην Κυπριακή Φοιτητική Ένωση μαζί με τους Κύπριους Έλληνες».
Μετά την ολοκλήρωση των σπουδών της, επέστρεψε στην Κύπρο και έκτοτε είναι υπέρμαχος μεταναστών και ατόμων από την LGBTQIA κοινότητα. Ενεργεί ως συντονίστρια στο πρόγραμμα κατά της εμπορίας ανθρώπων και των δικαιωμάτων των προσφύγων στην Πλατφόρμα για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα που εδρεύει στη Βόρεια Λευκωσία, η οποία στα τουρκικά ονομάζεται Lefkosa . Η λύση της Κυπριακής σύγκρουσης «δεν αποτελεί πλέον προτεραιότητα» για τους Τουρκοκύπριους, αποκαλύπτει ο Altiok. Αυτό ισχύει και για αυτούς. Η αναζήτηση λύσης ήταν το νούμερο ένα θέμα σε αυτή τη χώρα. "Τελείωσε. Δεν είμαστε ικανοποιημένοι με την τρέχουσα κατάσταση. Ταυτόχρονα, δεν κάνουμε τίποτα για να αλλάξουμε τα πράγματα προς το καλύτερο. Ούτε στο δρόμο, πουθενά δεν είχε χάσει την ελπίδα της για λύση.
Στα βόρεια του νησιού, η καθημερινότητα αφορά τους ανθρώπους, λέει ο Ντενίζ Αλτιόκ. «Γινόμαστε όλο και πιο φτωχοί. Απλώς προσπαθούμε να επιβιώσουμε, με κάποιο τρόπο να ξεπεράσουμε την ημέρα. Ο καλπάζων πληθωρισμός είναι ιδιαίτερα επιζήμιος. Προκύπτει από την τεράστια απώλεια της αξίας της τουρκικής λίρας, του επίσημου νομίσματος στο βόρειο τμήμα της Κύπρου. Εάν η τουρκική λίρα κατέβει, θα επηρεαστεί άμεσα και η βόρεια Κύπρος.
Ο Ντενίζ Αλτιόκ, ένας Τουρκοκύπριος, ζει στην Αμμόχωστο και εργάζεται για μια ΜΚΟ που υπερασπίζεται τα δικαιώματα των προσφύγωνΦωτογραφία: Ferry Batzoglou
Το Omac Cin έχει άλλα πράγματα που συμβαίνουν. Στην ευρύχωρη αίθουσα πωλήσεών του σε ένα δυσδιάκριτο κτίριο στη Λευκόσα υπάρχουν κομψά σετ καναπέδων, κρεβάτια υψηλής ποιότητας, τεράστια τραπέζια και πολύχρωμες καρέκλες. Ο 59χρονος βολεύεται σε έναν καναπέ. Πουλάει εισαγόμενα έπιπλα και έχει και δικές του εγκαταστάσεις παραγωγής, λέει. Τα εισαγόμενα προϊόντα προέρχονται από την Τουρκία και πουλάει μόνο τα έπιπλα που παράγει στα βόρεια του νησιού. «Θα ήθελα επίσης να πουλήσω τα έπιπλά μου στα νότια του νησιού. Αλλά αυτό δεν είναι δυνατό." Η απλή λογική: Προϊόντα από τη Βόρεια Κύπρο μπορεί να μην εξάγονται στα νότια του νησιού, στην υπόλοιπη ΕΕ και σχεδόν οπουδήποτε στον κόσμο, επειδή η "Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου" δεν υπάρχει ως χώρα εκτός από την Τουρκία. Η Omac Cin χρειάζεται απεγνωσμένα μια κερδοφόρα επιχείρηση σε νέες, πολύ μεγαλύτερες αγορές πωλήσεων από ό,τι στην ουδέτερη χώρα της Βόρειας Κύπρου. Ο παλαιότερα αναπτυσσόμενος κλάδος των ακινήτων, σημαντικός πυλώνας της οικονομίας στα βόρεια του νησιού, έχει βρεθεί σε ταραγμένα νερά.
Οι Κυπριακές αρχές έχουν λάβει πρόσφατα σκληρά μέτρα εναντίον ατόμων που πωλούν ή χτίζουν ακίνητα στο βόρειο τμήμα της Κύπρου. Παρά την de facto διαίρεση του νησιού, αυτά τα ακίνητα εξακολουθούν να ανήκουν στους νόμιμους Ελληνοκύπριους ιδιοκτήτες τους, οι οποίοι έφυγαν από τα σπίτια τους στα βόρεια του νησιού προς τα νότια του νησιού το καλοκαίρι του 1974. Πρόσφατα, οι επιχειρήσεις σε αυτά τα ακίνητα στο βορρά γνώρισαν μεγάλη άνθηση, προς μεγάλη απογοήτευση των νόμιμων Ελληνοκύπριων ιδιοκτητών. Δεν θέλουν η παλιά τους περιουσία στα βόρεια του νησιού να αποκτηθεί παράνομα ή να χρησιμοποιηθεί από άλλους.
