Ως το «κακό παιδί» της ναυτιλίας χαρακτηρίζει τον Γιώργο Οικονόμου η αμερικανική εφημερίδα Wall Street Journal, η οποία ασκεί δριμεία κριτική στις δραστηριότητες του 70χρονου εφοπλιστή -ιδίως για τα «νταραβέρια» με τη Ρωσία και τις ρωσικές ενεργειακές εταιρείες.
Ενώ, λοιπόν, οι περισσότερες δυτικές εταιρείες έχουν σταματήσει να μεταφέρουν ρωσικό πετρέλαιο μετά το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία, κατά τη WSJ, ο Έλληνας επιχειρηματίας όχι μόνο δεν έχει ανακρούσει πρύμναν, αλλά έχει διπλασιάσει τις ποσότητες που διακινεί.
Το νέο του κερδοφόρο στοίχημα, σύμφωνα με το αμερικανικό δημοσίευμα, συνίσταται στη διεκδίκηση μιας επιχειρηματικής δραστηριότητας που εξυπηρετεί τα οικονομικά συμφέροντα τόσο της Ρωσίας όσο και των ΗΠΑ, αλλά θεωρείται… ύπουλη για αρκετούς ανταγωνιστές.
Η TMS Tankers, μία από τις εταιρείες του κ. Οικονόμου, έχει μεταφέρει δεκάδες εκατομμύρια βαρέλια ρωσικού αργού και ρωσικών καυσίμων μετά την εισβολή της Μόσχας στην Ουκρανία. Αυτό καθιστά την TMS τον δεύτερο μεγαλύτερο «παίκτη» στο εμπόριο μεταφοράς ρωσικού πετρελαίου, πίσω μόνο από τη ρωσική κρατική εταιρεία Sovcomflot.
200 μεταφορές ρωσικού πετρελαίου
Με βάση το δημοσίευμα της WSJ, τα δεξαμενόπλοια του κ. Οικονόμου έχουν πραγματοποιήσει τουλάχιστον 200 ταξίδια από την ημέρα της ρωσικής εισβολής, δηλαδή από τις 24 Φεβρουαρίου του 2022.
Πρόκειται για μια επικερδή επιχείρηση, η οποία αποφέρει κέρδη της τάξης των 4 έως 5 εκατ. δολαρίων για κάθε δρομολόγιο 60 ημερών από τη Βαλτική Θάλασσα προς την Ινδία, η οποία αποτελεί την πιο συχνή διαδρομή.
Ο κ. Οικονόμου δεν θέλησε να σχολιάσει το δημοσίευμα της WSJ, ενώ εκπρόσωπος της TMS δήλωσε ότι η εταιρεία δεν ασχολείται με την επαγγελματική ή την προσωπική ζωή του κ. Οικονόμου.
Οι εν λόγω μεταφορές πετρελαίου και καυσίμων, όπως είναι εύλογο, συνιστούν χείρα βοηθείας στον προϋπολογισμό της Ρωσίας, ενώ φυσικά ωφελούν και τον ίδιο τον 70χρονο εφοπλιστή -γράφει η αμερικανική εφημερίδα.
«Όλοι κατανοούν τι είναι σκοτεινό και τι είναι σωστό» δηλώνει ο Όλεγκ Ουστένκο, οικονομικός σύμβουλος του προέδρου της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Το Κίεβο, όπως γράφει η WSJ, έχει επανειλημμένως πιέσει για να περιοριστούν οι ρωσικές μεταφορές, αλλά χωρίς αποτέλεσμα. «Στέλνετε “ματωμένα” χρήματα στο καθεστώς του Πούτιν, το οποίο διαπράττει εγκλήματα πολέμου κατά των Ουκρανών» σχολιάζει ο Ουστένκο.
Η Εθνική Υπηρεσία της Ουκρανίας για την Πρόληψη της Διαφθοράς ζήτησε τον περασμένο Ιούλιο από τον κ. Οικονόμου και την TMS να εγκαταλείψει το εμπόριο ρωσικού πετρελαίου. Όμως, δεν έλαβε απάντηση. Στη συνέχεια, η ουκρανική υπηρεσία τοποθέτησε την TMS στην κορυφή ενός καταλόγου, ο οποίος αναφέρεται ως οι «διεθνείς χορηγοί του πολέμου».
Από την πλευρά τους, αξιωματούχοι της ελληνικής κυβέρνησης διαβεβαιώνουν ότι η χώρα τηρεί τις κυρώσεις, αλλά δεν έχει τη δυνατότητα να σταματήσει το εμπόριο πετρελαίου στα διεθνή ύδατα.
