Πολιτική παράλυση, ή έστω προσωρινή περιδίνιση, επικρατεί στη Γαλλία μετά το ανατρεπτικό αποτέλεσμα των εκλογών και την πρωτιά της Αριστεράς, καθώς οι βουλευτές, σε ένα τυπικά συγκρουσιακό κοινοβουλευτικό πολιτικό σύστημα, μπορεί να χρειαστούν εβδομάδες για να δημιουργήσουν συνασπισμούς και να σχηματίσουν σταθερή, βιώσιμη κυβέρνηση, με το κοινοβούλιο να είναι κατά προσέγγιση χωρισμένο σε τρία μπλοκ.
Στο ρεπορτάζ της βρετανικής εφημερίδας The Gaurdian, διαβάζουμε επίσης ότι η «ανατροπή» του εκλογικού αποτελέσματος συντάραξε όχι μόνο το πολιτικό κατεστημένο αλλά και την απλή καθημερινότητα των εκλογέων της χώρας, καθώς, για περισσότερα από 50 χρόνια, κάθε φορά που στη Γαλλία διεξάγονταν βουλευτικές εκλογές, οι ψηφοφόροι γνώριζαν άμεσα και επακριβώς, το επόμενο πρωί ποιο κόμμα θα ήταν στην κυβέρνηση και με ποια πολιτική ατζέντα.
Αυτή τη φορά τα πράγματα είναι διαφορετικά. Αφού ο Εμανουέλ Μακρόν προκήρυξε αιφνιδιαστικά πρόωρες εκλογές, και μετά τη συντομότερη προεκλογική εκστρατεία στη σύγχρονη ιστορία, οι Γάλλοι ψηφοφόροι έσπευσαν στα εκλογικά τμήματα με θεαματική βιασύνη για να ανακόψουν ένα κύμα ακροδεξιάς υποστήριξης στους Λεπέν και Μπαρντελά και στο κόμμα τους, την Εθνική Συσπείρωση. Το πολιτικό τοπίο που προέκυψε είναι διχασμένο και το αποτέλεσμα περίπλοκο. Ο Μακρόν θα πάρει χρόνο για να αφήσει τη σκόνη να καταλαγιάσει, δήλωσε το περιβάλλον του.
Μια συμμαχία κομμάτων της αριστεράς, το Νέο Λαϊκό Μέτωπο, εξέπληξε τους δημοσκόπους, καθώς ήρθε πρώτο με ένα ισχυρό αποτέλεσμα 182 εδρών. Όμως απέχει σημαντικά από την απόλυτη πλειοψηφία των 289 που θα του επέτρεπε τον άμεσο σχηματισμό κυβέρνησης. Αυτό σημαίνει ότι η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης, η οποία είναι επίσης η μεγαλύτερη στρατιωτική δύναμη της ΕΕ, εισέρχεται σε μια περίοδο αβεβαιότητας χωρίς σαφή οδικό χάρτη, λιγότερο από τρεις εβδομάδες πριν φιλοξενήσει τους Ολυμπιακούς Αγώνες.
Μπορεί να χρειαστούν εβδομάδες διαλόγου ως προς την επίτευξη συνασπισμού για να προκύψει κυβέρνηση και πρωθυπουργός. Αλλά η Γαλλία – με έναν ισχυρό πρόεδρο και ένα συγκρουσιακό πολιτικό σύστημα όπου τα κόμματα φτάνουν σε φαύλες αντιπαραθέσεις – δεν έχει πρόσφατη παράδοση στη δημιουργία συνασπισμών.
Σε τρία μπλοκ η Εθνοσυνέλευση
Το γαλλικό κοινοβούλιο είναι τώρα κατά προσέγγιση χωρισμένο σε τρία μπλοκ. Επικεφαλής είναι το Νέο Λαϊκό Μέτωπο, το οποίο αιφνιδίασε τον Μακρόν και την αντιπολίτευση όταν κατάφερε να ενωθεί γρήγορα και αποτελεσματικά πριν από τέσσερις εβδομάδες για να αντιμετωπίσει την ακροδεξιά. Πρόκειται για μια ομάδα που στο κοινοβούλιο θα εκτείνεται από το σταθερά αριστερό κόμμα Ανυπότακτη Γαλλία (LFI), το οποίο έχει τον μεγαλύτερο αριθμό εδρών, 74, στους Πράσινους, οι οποίοι αύξησαν τις έδρες τους σε 28, μέχρι το πιο κεντρώο Σοσιαλιστικό Κόμμα, το οποίο αύξησε σημαντικά τις έδρες του σε 59.
