Του Κώστα Παπουλή
H Eλλάδα βαδίζει τον 8ο χρόνο κρίσης, βαθιάς ύφεσης και...
καταστροφής. Η ελληνική οδύνη. αποτελεί την πιο μεγάλη κρίση, από πλευράς κάμψης του ΑΕΠ, χρονικής διάρκειας και ανεργίας που έχει γνωρίσει ανεπτυγμένη κεφαλαιοκρατική χώρα μετά τον πόλεμο. Είναι επίσης βέβαιο, ότι όσο παραμένει η πατρίδα μας εντός των περιορισμών του ευρώ και των μνημονίων που το συνοδεύουν, είναι ανέφικτο να ανακάμψει και θα οδηγηθεί στην απόλυτη καταστροφή (οικονομική, περιβαλλοντική, πληθυσμιακή).Α. Το Παράδειγμα της Λύσης, η Αργεντινή:
Καθόλου τυχαία, από την απαρχή της κρίσης, η Ελλάδα παρομοιάστηκε με την Αργεντινή. Όμως η Αθήνα, αντίθετα από το Μπουένος Άιρες, ακολούθησε την συνταγή της παγκοσμιοποίησης και του Δ.Ν.Τ. . Η διακυβέρνηση των Κίρχνερ αποδείχτηκε «χρυσή» για τον λαό της Αργεντινής. Η οικονομική πολιτική στηρίχτηκε στην απλή τετράγωνη λογική: α) χρεοστάσιο-απελευθέρωση από το χρέος, β) αποδέσμευση από ένα σκληρό νόμισμα όπως το δολάριο-προστατευτισμός, γ) ενίσχυση της εγχώριας ζήτησης μέσω επεκτατικής νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής, δ) θεμελίωση κοινωνικού κράτους-αύξηση μισθών. Πρόκειται ακριβώς για το μείγμα πολιτικής εξόδου από την ύφεση, που πρέπει να εφαρμόσει η Αθήνα, αλλά και το σύνολο του Ευρωπαϊκού Νότου.
Η Αργεντινή μέσα από την διακυβέρνηση των Κίρσχνερ, γνώρισε πρωτοφανή ανάπτυξη ανάλογη της Κίνας. Από την κρίση ανέκαμψε γρήγορα, ενώ η Κριστίνα «παρέδωσε» μικρό δημόσιο χρέος, ανεργία λίγο κάτω από το 6% και κυρίως αξιοπρέπεια, Εθνική και Λαϊκή κυριαρχία.
Τα ασφαλιστικά ταμεία που κατά την περίοδο του νεοφιλελευθερισμού και του Δ.Ν.Τ. είχαν ιδιωτικοποιηθεί, ξανάγιναν δημόσια, οι συντάξεις αναβαθμίστηκαν. Έγιναν εθνικοποιήσεις, στηρίχτηκε η βιομηχανία και η απασχόληση, ενώ οι μισθοί και το επίπεδο ζωής ήταν το 2015 -όταν έφευγε η Κριστίνα-, το καλύτερο σε όλη την Λατινική Αμερική. Δέκα-εννιά μεγάλα πανεπιστήμια δημιουργήθηκαν κοντά σε μεγάλες πόλεις, ώστε να έχουν την δυνατότητα να σπουδάζουν και οι φτωχοί που δεν μπορούν να μεταναστεύουν στο Μπουένος-Άιρες.
Δύο χρόνια νεοφιλελευθερισμού και ανατροπής της Κριστίνα, ήταν αρκετά για να απειλήσουν την χώρα με νέα καταστροφή.1 Όμως δεν πρέπει να κλάψουμε για την Αργεντινή, ο λαός της είναι εκεί και θα εξεγερθεί πάλι, το ίδιο είναι εκεί και οι αριστεροί περονιστές, για να διορθώσουν πάλι την κατάσταση. Για την Ελλάδα, που ο χρόνος της τελειώνει, πρέπει να κλάψουμε. Όσο για την σοσιαλιστική προοπτική, είναι αλήθεια ότι τέτοια δεν υπήρξε στην Αργεντινή, όμως υπάρχει η χώρα και ο λαός της. Εδώ σε λίγο, κυριολεκτικά με όποια έννοια και αν το δει κανείς, η Ελλάδα, δεν θα υπάρχει.
Β. Ιταλία, η απόδειξη, ότι η Ζώνη του Ευρώ, θα είναι σε συσσωρευόμενη κρίση, που δεν θα αποσυμπιεστεί παρά με την διάλυσή της.
