Μας χαλάνε τη διάθεση και είναι γεγονός ότι όταν μας... επισκέπτονται δεν μπορούμε να λειτουργήσουμε, ούτε καν να σκεφτούμε... Είναι οι γνωστές μας άγνωστες ημικρανίες. Υπολογίζεται ότι 28 εκατομμύρια γυναίκες και 6 εκατομμύρια άνδρες σήμερα στις ΗΠΑ υποφέρουν από ημικρανίες και αυτός ο αριθμός ολοένα αυξάνεται. Η μεγαλύτερη συχνότητα ημικρανιών παρατηρείται μεταξύ των ηλικιών 20 και 35 και συχνά σχετίζεται με το οικογενειακό ιστορικό.
Οι ημικρανίες είναι ένα σύνδρομο αγγειακής προέλευσης που παρουσιάζεται ως επαναλαμβανόμενος σφυγμικός, παλμικός πόνος, συνήθως στο ένα ημισφαίριο της κεφαλής. Συναντώνται σε όλες τις εθνικότητες, φυλές και γεωγραφικές τοποθεσίες του κόσμού. Επίσης, μπορεί να εμφανιστούν για πρώτη φορά κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή με την έναρξη χρήσης αντισυλληπτικών. Επηρεάζουν συνήθως τα άτομα για μεγάλο χρονικό διάστημα της ζωής τους, με αποτέλεσμα να έχουν σημαντικό κόστος υγείας.
Όσο και εάν φαίνεται παράδοξο, η διατροφή παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην εκδήλωση, την πυροδότηση αλλά και την υποχώρηση της ημικρανίας.
Η δυσανεξία σε ορισμένα τρόφιμα (τροφικές ευαισθησίες), η ανεπάρκεια συγκεκριμένων θρεπτικών συστατικών, νευροενδοκρινικές διαταραχές και το στρες μπορούν να προκαλέσουν κρίσεις ημικρανίας. Υπολογίζεται ότι το 20% των περιπτώσεων ημικρανίας οφείλονται σε δυσανεξία σε συγκεκριμένα τρόφιμα.
Τρόφιμα που περιέχουν ουσίες με αγγειοσυσπαστικές ιδιότητες, όπως τυραμίνη και φαινυλαλανίνη (μονοαμίνες), το αλκοόλ, τα φαινολικά φλαβονοειδή και η καφεΐνη μπορούν να δημιουργήσουν ημικρανίες. Άλλα επιβαρυντικά τρόφιμα είναι το κόκκινο κρασί, η μπύρα, το τυρί, το γιαούρτι, το γάλα, το τσάι, τα αναψυκτικά τύπου cola, η σοκολάτα και τα πρόσθετα τροφίμων όπως η ασπαρτάμη και το γλουταμινικό μονονάτριο (συντηρητικό).
Έχει διαπιστωθεί ότι πολλά άτομα που πάσχουν από ημικρανίες έχουν σημαντικά χαμηλά επίπεδα ενός ενζύμου, της φαινυλσουλφοτρανσφεράσης αιμοπεταλίων, το οποίο φυσιολογικά απενεργοποιεί τις μονοαμίνες. Αποτέλεσμα είναι να υπάρχουν στους ασθενείς αυτούς υψηλές ποσότητες μονοαμινών, που αποτελούν τοξικά παραπροϊόντα για τον οργανισμό. Κατά συνέπεια, τα άτομα που είναι επιρρεπή στην εμφάνιση ημικρανιών οφείλουν να αποφεύγουν προληπτικά τα παραπάνω τρόφιμα.
Η υπογλυκαιμία συχνά οδηγεί σε ημικρανία. Τρόφιμα που ενοχοποιούνται ότι προκαλούν ημικρανία μετά από υπογλυκαιμία, είναι η σοκολάτα, το τυρί, τα κιτρικά φρούτα (πορτοκάλι, μανταρίνι κ.α), η μπανάνα, οι ξηροί καρποί, τα δημητριακά, τα φασόλια, η πίτσα, το κόκκινο κρασί, η μπύρα, τα αναψυκτικά τύπου cola, ο καφές, το τσάι και διάφορα πρόσθετα τροφίμων.