Το σκόπιμα αυστηρό πολιτικό μανιφέστο της ευρύτερης αριστερής συμμαχίας περιελάμβανε τη θέσπιση ανώτατων ορίων στις τιμές βασικών αγαθών, όπως τα καύσιμα και τα τρόφιμα, την αύξηση του κατώτατου μισθού, την αντιστροφή της αύξησης της ηλικίας συνταξιοδότησης από τον Μακρόν στα 64 έτη και την επιβολή φόρου περιουσίας.
Η αριστερή συμμαχία του Νέου Λαϊκού Μετώπου φρόντισε επιμελώς να μην προωθήσει ένα πρόσωπο-ηγέτη κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας. Ο Ζαν Λικ Μελανσόν, ο βετεράνος αριστερός και φλογερός ρήτορας που ίδρυσε το LFI, έκανε τακτικά τηλεοπτικές εμφανίσεις κατά τη διάρκεια της εκστρατείας. Αλλά κάθε φορά που το έκανε, τα άλλα κόμματα της συμμαχίας δήλωναν προσεκτικά ότι δεν ήταν ο επικεφαλής και ότι δεν ήταν απαραίτητα η επιλογή τους για πρωθυπουργός.
Η επικεφαλής των Πρασίνων, Μαρίν Τοντελιέ, ζήτησε τη Δευτέρα να προταθεί ως πρωθυπουργός μια εξισορροπιστική πρωσοπικότητα συναίνεσης. Δεν είναι ακόμα βέβαιο με ποιόν τρόπο τα κόμματα της αριστεράς θα επιλέξουν ένα προσωπο με αυτά τα χαρακτηριστικά, και ποιός-ποιά θα μπορούσε να είναι.
Η κεντρώα ομάδα του Μακρόν τερμάτισε στη δεύτερη θέση με 168 έδρες, μόλις 14 έδρες πίσω από το Νέο Λαϊκό Μέτωπο. Οι κεντρώοι, που προηγουμένως ήταν στην κυβέρνηση, έχασαν 80 έδρες εν μέσω του σαφούς θυμού και της απόρριψης του Μακρόν από τους ψηφοφόρους. Αλλά το περιβάλλον του προέδρου επισήμανε αμέσως ότι αν και μειώθηκε ο αριθμός τους, εξακολουθούν να είναι όρθιοι.
Χτυπημένο στην τρίτη θέση ήρθε το ακροδεξιό, αντιμεταναστευτικό κόμμα της Εθνικής Συσπείρωσης (RN) της Μαρίν Λεπέν και οι σύμμαχοί του με 143 έδρες.
Το γαλλικό κοινοβούλιο είναι τώρα κατά προσέγγιση χωρισμένο σε τρία μπλοκ. Επικεφαλής είναι το Νέο Λαϊκό Μέτωπο, το οποίο αιφνιδίασε τον Μακρόν και την αντιπολίτευση όταν κατάφερε να ενωθεί γρήγορα και αποτελεσματικά πριν από τέσσερις εβδομάδες για να αντιμετωπίσει την ακροδεξιά. Πρόκειται για μια ομάδα που στο κοινοβούλιο θα εκτείνεται από το σταθερά αριστερό κόμμα Ανυπότακτη Γαλλία (LFI), το οποίο έχει τον μεγαλύτερο αριθμό εδρών, 74, στους Πράσινους, οι οποίοι αύξησαν τις έδρες τους σε 28, μέχρι το πιο κεντρώο Σοσιαλιστικό Κόμμα, το οποίο αύξησε σημαντικά τις έδρες του σε 59.
Το σκόπιμα αυστηρό πολιτικό μανιφέστο της ευρύτερης αριστερής συμμαχίας περιελάμβανε τη θέσπιση ανώτατων ορίων στις τιμές βασικών αγαθών, όπως τα καύσιμα και τα τρόφιμα, την αύξηση του κατώτατου μισθού, την αντιστροφή της αύξησης της ηλικίας συνταξιοδότησης από τον Μακρόν στα 64 έτη και την επιβολή φόρου περιουσίας.