Ο μεγάλος κάβος στην κρίση της Ζ. Ε. που εξαρχής περιμέναμε να φανεί, η Ιταλία, είναι πια μπροστά από το πλοίο της ευρωπαϊκής και παγκόσμιας ιστορίας. Η νομισματική ένωση απειλείται, και μαζί της και η πορεία του καπιταλισμού, προς το άνοιγμα των αγορών και την παγκοσμιοποίηση.
Η Ιταλία, που όλη την δεκαετία του 90, είχε ίσο κατά κεφαλήν εισόδημα σε όρους αγοραστικής δύναμης με την Γερμανία, βρίσκεται σήμερα 30% κάτω από το Βερολίνο. Ο φτωχός της Νότος, εξαθλιώνεται ενώ οι νέοι του μεταναστεύουν -όχι πια στη Β. Ιταλία- όπως και οι έλληνες, στις χώρες του Βορρά. Ο πληθυσμός στη Νάπολι, μειώνεται σταθερά, ενώ ή οικονομική κάμψη στη νότια χώρα, είναι ανάλογη με την Ελλάδα. Η Ιταλία βρίσκεται σε στασιμότητα όλη την περίοδο της συμμετοχής της στην ΟΝΕ. Σε αυτή την στασιμότητα οφείλει το μεγάλο της χρέος και όχι στα δημόσια ελλείμματα. Η Ιταλία πληρώνει ακριβά την λιτότητα που επιβάλει η ΟΝΕ. Γιατί όπως λέει και ο Σαβόνα : «Το ευρώ είναι ένας ζουρλομανδύας που κατασκευάστηκε στη Γερμανία. Το Βερολίνο δεν έχει αλλάξει την άποψή του για την κυριαρχία του στην Ευρώπη από την εποχή του ναζισμού. Η συμμετοχή στην ευρωζώνη περιλαμβάνει φασισμό χωρίς δικτατορία και από οικονομική σκοπιά μια μορφή ναζισμού χωρίς μιλιταρισμό».
Εδώ προστίθεται το τέλος των ψευδαισθήσεων περί αστικών δημοκρατιών στην Ζ.Ε. και στην Ε.Ε.. Μια ομάδα αξιωματούχων που βρίσκονται σε στενή σχέση με τις πολυεθνικές και το χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο ξευτιλίζει την λαϊκή βούληση και αποπειράται να φέρει στο τιμόνι τον έλληνα Παπαδήμο, «τον κοψοχέρη» Κοταρέλι, άνθρωπο του ταμείου και αντίπαλο του Ιταλικού λαού.
Στην Ιταλία πέρα και σε σύγκρουση με το χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο και το εξαγωγικό-πολυεθνικό, διαμορφώνεται μια μεγάλη κοινωνική συμμαχία που έχει άμεση ανάγκη την έξοδο από την ευρωζώνη, μικρομεσαίες επιχειρήσεις, κεφάλαιο που απευθύνεται στην εσωτερική αγορά, μισθωτοί, εργατική τάξη, άνεργοι, μαζί με το σύνολο του λαού της Νότιας Ιταλίας. Με δεδομένο ότι οι κληρονόμοι της αριστεράς είναι αντικειμενικά με το πολυεθνικό κεφάλαιο, εκεί που τους οδήγησε ο ευρωπαϊσμός τους, όλη αυτή η κοινωνική συμμαχία εκφράζεται κάτω από το «παράξενο» συνονθύλευμα Πεντάστερων και Λέγκας. Αλλά αυτό δεν πρέπει να μας κάνει να ξεχνάμε, ότι τις πολιτικές συμμαχίες τις επιβάλλουν οι κοινωνικές. Η κρίση λοιπόν στην Ιταλία θα τελειώσει, μόνο όταν και εάν, αυτή η κοινωνική συμμαχία ωθήσει το πολιτικό σύστημα στην έξοδο από την ευρωζώνη.
Η Ιταλία, αν εξέλθει από την ευρωζώνη και παραμείνει στην Ε.Ε., λόγω των στενών εμπορικών σχέσεων με την Γαλλία θα συμπαρασύρει και την δεύτερη που δεν θα μπορεί να αντέξει δίπλα της την λιρέτα και το ευρώ θα καταρρεύσει οριστικά, δίνοντας την θέση του, σε μια μικρή ζώνη του Μάρκου. Είναι για αυτό που την Ιταλία δεν μπορούν να την αντιμετωπίσουν σαν την Ελλάδα, και δύσκολα θα βρουν εκεί νέους Τσίπρες και Συριζο-Ανελίτες.
