Βασίλειος Τσάμης
Ήταν σχέδιο παρασκηνίου η Χούντα για την απομάκρυνση του Βασιλιά και τη διχοτόμηση της Κύπρου;
Η δικτατορία των Συνταγματαρχών (1967-1974) παραμένει ένα από τα πιο αμφιλεγόμενα κεφάλαια της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας. Το ερώτημα αν επρόκειτο για μια αλυσίδα τυχαίων γεγονότων ή ένα συντονισμένο σχέδιο παρασκηνίου για την επίτευξη δύο μείζονων στόχων –την απομάκρυνση του Βασιλιά και τη διχοτόμηση της Κύπρου– είναι καθοριστικό.
Ενώ δεν υπάρχουν αδιάσειστα στοιχεία για ένα ενιαίο, προσχεδιασμένο σενάριο, η ιστορική αλληλουχία των γεγονότων εξυπηρέτησε εκπληκτικά ακριβώς αυτούς τους στόχους, τους οποίους το προδικτατορικό πολιτικό σύστημα δεν μπορούσε να υλοποιήσει.
1.
Η Απομάκρυνση του Βασιλιά.Το Παλάτι, με τον Βασιλιά Κωνσταντίνο Β', ήταν ένας εξαιρετικά ισχυρός παράγοντας εξουσίας. Καμία εκλεγμένη πολιτική κυβέρνηση δεν είχε τη δύναμη να καταργήσει τη Μοναρχία χωρίς να προκαλέσει εμφύλιο διχασμό.
Η Χούντα, με την κατάλυση του Συντάγματος, έσπασε αυτή τη νομική και πολιτική αλυσίδα. Ο Βασιλιάς εξορίστηκε μετά την αποτυχημένη αντεπίθεσή του (1967), η Μοναρχία καταργήθηκε το 1973 με δημοψήφισμα της Χούντας και η Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας του Κωνσταντίνου Καραμανλή έκλεισε το ζήτημα οριστικά με το Δημοψήφισμα του Δεκεμβρίου 1974, επικυρώνοντας τη λαϊκή επιλογή της Αβασίλευτης Δημοκρατίας.
Στην περίπτωση, η Χούντα έδρασε ως ο αναγκαίος μηχανισμός για την οριστική απομάκρυνση του Βασιλιά από την πολιτική σκηνή.
2.
Η Κύπρος: Ο Στόχος του ΧάουςΗ διχοτόμηση της Κύπρου ήταν μια μόνιμη απειλή και στρατηγικός στόχος για τη διασφάλιση της ΝΑΤΟϊκής συνοχής στην περιοχή. Ο Μακάριος, όμως, εμπόδιζε επίμονα κάθε τέτοια λύση.
Ο Ρόλος του Ιωαννίδη:
Η εξέγερση του Πολυτεχνείου (Νοέμβριος 1973) οδήγησε στη σκληρότερη εκδοχή της Χούντας, υπό τον Δημήτριο Ιωαννίδη. Ο Ιωαννίδης, με ακραία εθνικιστική λογική, πήρε τη μοιραία απόφαση για το πραξικόπημα κατά του Μακαρίου τον Ιούλιο του 1974, με στόχο την Ένωση.
Το πραξικόπημα έδωσε στην Τουρκία το τέλειο πρόσχημα για να εισβάλει, οδηγώντας στη de facto διχοτόμηση.
3.Η Στρατηγική του Χένρι Κίσινγκερ
Η στάση του τότε Αμερικανού Υπουργού Εξωτερικών Χένρι Κίσινγκερ ενισχύει την υπόθεση του σχεδίου:
Ο Κίσινγκερ έβλεπε τον Μακάριο ως τον κύριο παράγοντα αστάθειας και ως κίνδυνο σοβιετικής επιρροής, λόγω της πολιτικής των Αδεσμεύτων. Ο Μακάριος εμπόδιζε τη «ΝΑΤΟϊκή λύση» που στόχευε στη διχοτόμηση.
Η αμερικανική διπλωματία και ο Κίσινγκερ δεν παρενέβησαν αποφασιστικά για να σταματήσουν τον «Αττίλα Ι» και αργότερα τον «Αττίλα ΙΙ». Αντιθέτως, φέρονται να πίεζαν την Ελλάδα και άλλους παράγοντες να μην επιτρέψουν την άμεση επιστροφή του Μακαρίου, . μετά την πτώση της Χούντας.
Η αδράνεια των ΗΠΑ και η κατάρρευση της ελληνικής αμυντικής ικανότητας εξαιτίας του χάους που δημιούργησε η Χούντα είχαν ως τελικό αποτέλεσμα την εγκαθίδρυση τουρκικού ελέγχου στο βόρειο τμήμα του νησιού, διασφαλίζοντας ότι ο στρατηγικός χώρος της Κύπρου παρέμενε αδιαμφισβήτητα ΝΑΤΟϊκός.
Συμπέρασμα:
Η Χούντα παρείχε τη βίαιη και παράνομη δυναμική που απαιτούνταν για να παρακαμφθεί ο Μακάριος και να επιβληθεί μια διχοτομική λύση, η οποία ήταν πλήρως συμβατή με τη γεωπολιτική στρατηγική του Κίσινγκερ.
4.
Η Μετάβαση και η Νομιμοποίηση της Ανωμαλίας.Ο τρόπος μετάβασης της εξουσίας, με τον Καραμανλή να ορκίζεται από τον Πρόεδρο της Χούντας, Φαίδωνα Γκιζίκη (ο οποίος είχε την ευθύνη για την καταστολή του Πολυτεχνείου), ενισχύει την υπόθεση του σχεδίου.
Η ορκωμοσία ήταν τυπικά παράνομη, αλλά η κυβέρνηση Καραμανλή την έκρινε πολιτικά αναγκαία για την ομαλότητα και την αποφυγή εμφυλίου.
Ο Γκιζίκης, αν καί βασικός υπεύθυνος για την καταστολή του Πολυτεχνείου, δεν δικάστηκε ποτέ, καθώς η συνεργασία του στην παράδοση της εξουσίας θεωρήθηκε κρίσιμη για την αποκατάσταση της Δημοκρατίας.
Η Μεταπολίτευση, με τις ελεύθερες εκλογές και το Σύνταγμα του 1975, νομιμοποίησε εκ των υστέρων την κατάργηση της Μοναρχίας και εδραίωσε το πολιτικό σύστημα μετά την απώλεια της Κύπρου.
Επομένως, το σενάριο του παρασκηνίου υποστηρίζει ότι η Χούντα υπήρξε ένα εργαλείο που, μέσω της ανωμαλίας και της βίας, κατάφερε να ολοκληρώσει δύο μείζονες στόχους (Απομάκρυνση Βασιλιά, Διχοτόμηση Κύπρου), ανοίγοντας τον δρόμο για τη Μεταπολίτευση.