Πρόσφατα συνελήφθη στο αεροδρόμιο Λάρνακας μια 49χρονη Γερμανίδα, η οποία δραστηριοποιείται στην αγορά ακινήτων στη βόρεια Κύπρο. Η κυπριακή αστυνομία συνέλαβε και τον Ισραηλινό επιχειρηματία Simon Mistriel Aykut, μεγάλο ψάρι του κλάδου. "Αυτός είναι ένας σεισμός στη βιομηχανία ακινήτων μας", ο πωλητής επίπλων Σιν βάζει το δάχτυλό του στην πληγή. Οι αναταράξεις τον χτυπούν με όλη τη δύναμη. Χωρίς νέα σπίτια, δεν χρειάζεστε νέα έπιπλα. Ο Σιν είναι πλέον κυριολεκτικά κολλημένος με τα αγαθά του.
Τα παράπονα σχετικά με τα ακίνητα στα βόρεια του νησιού αποτελούν ένα δεύτερο χρόνιο σημείο διαμάχης μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων στην αναζήτηση λύσης στην κυπριακή σύγκρουση. Αντίθετα, μια λύση στη σύγκρουση της Κύπρου θα μπορούσε να διορθώσει αυτά τα παράπονα. Αλλά μια συμφωνία δεν φαίνεται.
Ο πωλητής επίπλων Omac Cin θα ήθελε επίσης να πουλά τα προϊόντα του στα νότια του νησιούΦωτογραφία: Ferry Batzoglou
Στα μάτια του, το άνοιγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας σε αγαθά από τα βόρεια του νησιού θα ήταν το πρώτο βήμα για να ξεπεραστεί οριστικά η διαίρεση του νησιού, σύμφωνα με την εισήγηση του επιχειρηματία Cin. «Θα κερδίζαμε περισσότερα χρήματα και θα φτάναμε στο νότο. Μόνο έτσι μπορούμε να ζήσουμε μαζί επί ίσοις όροις με τους Ελληνοκύπριους. Διαφορετικά, οι Τουρκοκύπριοι θα κινδύνευαν να «καταπιαστούν» από τον πολυπληθή και πλούσιο νότο.
Η προοπτική του Σιν έχει βάρος. Είναι Πρόεδρος του Τουρκοκυπριακού και ταυτόχρονα Συμπρόεδρος του κοινού Τουρκοκυπριακού Εμπορικού Επιμελητηρίου. Ο Σιν απορρίπτει μια λύση δύο κρατών. «Η Κύπρος είναι πολύ μικρή για να φιλοξενήσει δύο κράτη». Παράλληλα, τονίζει: «Δεν πρέπει να ξαναγίνει πόλεμος μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων όπως το 1974».
Ο λαμπερός ήλιος, που καίει αλύπητα στο Καϊμακλί ακριβώς 50 χρόνια μετά το πραξικόπημα στην Κύπρο, μόλις δύει. Ένας τοίχος, ύψους περίπου τεσσάρων μέτρων, ρίχνει όλο και μεγαλύτερες σκιές. Ερειπωμένα κτίρια, ανεξέλεγκτη περιοχή, αγριόχορτα παντού που δεν τα τραβάει κανείς, πινακίδα στοπ. Η οδός Γεωργίου Γρίβα Διγενή, που φέρει το όνομα του ιδρυτή της ΕΟΑΚΑ-Β, των πραξικοπηματιών, τελειώνει εδώ, στην Πράσινη Γραμμή μεταξύ Groß-Kaimakli και Klein-Kaimakli. Αυτό είναι το ιδανικό σκηνικό για τον Τάσο Λαμνήσο aka X.YPNO, που σημαίνει «ξυπνάω» στα ελληνικά. Η 25χρονη έχει σγουρά μαλλιά, φοράει κολιέ, σκούρο μπλουζάκι και σορτς και είναι ράπερ. Τι τον ξεχωρίζει από τους άλλους: Τραγουδάει στην κυπριακή ελληνική διάλεκτο. Είναι μια συναυλία ενός άνδρα. Παίζει συνθεσάιζερ και απαγγέλλει ποιήματα. Ακούνε φίλοι, γνωστοί, αντιφασίστες συμπολεμιστές. Μετά από ένα τέταρτο η παράστασή του τελείωσε. Χειροκροτήματα ξεσπούν.
