Η συμφωνία Αζερμπαϊτζάν–Αρμενίας είναι κάτι παραπάνω από διπλωματικό συμβάν στον Καύκασο. Είναι ένα ηχηρό μήνυμα για τον τρόπο που η διεθνής κοινότητα αντιμετωπίζει το δίκαιο, την κυριαρχία και τις διαφορές μεταξύ κρατών: με όρους ψυχρού κέρδους, ισχύος και realpolitik...
Ο ηττημένος σε αυτή τη συμφωνία, η Αρμενία, δεν έπαψε ποτέ να μιλά για διεθνές δίκαιο. Αλλά αυτό δεν αρκεί. Το δίκαιο, από μόνο του, δεν σε σώζει. Όπως είπε κάποτε ένας διπλωμάτης: «δικό σου είναι μόνο ό,τι μπορείς να υπερασπιστείς». Εδώ και 25 αιώνες το είχε διατυπώσει πρώτος (στην Πολιτεία του Πλάτωνα) ο Θρασύμαχος: «Δίκαιον ἐστὶ τὸ συμφέρον τοῦ ἰσχυροτέρου».
Χωρίς ισχύ, οι συνθήκες γίνονται χαρτιά. Οι χάρτες αλλάζουν. Οι Αζεροι, δηλαδή και οι Τούρκοι, κόβουν την Νότια Αρμενία και περνάνε με τον «Διάδρομο Τραμπ» στο Ναχιτσεβαν που το ελέγχει η Άγκυρα πλήρως!
Το μόνο που ουσιαστικά αποκόμισε η Αρμενία είναι μια άτυπη υπόσχεση "ασφάλειας" ότι δεν θα δεχτεί νέα επίθεση από το Αζερμπαϊτζάν αν αποδεχθεί πλήρως τα τετελεσμένα: την απώλεια του Ναγκόρνο-Καραμπάχ, την αλλαγή Συντάγματος, την πλήρη ευθυγράμμιση με τις ΗΠΑ.
Ο «τουρκικός κόσμος», στον οποίο προσδένεται σταθερά το Αζερμπαϊτζάν, έχει στρατηγική. Και κυρίως έχει ισχύ. Όχι λογύδρια περί “καζάν-καζάν”. Απαιτεί. Δεν διαπραγματεύεται με ισοτιμία. Παράγει τετελεσμένα και έπειτα προσφέρει «λύσεις», εκεί ακριβώς που δημιουργεί το πρόβλημα...
Σε αυτό το περιβάλλον, ο Ντόναλντ Τραμπ δεν είναι παρένθεση. Είναι σημάδι των καιρών. Ξεκάθαρος: η γεωπολιτική δεν είναι πολιτική. Είναι business. Το Διεθνές Δίκαιο, η κυριαρχία, οι «ευαισθησίες» μικρών κρατών – όλα αυτά είναι θεωρούνται «αναλώσιμα» και μεταβαλλόμενα.
Δυστυχώς, ανάλογα περιμένουν και την Ελλάδα; Με το βλέμμα στο Αιγαίο, οι ''λύσεις'' στο τραπέζι είναι ακριβώς όπως τις αντιλαμβάνεται στο μυαλό του ο Τραμπ σε αυτή τη νέα ιστορικοπολιτική φάση; Η συμφωνία Αζερμπαϊτζάν–Αρμενίας θα λειτουργήσει λοιπόν ως ξυπνητήρι; Όχι για την περιοχή του Καυκάσου. Για εμάς. Έστω και με τεράστια καθυστέρηση και ως απότομη προσγείωση στην πραγματικότητα...
Η Ελλάδα αντί να ενισχύσει τον αποτρεπτικό της λόγο, ακολούθησε τη γραμμή του κατευνασμού που δεν απέτρεψε την κρίση. Απλώς την καθυστερεί και ίσως την κάνει χειρότερη. Κι όλο αυτό το διάστημα, χάσαμε χρόνο. Πολύτιμο χρόνο.
Η συμφωνία Αζερμπαϊτζάν–Αρμενίας μάς το έδειξε. Όποιος δεν μπορεί (ή δεν θέλει) να υπερασπιστεί τις κόκκινες γραμμές του (όπως έκανε εδώ το δίδυμο Μητσοτάκη- Γεραπετρίτη), σύντομα δεν τις έχει. Όποιος δεν έχει εθνικό σχέδιο, εκτελεί το σχέδιο κάποιου άλλου. Και όταν οι μεγάλες δυνάμεις – με ή χωρίς Τραμπ – δουν στην Ανατολική Μεσόγειο όχι δικαιώματα, αλλά οικόπεδα και διόδους ενέργειας, οι «λύσεις» που θα επιβληθούν δεν θα θυμίζουν ειρηνευτικά συνέδρια.
Όπως θα έλεγε ο Θουκυδίδης και επιβεβαιώνει η εμπειρία της Αρμενίας: «Το Δίκαιο εφαρμόζεται όταν οι δυνάμεις είναι ίσες· αλλιώς, ο ισχυρός επιβάλλεται και ο αδύναμος υποχωρεί»...
Δυστυχώς, ανάλογα περιμένουν και την Ελλάδα; Με το βλέμμα στο Αιγαίο, οι ''λύσεις'' στο τραπέζι είναι ακριβώς όπως τις αντιλαμβάνεται στο μυαλό του ο Τραμπ σε αυτή τη νέα ιστορικοπολιτική φάση; Η συμφωνία Αζερμπαϊτζάν–Αρμενίας θα λειτουργήσει λοιπόν ως ξυπνητήρι; Όχι για την περιοχή του Καυκάσου. Για εμάς. Έστω και με τεράστια καθυστέρηση και ως απότομη προσγείωση στην πραγματικότητα...
Η Ελλάδα αντί να ενισχύσει τον αποτρεπτικό της λόγο, ακολούθησε τη γραμμή του κατευνασμού που δεν απέτρεψε την κρίση. Απλώς την καθυστερεί και ίσως την κάνει χειρότερη. Κι όλο αυτό το διάστημα, χάσαμε χρόνο. Πολύτιμο χρόνο.
Η συμφωνία Αζερμπαϊτζάν–Αρμενίας μάς το έδειξε. Όποιος δεν μπορεί (ή δεν θέλει) να υπερασπιστεί τις κόκκινες γραμμές του (όπως έκανε εδώ το δίδυμο Μητσοτάκη- Γεραπετρίτη), σύντομα δεν τις έχει. Όποιος δεν έχει εθνικό σχέδιο, εκτελεί το σχέδιο κάποιου άλλου. Και όταν οι μεγάλες δυνάμεις – με ή χωρίς Τραμπ – δουν στην Ανατολική Μεσόγειο όχι δικαιώματα, αλλά οικόπεδα και διόδους ενέργειας, οι «λύσεις» που θα επιβληθούν δεν θα θυμίζουν ειρηνευτικά συνέδρια.
Όπως θα έλεγε ο Θουκυδίδης και επιβεβαιώνει η εμπειρία της Αρμενίας: «Το Δίκαιο εφαρμόζεται όταν οι δυνάμεις είναι ίσες· αλλιώς, ο ισχυρός επιβάλλεται και ο αδύναμος υποχωρεί»...
Ο ΚΟΡΙΟΣ