Η αριστερή συμμαχία του Νέου Λαϊκού Μετώπου φρόντισε επιμελώς να μην προωθήσει ένα πρόσωπο-ηγέτη κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας. Ο Ζαν Λικ Μελανσόν, ο βετεράνος αριστερός και φλογερός ρήτορας που ίδρυσε το LFI, έκανε τακτικά τηλεοπτικές εμφανίσεις κατά τη διάρκεια της εκστρατείας. Αλλά κάθε φορά που το έκανε, τα άλλα κόμματα της συμμαχίας δήλωναν προσεκτικά ότι δεν ήταν ο επικεφαλής και ότι δεν ήταν απαραίτητα η επιλογή τους για πρωθυπουργός.
Η επικεφαλής των Πρασίνων, Μαρίν Τοντελιέ, ζήτησε τη Δευτέρα να προταθεί ως πρωθυπουργός μια εξισορροπιστική πρωσοπικότητα συναίνεσης. Δεν είναι ακόμα βέβαιο με ποιόν τρόπο τα κόμματα της αριστεράς θα επιλέξουν ένα προσωπο με αυτά τα χαρακτηριστικά, και ποιός-ποιά θα μπορούσε να είναι.
Η κεντρώα ομάδα του Μακρόν τερμάτισε στη δεύτερη θέση με 168 έδρες, μόλις 14 έδρες πίσω από το Νέο Λαϊκό Μέτωπο. Οι κεντρώοι, που προηγουμένως ήταν στην κυβέρνηση, έχασαν 80 έδρες εν μέσω του σαφούς θυμού και της απόρριψης του Μακρόν από τους ψηφοφόρους. Αλλά το περιβάλλον του προέδρου επισήμανε αμέσως ότι αν και μειώθηκε ο αριθμός τους, εξακολουθούν να είναι όρθιοι.
Χτυπημένο στην τρίτη θέση ήρθε το ακροδεξιό, αντιμεταναστευτικό κόμμα της Εθνικής Συσπείρωσης (RN) της Μαρίν Λεπέν και οι σύμμαχοί του με 143 έδρες.
Η Λεπέν πήρε τις περισσότερες ψήφους αλλά όχι τις έδρες
Υπενθυμίζεται πως καταγράφηκε ρεκόρ συμμετοχής στις γαλλικές εκλογές, με το ποσοστό να φτάνει το 66,63% δηλαδή ψήφισαν 28.869.464 πολίτες. Οι περισσότεροι (23,3 εκατομμύρια) ψήφισαν υπέρ των βασικών κομμάτων και σχηματισμών αυτής της εκλογικής αναμέτρησης. Σε επίπεδο ψήφων, η Λεπέν πήρε τις περισσότερες.
Αναλυτικά:
10 εκατ. υπέρ της ακροδεξιάς Λεπέν
7 εκατ. υπέρ του μπλοκ της Αριστεράς
6,3 εκατ. υπέρ της πολιτικής συμμαχίας του προέδρου Μακρόν
Οι ψήφοι δεν αποτυπώνεται σε έδρες στη νέα Εθνοσυνέλευση, όπου ήρθε πρώτο το Αριστερό Μέτωπο, δεύτερο το κεντρώο μπλόκ του Μακρόν και τρίτη η ακροδεξιά Λεπέν.
Αυτό συνέβη επειδή το εκλογικό σύστημα είναι πλειοψηφικό – μονοεδρικό και οι κάλπες στήνονται σε 2 γύρους, γεγονός που ευνόησε το δημοκρατικό μέτωπο, τις συμμαχίες δηλαδή των κομμάτων που ένωσαν δυνάμεις μετά την πρώτη κάλπη, μόνο και μόνο για να εμποδίσουν την άνοδο της ακροδεξιάς στην εξουσία. Ο κόσμος ανταποκρίθηκε, ψηφίζοντας όχι με βάση την ιδεολογία, αλλά με βάση αυτόν τον απώτερο σκοπό.
7 εκατ. υπέρ του μπλοκ της Αριστεράς
6,3 εκατ. υπέρ της πολιτικής συμμαχίας του προέδρου Μακρόν
Οι ψήφοι δεν αποτυπώνεται σε έδρες στη νέα Εθνοσυνέλευση, όπου ήρθε πρώτο το Αριστερό Μέτωπο, δεύτερο το κεντρώο μπλόκ του Μακρόν και τρίτη η ακροδεξιά Λεπέν.