«Είναι σημαντικό για μένα να κάνω ραπ στην κυπριακή ελληνική διάλεκτο, όχι στα νέα ελληνικά, που μιλιούνται στην Ελλάδα. Όλοι οι Κύπριοι μιλάμε τη διάλεκτο στην καθημερινή ζωή. Αυτό κάνω στα τραγούδια μου», λέει. Ο ράπερ ασχολείται επανειλημμένα με τη διχοτόμηση της Κύπρου. Ένα από τα τραγούδια του λέει: «Devil, devil, devil. Θα μας προδώσουν. Δεν θα μας ενώσουν ποτέ. Με το «αυτοί» εννοεί αυτούς που βρίσκονται στην εξουσία που δεν εξαλείφουν τη διαίρεση του νησιού.
Ο ράπερ δεν θέλει σύνορα με την Κύπρο. «Τα σύνορα είναι εντελώς φτιαγμένα. Αυτή είναι μια χώρα», λέει. «Είμαστε κλεισμένα πρόβατα. Αν πάω βόρεια, πρέπει να δείξω το διαβατήριό μου σαν να είμαι τουρίστας που επισκέπτεται το εξωτερικό. Παράλογο «Ο διχασμός σημαίνει ότι οι άνθρωποι στο βορρά και εκείνοι στο νότο «ζουν στις δικές τους φούσκες» και δεν έρχονται σε επαφή. «Για πολλούς στο Νότο, ο Βορράς ουσιαστικά δεν υπάρχει», παραπονιέται. «Μόνο εάν και οι δύο πλευρές μάθουν από τα λάθη τους, μπορεί να βρεθεί λύση στη διένεξη της Κύπρου. Τίποτα δεν μας χωρίζει. Οι Κύπριοι Έλληνες, οι Κύπριοι Τούρκοι, οι Τούρκοι, όλοι οι κάτοικοι της Κύπρου, ανεξάρτητα από το πού προέρχονται, είναι Κύπριοι. Η Κύπρος ήταν πάντα ένα χωνευτήρι διαφορετικών εθνοτήτων, γλωσσών, θρησκειών και πολιτισμών».
Ο ράπερ X.YPNO τραγουδάει κατά της διαίρεσης της χώρας στην κυπριακή ελληνική διάλεκτοΦωτογραφία: Ferry Batzoglou
Ο 25χρονος πιστεύει ότι όλες οι πλευρές είναι υπεύθυνες για την εξεύρεση λύσης στην κυπριακή σύγκρουση. «Εμείς οι Κύπριοι Έλληνες είμαστε περισσότερο επειδή είμαστε η πλειοψηφία, δυστυχώς, δεν είναι σίγουρος ότι θα δει μια ενωμένη Κύπρο». Υπήρχαν πιθανότητες για αυτό. Δεν χρησιμοποιήθηκαν όμως.
Για παράδειγμα, το Σχέδιο Ανάν , που πήρε το όνομά του από τον πρώην Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ Κόφι Ανάν. Το προσχέδιο που παρουσιάστηκε στις αρχές του 2004 προέβλεπε ένα υβριδικό μοντέλο αποτελούμενο από ένα ομοσπονδιακό κράτος (απαίτηση των Ελληνοκυπρίων) και μια ένωση δύο κυρίαρχων κρατών (αίτημα των Τουρκοκυπρίων). Το σχέδιο απέτυχε. Ενώ το 65 τοις εκατό των Τουρκοκυπρίων υποστήριξε το σχέδιο Ανάν σε δημοψήφισμα, το 76 τοις εκατό των Ελληνοκυπρίων το απέρριψε.
Ο διχασμός έχει γίνει μόνιμη προϋπόθεση. Πολιτικά. Γεωστρατηγική. Οικονομικά. Κοινωνικά. Γλωσσολογικώς. Πολιτιστικός. Δεν προκαλεί λοιπόν έκπληξη το γεγονός ότι μια μάλλον υποτιμητική παροιμία έχει καθιερωθεί στα νέα ελληνικά: «Μην το κάνετε κυπριακό!» Αυτό σημαίνει: «Ελάτε στο τέλος!»
Στα βόρεια του νησιού, η 20η Ιουλίου είναι η «εορτή της ειρήνης και της ελευθερίας» Ο Πρόεδρος της Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου (ΤΔΒΚ), Ερσίν Τατάρ, θα παρακολουθήσει την ετήσια στρατιωτική παρέλαση στο βόρειο τμήμα του νησιού. σύμμαχο, τον Τούρκο Πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Ο 64χρονος γεννήθηκε στη Λευκωσία, στην τότε ενιαία Κύπρο. Είναι επικεφαλής του εθνικού συντηρητικού UBP.