Η εμπλοκή των ΗΠΑ
Το πρόβλημα για το Κίεβο συνίσταται στο γεγονός ότι οι ΗΠΑ επιθυμούν να συνεχίσει να ρέει το ρωσικό πετρέλαιο, προκειμένου να κρατήσουν σε χαμηλά επίπεδα τις παγκόσμιες τιμές.
Σ’ αυτό το πλαίσιο, η Ουάσιγκτον έχει ενσωματώσει στο κείμενο των κυρώσεων μια εξαίρεση, σύμφωνα με την οποία το ρωσικό πετρέλαιο μπορεί να ταξιδεύει με πλοία της Δύσης, αρκεί τα φορτία να μην αποφέρουν απευθείας κέρδη στο Κρεμλίνο.
Έτσι, οι πλοιοκτήτες νοικιάζουν τα δεξαμενόπλοιά τους σε εμπόρους -αντί να αγοράζουν και να πωλούν οι ίδιοι πετρέλαιο.
Υπό την προϋπόθεση, φυσικά, να διατηρούν τα απαιτούμενα έγγραφα από τους πελάτες τους, τα οποία να αποδεικνύουν ότι η τιμή του μεταφερόμενου πετρελαίου δεν υπερβαίνει το ανώτατο όριο που έχει καθοριστεί από την Ομάδα των G7.
Οι πλοιοκτήτες των ΗΠΑ και της Βόρειας Ευρώπης επέλεξαν να απεμπλακούν τελείως από την σχετική δραστηριότητα, φοβούμενοι ενδεχόμενη ζημία στη φήμη τους ή πιθανές κυρώσεις. Ο κ. Οικονόμου, αντίθετα, φαίνεται ότι είχε ελάχιστους ενδοιασμούς.
Πώς γίνεται η μπίζνα με τους Ρώσους
Το καθεστώς των κυρώσεων εις βάρος της Μόσχας, όπως αναφέρεται στη WSJ, βρήκε τον κ. Οικονόμου στη σωστή πλευρά του νόμου.
Πολλά πλοία της TMS στα ρωσικά ύδατα είναι ασφαλισμένα από την Gard, έναν νορβηγικό ασφαλιστή. Αυτό σημαίνει ότι διακινούν πετρέλαιο σε τιμές κάτω από το ανώτατο όριο των G7. Για να παραμείνει εντός νόμου, η TMS οφείλει να προσκομίζει έγγραφα, τα οποία αποδεικνύουν ότι το μεταφερόμενο πετρέλαιο δεν παραβιάζει το όριο τιμής των G7.
Η Lukoil, η οποία θεωρείται η δεύτερη μεγαλύτερη πετρελαϊκή εταιρεία της Ρωσίας (μετά τη Rosneft), διαθέτει έναν εμπορικό βραχίονα, ο οποίος ονομάζεται Litasco. Πρόκειται για έναν από τους βασικούς πελάτης της TMS.
Το καθεστώς των κυρώσεων εις βάρος της Μόσχας, όπως αναφέρεται στη WSJ, βρήκε τον κ. Οικονόμου στη σωστή πλευρά του νόμου.
Πολλά πλοία της TMS στα ρωσικά ύδατα είναι ασφαλισμένα από την Gard, έναν νορβηγικό ασφαλιστή. Αυτό σημαίνει ότι διακινούν πετρέλαιο σε τιμές κάτω από το ανώτατο όριο των G7. Για να παραμείνει εντός νόμου, η TMS οφείλει να προσκομίζει έγγραφα, τα οποία αποδεικνύουν ότι το μεταφερόμενο πετρέλαιο δεν παραβιάζει το όριο τιμής των G7.
Η Lukoil, η οποία θεωρείται η δεύτερη μεγαλύτερη πετρελαϊκή εταιρεία της Ρωσίας (μετά τη Rosneft), διαθέτει έναν εμπορικό βραχίονα, ο οποίος ονομάζεται Litasco. Πρόκειται για έναν από τους βασικούς πελάτης της TMS.
Κι αυτό, διότι η συγκεκριμένη εταιρεία ναύλωσε περισσότερα από τα μισά δεξαμενόπλοια της TMS, τα οποία αναχώρησαν από τα ρωσικά λιμάνια στο α’ δίμηνο του 2023, με προορισμό την Ινδία, τη Μαλαισία, τη Σαουδική Αραβία και τη Βουλγαρία.
Μια θυγατρική του ρωσικού ενεργειακού γίγαντα Gazprom έχει, επίσης, ναυλώσει πλοία της TMS τους τελευταίους μήνες.