Επιπλέον, η ανεπάρκεια ριβοφλαβίνης (βιταμίνη Β2) και του μαγνησίου (Mg) φαίνεται να σχετίζεται με την εμφάνιση ημικρανίας. Φυσιολογικά, η ριβοφλαβίνη ρυθμίζει αποτελεσματικά τον ενεργειακό μεταβολισμό των μιτοχονδρίων (κυτταρικά οργανίδια υπεύθυνα για την παραγωγή ενέργειας του κυττάρου), ο οποίος έχει διαταραχθεί σε άτομα που πάσχουν από ημικρανία. Συνεπώς, αν και υποστηρίζεται από λίγες μέχρι σήμερα κλινικές μελέτες, συστήνεται η προληπτική χορήγηση υψηλών δόσεων ριβοφλαβίνης (400 mg/ημέρα). Όσον αφορά στο μαγνήσιο, η δράση του, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνει την εξουδετέρωση αγγειοσπασμού, την αναστολή συσσώρευσης αιμοπεταλίων και τον περιορισμό σχηματισμού φλεγμονωδών ουσιών, φαινόμενα που σχετίζονται με την παθογένεια της ημικρανίας.
Έτσι, συνίσταται η προληπτική χορήγηση μαγνησίου (600 mg/ημέρα) σε άτομα που εμφανίζουν ημικρανίες, με σκοπό την αποτροπή των παραπάνω φαινομένων.
Πολλοί υποστηρίζουν ότι ορισμένα βότανα, όπως το πύρεθρο, το ζιγγίβερι και το ginkgo, είναι αποτελεσματικά για την πρόληψη και θεραπεία της ημικρανίας. Ωστόσο, θα πρέπει να λαμβάνονται με επιφύλαξη διότι μεγάλες κλινικές έρευνες δεν έχουν αποδείξει ότι είναι απόλυτα ασφαλή. Μάλιστα, η χρήση τους από παιδιά, έγκυες και θηλάζουσες πρέπει να θεωρείται απαγορευμένη.
Είναι χαρακτηριστικό ότι τρόφιμα που προκαλούν κρίσεις ημικρανίας σε ένα άτομο μπορεί να μην επιφέρουν κρίσεις σε κάποιο άλλο, ενώ τα όρια δυσανεξίας τροφίμων μπορεί να ποικίλλουν από καιρό σε καιρό, ακόμη και στο ίδιο το άτομο. Γι' αυτό το λόγο δεν ενδείκνυνται γενικές συστάσεις, όσον αφορά την καθολική αποφυγή τροφίμων.
Αντίθετα, πρέπει να γίνεται αξιολόγηση και να καθορίζονται τα τρόφιμα που σχετίζονται με τις κρίσεις ημικρανίας στο κάθε άτομο ξεχωριστά, έτσι ώστε να αποφεύγεται η κατανάλωσή τους, ως μέσο προφύλαξης από τις κρίσεις αυτές. Σε αυτό το σημείο είναι σημαντικός ο Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, καθώς μπορεί να προσφέρει εναλλακτικές επιλογές τροφίμων, παρόμοιας διατροφικής αξίας με αυτά που αποφεύγονται, έτσι ώστε να διασφαλίζεται η επαρκής θερμιδική πρόσληψη και διατροφική κατάσταση του ασθενούς.
Είναι λοιπόν σαφές ότι η εμφάνιση κρίσεων ημικρανίας σχετίζεται άμεσα με τη διατροφή, με αποτέλεσμα ο ρόλος του ειδικού επιστήμονα διατροφής να αναδεικνύεται καθοριστικός στην πρόληψη και ανακούφιση των συμπτωμάτων ημικρανίας.