40.000 τουρκικές δυνάμεις στο νησί
Η στρατιωτική παρέλαση είναι συμβολική. Το γεγονός ότι «δεν έχει χυθεί αίμα ή δάκρυα στο νησί εδώ και μισό αιώνα» οφείλεται στην παρουσία των «Τούρκων ειρηνευτικών δυνάμεων», τονίζει ο Ερσίν Τατάρ. Οι Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις στην Κύπρο, γνωστές ως Τουρκικές Ειρηνευτικές Δυνάμεις στην Κύπρο, με περίπου 40.000 στρατιώτες υπολογίζεται ότι υπάγονται στις Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις.
Ενώ η συνεχιζόμενη μαζική παρουσία των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων στο βόρειο τμήμα του νησιού είναι απαραίτητη για την πολιτική ελίτ της ΤΔΒΚ, για τους Ελληνοκύπριους αποτελεί ένα τρίτο σημείο κολλήματος στην αναζήτηση λύσης στην κυπριακή σύγκρουση, παράλληλα με το λεπτό θέμα Τούρκοι έποικοι και ακίνητα στα βόρεια του νησιού.
Ο σκληροπυρηνικός Τατάρ παίρνει τη θέση ότι «η πραγματικότητα είναι ότι υπάρχουν δύο ξεχωριστοί λαοί και δύο ξεχωριστά κράτη στο νησί». Ο Ερντογάν το βλέπει με τον ίδιο τρόπο. Διότι μόνο ένα κυρίαρχο κράτος της ΤΔΒΚ αποτελεί δομικό στοιχείο για το έργο του, το οποίο αγνοείται σε μεγάλο βαθμό στη Δύση, για τη δημιουργία και επέκταση ενός τουρκικού κόσμου στον οποίο η τουρκική σφαίρα επιρροής εκτείνεται από τη μητέρα πατρίδα Τουρκία σε όλες τις περιοχές όπου η Τουρκία είναι παρούσα ή όπου ζουν Τούρκοι λαοί.
Η ιδέα είναι παρόμοια με τον Ρωσικό Κόσμο (Russki Mir) που προωθήθηκε επί Πούτιν. Η οργανωτική δομή για το έργο του Ερντογάν έχει ήδη δημιουργηθεί. Η «Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου» απολαμβάνει καθεστώς παρατηρητή στον Οργανισμό των Τουρκικών Κρατών (OTS), που ιδρύθηκε το 2009 και εδρεύει στην Κωνσταντινούπολη, μέλη του οποίου είναι η Τουρκία, το Αζερμπαϊτζάν, το Καζακστάν, το Κιργιστάν και το Ουζμπεκιστάν.
Στο μεταξύ, ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης, απορρίπτει αυστηρά τη λύση δύο κρατών στην Κύπρο. Θα πραγματοποιήσει ομιλία στην επίσημη κατοικία του στη Λευκωσία στις 20 Ιουλίου παρουσία του Έλληνα πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη. Ο Χριστοδουλίδης, που είναι μόλις πενήντα χρονών και είναι ο πρώτος πρόεδρος της Κύπρου από τη μεταπολεμική γενιά, αποκάλυψε εκ των προτέρων τον τενόρο: «Οι Κύπριοι περιμένουν υπομονετικά, ελπίζουν, πολεμούν», είπε σε πρόσφατη ομιλία του.
Όποιος πιστεύει ότι οι Κύπριοι Έλληνες έχουν ενιαία άποψη για το Κυπριακό κάνει μεγάλο λάθος. Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύθηκε τον Νοέμβριο του 2022 από τον κυπριακό κρατικό ραδιοτηλεοπτικό σταθμό ΡΙΚ, το 36% των ερωτηθέντων ήταν υπέρ ενός κρατικού μοντέλου στην Κύπρο όπως προβλεπόταν στο Σχέδιο Ανάν.
Επιπλέον, το 18 τοις εκατό ήθελε δύο ανεξάρτητα κράτη, το 14 τοις εκατό υποστήριξε ένα ενιαίο κράτος, το 13 τοις εκατό ήταν υπέρ της διατήρησης του status quo και το 6 τοις εκατό ήταν υπέρ μιας συνομοσπονδίας δύο κυρίαρχων κρατών. Το δύο τοις εκατό ήταν υπέρ ενός status quo ante (όπως πριν από το 1974), με βία εάν χρειαζόταν.
Οι σειρήνες θα ηχήσουν ξανά. Το Σάββατο 20 Ιουλίου, στις 5:30 το πρωί, θα θυμούνται ότι τα τουρκικά στρατεύματα εισέβαλαν στο βόρειο τμήμα του νησιού τα ξημερώματα πριν από ακριβώς 50 χρόνια. Η ζωή θα συνεχιστεί ως συνήθως. Σε όλη την Κύπρο.