Η φήμη του κακού παιδιού
Ο κ. Οικονόμου, ο οποίος ζει μεταξύ Ελλάδας και Νέας Υόρκης τις τελευταίες 10ετίες, έκανε την περιουσία του, χάρη στις γεωπολιτικές κρίσεις του 20ου αιώνα. Ο ίδιος αγόρασε το πρώτο του πλοίο το 1986.
Τη δεκαετία του ‘90 έφθασε έως τη Wall Street, αναζητώντας κεφάλαια και κυνηγώντας την τύχη του. Θεωρούταν το νέο πρόσωπο της ελληνικής ναυτιλίας, το οποίο σιγά – σιγά αποστασιοποιούταν από τις προηγούμενες γενιές εφοπλιστών.
Το 1998, η Alpha Shipping του κ. Οικονόμου εξέδωσε ένα από τα πρώτα junk ομόλογα ναυτιλιακής εταιρείας, αντλώντας 175 εκατ. δολάρια. Η ναυτιλιακή έκδοση του Lloyd’s List τον περιέγραψε ως «ένα από τα ανερχόμενα αστέρια της Αθήνας και του Πειραιά»”
Ο κ. Οικονόμου, ο οποίος ζει μεταξύ Ελλάδας και Νέας Υόρκης τις τελευταίες 10ετίες, έκανε την περιουσία του, χάρη στις γεωπολιτικές κρίσεις του 20ου αιώνα. Ο ίδιος αγόρασε το πρώτο του πλοίο το 1986.
Τη δεκαετία του ‘90 έφθασε έως τη Wall Street, αναζητώντας κεφάλαια και κυνηγώντας την τύχη του. Θεωρούταν το νέο πρόσωπο της ελληνικής ναυτιλίας, το οποίο σιγά – σιγά αποστασιοποιούταν από τις προηγούμενες γενιές εφοπλιστών.
Το 1998, η Alpha Shipping του κ. Οικονόμου εξέδωσε ένα από τα πρώτα junk ομόλογα ναυτιλιακής εταιρείας, αντλώντας 175 εκατ. δολάρια. Η ναυτιλιακή έκδοση του Lloyd’s List τον περιέγραψε ως «ένα από τα ανερχόμενα αστέρια της Αθήνας και του Πειραιά»”
Η Alpha χρεοκόπησε ένα χρόνο αργότερα. Οι ομολογιούχοι καταστράφηκαν, λαμβάνοντας μόλις 37 σεντς ανά δολάριο, στο πλαίσιο μιας περίεργης συμφωνίας στην οποία ο κ. Οικονόμου αποκόμισε 30 εκατομμύρια δολάρια, αγοράζοντας τα πλοία της εταιρείας σε… τιμές ευκαιρίας.
Ο Έλληνας εφοπλιστής είχε δηλώσει ότι η Alpha έπεσε «θύμα» της ύφεσης. Η εν λόγω συναλλαγή, μάλιστα, του χάρισε το παρατσούκλι το «κακό παιδί» της ναυτιλίας. Ένα όνομα, για το οποίο αργότερα δήλωσε ότι δεν τον ενοχλούσε.
Ήταν η αρχή μιας δύσκολης σχέσης μεταξύ του κ. Οικονόμου και της Wall Street.
Το 2005, εισήγαγε στο Χρηματιστήριο του Nasdaq την DryShips, της οποίας ήταν διευθύνων σύμβουλος και διέθετε ένα μικρό ποσοστό. H μετοχή απογειώθηκε στην αρχή, καθώς η οικονομική άνθιση της Κίνας τροφοδότησε τη ναυτιλία και τα εμπορεύματα. Ο κ. Οικονόμου, έτσι, κατέστη δισεκατομμυριούχος.
Ωστόσο, αυτός ο πλουτισμός δεν έγινε χωρίς σκιές, καθώς υποβλήθηκαν τουλάχιστον δύο αγωγές μετόχων, οι οποίοι έκαναν λόγο για χειραγώγηση μετοχών. Οι κατηγορίες, πάντως, απορρίφθηκαν από τα αμερικανικά δικαστήρια.
Το 2019, ο κ. Οικονόμου απέκτησε το σύνολο των μετοχών της Dryships, την οποία και έβγαλε από το Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης.
Δύο χρόνια νωρίτερα, δηλαδή το 2017, η πρώην σύντροφός του, Άντζελα Ισμαήλου, υπέβαλε μηνυτήρια αναφορά, διεκδικώντας 240 εκατ. δολάρια. Ο τότε δικηγόρος της είχε δηλώσει σε δικαστήριο της Νέας Υόρκης ότι ο κ. Οικονόμου δεν θα είχε γίνει δισεκατομμυριούχος χωρίς τη βοήθειά της.
