Αν και ο κορονοϊός ήταν – αναλογικά – λιγότερο θανατηφόρος από άλλες ιστορικές πανδημίες, οι επιπτώσεις του αποδείχθηκαν βαθύτερες, πιο σύνθετες και κυρίως… πολιτικές και κοινωνικές. Δύο πρόσφατα βιβλία επιχειρούν να αποτυπώσουν αυτή τη μετάβαση: από την κρίση της δημόσιας υγείας σε μια κρίση εμπιστοσύνης, θεσμών και αντίληψης του κόσμου.
📘 Τι υποστηρίζουν οι μελέτες
1. In Covid’s Wake: How Our Politics Failed Us (Stephen Macedo & Frances Lee)
Οι συγγραφείς υποστηρίζουν πως η διαχείριση της πανδημίας στις ΗΠΑ έγινε μέσω ενός πλαισίου πολιτικής αντιπαλότητας, υποκαθιστώντας την επιστημονική κρίση με ιδεολογικά φίλτρα. Από τις μάσκες ως τα lockdown, οι αποφάσεις θεωρήθηκαν πολιτικά φορτισμένες.
2. Pandemic Politics: The Deadly Toll of Partisanship in the Age of COVID (Shana Kushner Gadarian, Sara Wallace Goodman & Thomas B. Pepinsky)
Η μελέτη τους καταγράφει πόσο η κομματική ταυτότητα επηρέασε συμπεριφορές, αντιλήψεις κινδύνου και τελικά… την ίδια τη φονικότητα της πανδημίας. Οι Ρεπουμπλικάνοι έτειναν να αψηφούν τα μέτρα, οι Δημοκρατικοί τα στήριζαν. Δύο κόσμοι μέσα στην ίδια χώρα.
📉 Οικονομικές επιπτώσεις: πληθωρισμός με πολιτική σφραγίδα
Σύμφωνα με ανάλυση του NBER (National Bureau of Economic Research), η πολιτική πόλωση συνέβαλε σε διαφορετικές προσδοκίες για τον πληθωρισμό και τις τιμές. Ορισμένες χώρες είδαν αύξηση του πληθωρισμού έως και 2–3 ποσοστιαίες μονάδες εξαιτίας της διχαστικής αντίληψης για την κρίση.
Το γράφημα δείχνει με καθαρότητα την κοινωνική επίπτωση του COVID‑19, όπως η αύξηση της ανεργίας σε αντιστοιχία με τα κρούσματα, και τον αντίκτυπό του σε ευάλωτες ομάδες.
🧠 Κατάρρευση της εμπιστοσύνης στην επιστήμη
Ο συγγραφέας Tom Nichols, στο βιβλίο του The Death of Expertise, περιγράφει πώς η πανδημία επιτάχυνε την ήδη διαβρωτική τάση της «αντι-τεχνοκρατίας»: τη δυσπιστία απέναντι στους ειδικούς, την υποψία απέναντι στους επιστημονικούς φορείς και την έλξη προς συνωμοσιολογικές ερμηνείες.
Παράλληλα, έρευνες δείχνουν ότι η εμπιστοσύνη στους επιστήμονες δεν ήταν καθολική: στους κόλπους των Ρεπουμπλικάνων στις ΗΠΑ, ένα σημαντικό ποσοστό δήλωνε ότι θεωρεί τους ειδικούς αναξιόπιστους ή προκατειλημμένους.
🧭 Η πανδημία ως σημείο καμπής
Η COVID-19 δεν ήταν μόνο μια υγειονομική κρίση. Ήταν μια κοινωνική δοκιμασία, που ανέδειξε:
την πολιτικοποίηση της υγείας,
την ευθραυστότητα της κοινωνικής συνοχής,
την εξάντληση της εμπιστοσύνης προς θεσμούς και ειδικούς.
📝 Συμπέρασμα
Η πανδημία COVID‑19 άφησε πίσω της έναν κόσμο διαφορετικό – όχι τόσο λόγω των ανθρώπων που χάθηκαν, αλλά κυρίως λόγω όσων χάσαμε συλλογικά: εμπιστοσύνη, σταθερότητα, πίστη στην κοινή λογική. Το ερώτημα πλέον είναι αν μπορούμε να τις ανακτήσουμε.
Παράλληλα, έρευνες δείχνουν ότι η εμπιστοσύνη στους επιστήμονες δεν ήταν καθολική: στους κόλπους των Ρεπουμπλικάνων στις ΗΠΑ, ένα σημαντικό ποσοστό δήλωνε ότι θεωρεί τους ειδικούς αναξιόπιστους ή προκατειλημμένους.
🧭 Η πανδημία ως σημείο καμπής
Η COVID-19 δεν ήταν μόνο μια υγειονομική κρίση. Ήταν μια κοινωνική δοκιμασία, που ανέδειξε:
την πολιτικοποίηση της υγείας,
την ευθραυστότητα της κοινωνικής συνοχής,
την εξάντληση της εμπιστοσύνης προς θεσμούς και ειδικούς.
📝 Συμπέρασμα
Η πανδημία COVID‑19 άφησε πίσω της έναν κόσμο διαφορετικό – όχι τόσο λόγω των ανθρώπων που χάθηκαν, αλλά κυρίως λόγω όσων χάσαμε συλλογικά: εμπιστοσύνη, σταθερότητα, πίστη στην κοινή λογική. Το ερώτημα πλέον είναι αν μπορούμε να τις ανακτήσουμε.