Επερχόμενες εκλογές, αν συμβούν, θα πάρουν αναγκαστικά τον χαρακτήρα δημοψηφίσματος εξόδου από το ευρώ. Σε κάθε περίπτωση, σε μια κυβέρνηση Λέγκας-Πεντάστερων, η δημιουργία κάποιου παράλληλου «νομίσματος» ή συστήματος πληρωμών που ενισχύει την ζήτηση και την νομισματική κυκλοφορία «δεν συνάδει» με την παραμονή στο ευρώ. Πέρα από ότι απαγορεύεται από τις συνθήκες, το να δημιουργείς ένα μέσο συναλλαγής που ανταλλάσσεται με το ευρώ, είναι σαν να κόβει η Κεντρική Τράπεζα της Ιταλίας ευρώ. Σε μια τέτοια περίπτωση η ανάκαμψη στην Ιταλία θα οδηγήσει σε εξωτερικό έλλειμμα ενός ευθραύστου ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών μια που δεν μπορεί να συνδυαστεί με λιρέτα-υποτίμηση. Το έλλειμμα αυτό όμως θα πρέπει να το καλύψουν οι Γερμανοί και η Ε.Κ.Τ. μέσω του “κρυφού” δανεισμού του μηχανισμού Target 2. Πρόκειται για την απόλυτη ρήξη. Καθώς είναι δύσκολο για το Βερολίνο να κλείσει τις Ιταλικές Τράπεζες όπως τις ελληνικές, θα πρέπει να συμβιβαστεί και για να περισώσει ότι μπορεί, (την Ε.Ε.) και μια μικρή-ΟΝΕ-ζώνη του Μάρκου, να δεχτεί μια ήπια έξοδο της Ιταλίας από την Ζ.Ε.. Όπως λέει και ο καθηγητής ΖΙΝ: «Μόνο λίγα βήματα είναι η Ιταλία από την έξοδο από το ευρώ…. Ένα παράλληλο νόμισμα θα βοηθούσε την Ιταλία να θέσει υπό έλεγχο τους εταίρους της και να τους προσφέρει την επιλογή να εγκαταλείψει αμέσως την νομισματική ένωση». Όπως είναι η κατάσταση, η Ιταλία για να χρηματοδοτήσει μεσοχρόνια το χρέος της -ακόμη και αν δεν επιχειρούσε έξοδο από την λιτότητα- θα πρέπει να οδηγηθεί σε κάποιο εναλλακτικό σύστημα πληρωμών μια που το χρέος της είναι τέτοιας έκτασης, που δεν μπορεί να το χρηματοδοτήσουν ούτε οι αγορές ούτε οι μηχανισμοί στήριξης της Ε.Ε., ή πόσο περισσότερο το Δ.Ν.Τ. . «Αν η Γερμανία είναι απρόθυμη να χαρίσει χρήματα ή να δώσει εγγυήσεις για τις επόμενες γενιές, είναι μεγάλη η πιθανότητα η Ιταλία να εγκαταλείψει το ευρώ» επισημαίνει ο ΖΙΝ και όπως γνωρίζουμε μέχρι στιγμής είναι «απρόθυμη».
Οι επόμενοι μήνες αναμένονται λοιπόν συναρπαστικοί για όλες τις χώρες της ευρωζώνης.
Γ. Εμείς στην Ελλάδα, το κοινωνικό ζήτημα και η συμμετοχή στην ΟΝΕ πάλι στο προσκήνιο, μέσα από την δυτική Αύρα.
Σε μια ασταθή ισορροπία, αρκεί το φύσημα ενός ούριου Πουνέντε για να επέλθει η κατάρρευση και η σημερινή Ελλάδα ως κοινωνικός σχηματισμός, δεν είναι τίποτε άλλο από ένας χάρτινος πύργος.
Η ευρω-κίνητη χούντα στην Ελλάδα, έδειξε τα δόντια της από το 2011, όταν ο Γ. Παπανδρέου πρότεινε το περιβόητο δημοψήφισμα. Ήταν ο Μπαρόζο τότε (άνθρωπος που εξυπηρετούσε τα συμφέροντα της Goldman Sachs) που πρότεινε την αντικατάσταση Παπανδρέου, από κυβέρνηση τεχνοκρατών-Παπαδήμου.
