Σε ένα κτίριο που σε καμία περίπτωση δεν προδιαθέτει γι’ αυτό που συμβαίνει στο εσωτερικό του, σε βιομηχανική περιοχή κοντά στο Κιότο, περίπου 30.000 κεφάλια μαρουλιού μεγαλώνουν καθημερινά, υπό τεχνητό φως και με ελάχιστη ανθρώπινη παρέμβαση. Αυτό το «εργοστάσιο λαχανικών», χρησιμοποιώντας τις τελευταίες κάθετες γεωργικές τεχνικές, αποτελεί μέρος μιας τάσης που γεννάται αναγκαστικά στην Ιαπωνία, όπου η παραδοσιακή γεωργία αντιμετωπίζει μια διπλή απειλή, τη γήρανση του πληθυσμού και την αστικοποίηση.
Με τη μέση ηλικία ενός γεωργού στην Ιαπωνία να ανέρχεται στα 67 έτη και με λίγους υποψήφιους για να αντικαταστήσουν αυτούς που πεθαίνουν, η χώρα αναγκάστηκε να γίνει πρωτοπόρος στην επονομαζόμενη κάθετη γεωργία.
Παγκοσμίως γνωστές εταιρείες όπως η Panasonic, η Toshiba και η Fujitsu έχουν δοκιμάσει να αντικαταστήσουν τις παραδοσιακές μορφές παραγωγής με άλλες, με διαφορετικά επίπεδα επιτυχίας. Μια από τις εταιρείες με στροφή σε αυτή την κατεύθυνση, η Spread, παράγει 11 εκατομμύρια κεφάλια μαρουλιού ετησίως από το εργοστάσιο της στο Κιότο, μια τεράστια αποστειρωμένη περιοχή όπου τα λαχανικά στοιβάζονται σε ράφια αρκετά μέτρα ψηλά.
Τα μηχανήματα μεταφέρουν τα μαρούλια γύρω από το εργοστάσιο σε περιοχές όπου το φως, η θερμοκρασία και η υγρασία είναι ιδανικές γι’ αυτό το στάδιο ανάπτυξης. Η διαδικασία λειτουργεί χωρίς έδαφος ή φυτοφάρμακα και μόνο περίπου μια δωδεκάδα ανθρώπων χρησιμοποιούνται για τη συλλογή του μαρουλιού στο τέλος.
Άλλες χώρες έχουν χρησιμοποιήσει κάθετες γεωργικές τεχνικές – κυρίως στη Δανία και τις Ηνωμένες Πολιτείες – αλλά η κρίση του πληθυσμού στην Ιαπωνία σημαίνει ότι οι αγρότες πεθαίνουν, με ερωτηματικά για το πώς θα τροφοδοτηθεί η τρίτη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο.
“Δεδομένης της έλλειψης εργατικού δυναμικού και της μείωσης της γεωργικής παραγωγής, ένιωθα ότι χρειάζεται ένα νέο σύστημα”, δήλωσε στο AFP ο Shinji Inada, διευθυντής της Spread.
Η Spread χρειάστηκε αρκετό χρόνο για να κάνει τη διαδικασία σχεδόν πλήρως αυτοματοποιημένη: ένα παλαιότερο εργοστάσιο στο Κιότο εξακολουθεί να απασχολεί αρκετές δεκάδες ανθρώπους για να μετακινήσει το μαρούλι – ένα «δύσκολο έργο», παραδέχεται ένα μέλος του προσωπικού. Τα πλεονεκτήματα όμως είναι ξεκάθαρα: “Μπορούμε να παράγουμε σε μεγάλες ποσότητες και με σταθερό ρυθμό όλο το χρόνο, χωρίς να επηρεάζονται από τις αλλαγές της θερμοκρασίας”, δήλωσε ο Inada. “Το άλλο όφελος είναι ότι έχουμε λίγες απώλειες επειδή τα προϊόντα μας διατηρούνται για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα”, πρόσθεσε ο μεγιστάνας των φυτών.
Ο Inada δήλωσε ότι η επιχείρηση αντιμετώπισε αρχικά κάποια δυσκολία στην πώληση του μαρουλιού, αλλά έχουν πλέον αποκτήσει μια καλή μάρκα, παράγοντας συνεπή ποιότητα σε σταθερή τιμή, σε μια χώρα όπου οι τιμές ποικίλλουν σημαντικά ανάλογα με την εποχή.
Το μαρούλι της Spread βρίσκεται στα ράφια των σούπερ μάρκετ στο Κιότο και στην πρωτεύουσα Τόκιο και ο Inada έχει μεγάλα σχέδια επέκτασης της παραγωγής σε σημεία πιο κοντινά όπου καταναλώνονται τα λαχανικά. Η επιχείρηση κατασκευάζει εργοστάσιο στο Narita κοντά στο Τόκιο και προσβλέπει σε χώρες όπου το κλίμα δεν είναι κατάλληλο για μια τέτοια γεωργία. “Μπορούμε να εξαγάγουμε εύκολα το σύστημα παραγωγής μας σε πολύ ζεστά ή πολύ κρύα κλίματα για να μεγαλώσουμε μαρούλι”, δήλωσε ο Inada.
Αλλά αυτό το σύστημα είναι φιλικό προς το περιβάλλον; Ο Inada είπε ότι δίστασε πριν ξεκινήσει την ιδέα, αλλά τελικά υποστήριξε ότι τα πλεονεκτήματα υπερίσχυσαν των μειονεκτημάτων. “Είναι αλήθεια ότι χρησιμοποιούμε περισσότερη ενέργεια σε σύγκριση με την παραγωγή που χρησιμοποιεί τον ήλιο, αλλά από την άλλη πλευρά η παραγωγικότητά μας είναι υψηλότερη σε μια παρόμοια επιφάνεια», είπε.
Το σύστημα επιτρέπει στην επιχείρηση να παράγει οκτώ καλλιέργειες μαρούλι ανά έτος, ανεξάρτητα από την εποχή. Η Spread χρησιμοποιεί επίσης πολύ λιγότερο νερό από τις παραδοσιακές γεωργικές μεθόδους. “Πιστεύω ότι συμβάλλουμε σε μια βιώσιμη γεωργία για την κοινωνία μας”, ισχυρίζεται ο Inada.
Η Ιαπωνία διαθέτει ήδη περίπου 200 εργοστάσια μαρουλιού που χρησιμοποιούν τεχνητό φως, αλλά τα περισσότερα από αυτά είναι μικρής κλίμακας. Σύμφωνα με την ομάδα ειδικών συμβούλων Innoplex, τέτοια εργοστάσια θα διπλασιαστούν σε αριθμό μέχρι το 2025.
Και άλλες εταιρείες στρέφονται στο μοντέλο της έξυπνης γεωργίας, με την Mitsubishi Gas Chemical να κατασκευάζει εργοστάσιο στη βορειοανατολική Φουκουσίμα που θα παράγει καθημερινά 32.000 κεφάλια μαρουλιού.
Και δεν είναι μόνο το μαρούλι: οι ντομάτες και οι φράουλες που καλλιεργούνται με υπολογιστή υπό τεχνητό φως είναι στο δρόμο προς το τραπέζι…
Πηγή
