Δημήτριος Κούβελας
Καθηγητής Φαρμακολογίας & Κλινικής Φαρμακολογίας στην Ιατρική Σχολή ΑΠΘ
Και μια που λέμε για φροντιστήριο στην...
Σε μια κλινική μελέτη έχουμε συνήθως δύο σκέλη που συγκρίνουμε μεταξύ τους.
Το ένα σκέλος το λέμε φάρμακο (φ) και το άλλο ψευδές φάρμακο (ψφ)
Στους εθελοντές του φ χορηγούμε το πειραματικό σκεύασμα και στους ψφ ένα ίδιο με το πραγματικό, αλλά τζούφιο, χωρίς τη δραστική ουσία.
Από τη ομάδα του φ έστω ένας αριθμός α γίνεται καλά και ένας αριθμός β όχι
Στην ψφ ομάδα γίνονται καλά γ εθελοντές ενώ αριθμός δ δεν γίνεται!!!
Άρα για να δω τι ποσοστό έγινε καλά στην φ ομάδα υπολογίζω α/α+β.
Για την ψφ ομάδα το ίδιο γ/γ+δ. Για να υπολογίσω λοιπόν πόσο καλό είναι αντικειμενικά το προϊόν αφαιρώ
α/α+β - γ/γ+δ
Το νούμερο που βρίσκω έστω Α αν το αντιστρέψω 1/Α έχω έναν εξαιρετικό δείκτη αποτελεσματικότητας που ονομάζεται ΝΝΤ (number needed to treat) και δείχνει τον αριθμό των ανθρώπων που πρέπει να πάρουν την θεραπεία για να γίνει ΕΝΑΣ καλά!!! Το ιδανικό λοιπόν αποτέλεσμα είναι το 1. Καλά φάρμακα είναι αυτά με ΝΝΤ 10, 15, 17 κλπ. Όσο βέβαια ανεβαίνει χειροτερεύει το σκορ! Αν το σκορ γίνει 100 καταλαβαίνουμε ότι το προϊόν δεν είναι και το καλυτερότερο!
Για να υπολογίσω λοιπόν τα νούμερα για ένα ΥΠΟΘΕΤΙΚΟ ΠΡΟΙΟΝ που δοκιμάστηκε ας πούμε σε 20.000 εθελοντές φ και 20.000 ψφ
Και απέφυγαν το μοιραίο 100 άνθρωποι και 10 ανάλογα. Αν δω την επιτυχία φαίνεται ότι το πειραματικό προϊόν είναι 90% αποτελεσματικό
ΑΝ ΟΜΩΣ κάνω τους ειδικούς υπολογισμούς
Τότε έχω
100/20.000 - 10/20.000 = 0,005-0,0005 = 0,0045 και άρα
ΝΝΤ = 1/0,0045= 222,222
Επομένως. Για να γίνει ένας καλά ή για να αποφύγει ΕΝΑΣ τη νόσο (αν μιλάμε για προληπτική μέθοδο) πρέπει να χορηγηθεί η θεραπεία σε 222 άτομα. Αυτά βέβαια τα νούμερα, όπως αντιλαμβάνεται και αδαής, άπτονται της τυχαιότητας!!! Στην ουσία ότι το πειραματικό προϊόν ΔΕΝ ΔΟΥΛΕΥΕΙ.
Όταν λοιπόν ακούμε για αποτελεσματικότητες, πάμε στα νούμερα. Τα νούμερα δεν ψεύδονται για όποιον ξέρει να τα διαβάζει!!
Στο επόμενο μάθημα θα μιλήσουμε για το NNH τον δείκτη βλαπτικότατας, ανάλογα με τον αριθμό των συμμετεχόντων στο σημερινό μάθημα.
Εξετάσεις στο τέλος του εξαμήνου!!!