Αυτό συνέβη επειδή το εκλογικό σύστημα είναι πλειοψηφικό – μονοεδρικό και οι κάλπες στήνονται σε 2 γύρους, γεγονός που ευνόησε το δημοκρατικό μέτωπο, τις συμμαχίες δηλαδή των κομμάτων που ένωσαν δυνάμεις μετά την πρώτη κάλπη, μόνο και μόνο για να εμποδίσουν την άνοδο της ακροδεξιάς στην εξουσία. Ο κόσμος ανταποκρίθηκε, ψηφίζοντας όχι με βάση την ιδεολογία, αλλά με βάση αυτόν τον απώτερο σκοπό.
Ενδυνάμωση του «ρεπουμπλικανικού μετώπου»
Το βασικό συμπέρασμα από τον τελευταίο γύρο των εκλογών είναι το ότι ανανεώθηκε, ενδυναμώθηκε η γαλλική πολιτική παράδοση που είναι γνωστή ως «ρεπουμπλικανικό μέτωπο», κατά την οποία ψηφοφόροι από όλα τα υπόβαθρα ομαδοποιούνται σε τακτικές ψηφοφορίες για να συγκρατήσουν την ακροδεξιά.
Μέσα σε μια εβδομάδα, το ακροδεξιό κόμμα και οι σύμμαχοί του πέρασαν από έναν πρώτο γύρο στον οποίο ήταν πρώτο σε ψήφους – σε περισσότερες από τις μισές εκλογικές περιφέρειες της Γαλλίας και ήταν σε απόσταση αναπνοής από τον σχηματισμό κυβέρνησης – στο να υποχωρήσουν στην τρίτη θέση στον δεύτερο γύρο.
Η Αριστερά φοβάται τώρα να διαγράψει την ακροδεξιά πολύ γρήγορα. Το RN βελτιώθηκε από τις 89 έδρες που κέρδισε τον Ιούνιο του 2022 σε ιστορικές 126. Επέκτεινε την παρουσία του σε νέες περιοχές, όπως η Ντορντόν στα νοτιοδυτικά. Η Μαρίν Λεπέν δήλωσε ότι «η νίκη έχει απλώς αναβληθεί». Τώρα αναμένεται να επικεντρωθεί στην προεδρική εκστρατεία του 2027. Η ηγεσία του κόμματος θα βρεθεί αντιμέτωπη με τον απολογισμό για τη στρατηγική της αλλά και τον βασικό έλεγχο της προσωπικότητας των υποψηφίων, μία από τις οποίες αποχώρησε μετά την κυκλοφορία φωτογραφιών που την έδειχναν να φοράει ναζιστικό πηλίκιο.
Ο ηγέτης του Σοσιαλιστικού Κόμματος, Ολίβιε Φωρ, αναγνώρισε δημοσίως τον κατακερματισμένο και τραυματισμένο χαρακτήρα της γαλλικής κοινωνίας μετά από μια διχαστική εκστρατεία. Για πολλούς αριστερούς, η άμεση προτεραιότητα είναι να αντιμετωπιστούν βασικά ζητήματα για τα εκατομμύρια των ψηφοφόρων της Λεπέν, όπως το κόστος ζωής και η κακή πρόσβαση στις δημόσιες υπηρεσίες στις αγροτικές και περιφερειακές περιοχές. Αυτό είναι απαραίτητο αν η Αριστερά θέλει να παρουσιάσει μια αξιόπιστη εναλλακτική λύση και να συνεχίσει να συγκρατεί την αργή αλλά σταθερή άνοδο της ακροδεξιάς.
Συνταγματικά, είναι δυνατόν μια κοινοβουλευτική ομάδα να κυβερνήσει χωρίς απόλυτη πλειοψηφία. Αλλά για να το κάνει αυτό, η ομάδα αυτή θα πρέπει να διασφαλίσει ότι οι δυνάμεις της αντιπολίτευσης δεν θα συσπειρωθούν για να σχηματίσουν μια πλειοψηφία 289 ατόμων για να την καταψηφίσουν.
Η πρώτη συνεδρίαση του νέου κοινοβουλίου είναι στις 18 Ιουλίου. Ίσως μόνο τότε να ξεκαθαρίσουν πλήρως οι δυνατότητες για συνασπισμούς.