Σήμερα πια πρέπει όλοι να κατανοήσουμε την πολιτική δυσκολία ενός εγχειρήματος απελευθέρωσης. Κάτι που συνεπάγεται την ανάγκη πολιτικής έκφραση μιας πλατιάς κοινωνικής συμμαχίας, όπως μας δείχνει η Ιταλία και μας δίδαξε η Αργεντινή. Ουσιαστικά, πρέπει να πορευτούμε με τους εξής άξονες:
Πρώτον: Δεν έχουμε μόνο θεωρητικά δίκιο στο πλαίσιο της λογικής και της οικονομικής επιστήμης, αλλά και το πείραμα της ζωής, το τάνγκο της Αργεντινής αποδεικνύει τον δρόμο που πρέπει να πάρει η Ελλάδα και ο Ευρωπαϊκός Νότος. Και αυτό το τάνγκο της εξέγερσης απέναντι στην παγκοσμιοποίηση, θα το ξαναδούμε σύντομα στους δρόμους του Μπουένος Άιρες, πυροδοτώντας την σχετική συζήτηση στην Ελλάδα.
Δεύτερον: Η κρίση στην Ζ.Ε. δεν θα κοπάσει όπως προείπαμε, και ανεξάρτητα από τι θα συμβεί βραχυχρόνια στην Ιταλία, θα μας δίνει συνέχεια παράθυρα και ευκαιρίες.
Τρίτον: Οι επόμενοι μήνες -μέσω Ιταλίας- θα ανοίξουν την κουβέντα για το ευρώ, την οποία πρέπει να εκμεταλλευτούμε στο έπακρο αφού συμπίπτει με την προεκλογική περίοδο στην Ελλάδα.
Τέταρτον: Δεν υπάρχει χρόνος για την Ελλάδα, η οποία καθημερινά αιμορραγεί από νέους επιστήμονες, γερνάει, ξεπουλάει την δημόσια περιουσία της, καταστρέφει μέσα παραγωγής αφού βρίσκεται σε κατάσταση αποεπένδυσης. Συνεπώς δεν υπάρχει καθόλου πολιτικός χρόνος. Δεν υπάρχει αύριο. Η κοινωνική αλλαγή έπρεπε να είχε γίνει «χθες».
Πέμπτον: Απόλυτη Ενότητα όλων των Αντιμνημονιακών Δυνάμεων. Απόρριψη των μαξιμαλισμών και των μοναχικών πορειών, και κατανόηση, ότι η έξοδος από την ευρωζώνη είναι το πιο σημαντικό και δύσκολο βήμα και από μόνη της σημαντική. Ενότητα για την εθνική και λαϊκή κυριαρχία και την δημοκρατία, χωρίς προαπαιτούμενα. Μια τέτοια σύνθεση πρέπει να έχει ως άμεσο σκοπό την έξοδο από την κρίση και δεν προϋποθέτει την σοσιαλιστική προοπτική. Σηματοδοτεί την ένωση πολύμορφων κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων. Αντίστροφα, είναι η σοσιαλιστική προοπτική που προϋποθέτει μια μεγάλη νίκη του Λαού και την έξοδο από την κρίση, προοπτική που αυτή την στιγμή δεν απασχολεί το λαό, ενώ η κρίση τον ματώνει και τον εξοντώνει.
Στο βαθμό που μια τέτοια ενότητα δεν προωθηθεί άμεσα από τις υπάρχουσες οργανώσεις, τότε πρέπει να κατασκευαστεί εκ του μηδενός, ένα νέο και ανοιχτό, ένα ορθάνοιχτο κοινωνικό και πολιτικό προσκλητήριο για την δημιουργία μιας νέας σύνθεσης με πρωτοβουλίες των «απο κάτω».
Έκτον: Άμεση πίεση στην ελληνική κυβέρνηση με όποια μέσα διαθέτουμε να σταθεί δίπλα στην πιθανή κυβέρνηση της Ιταλίας, και ενάντια στη συνθήκη του Μάαστριχτ. Άλλωστε ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν, που μίλαγε για ενότητα του Νότου, «αλλαγή» της ΟΝΕ, ότι το ελληνικό πρόβλημα είναι ευρωπαϊκό πρόβλημα και όλα τα σχετικά. Σε αυτό το πλαίσιο, να δηλώσει η ελληνική κυβέρνηση ότι θα χρησιμοποιήσει παρόμοια νομισματικά μέσα με την Ιταλία.
Έβδομον: Να κληθεί η ελληνική κυβέρνηση να καταστήσει δικό της Σχέδιο Β, όπως φαίνεται να έχουν καταστρώσει άλλες χώρες της ΟΝΕ, σε περίπτωση διάλυσης της ευρωζώνης, για να μην βρεθούμε προ δυσάρεστων εκπλήξεων, αφού δεν επιθυμεί την μονομερή έξοδο από αυτήν.
(1): πολλοί «καλοπροαίρετοι» και πολλοί «κακοπροαίρετοι» θα αναρωτηθούν γιατί έχασε τις εκλογές η Κριστίνα Κίρχνερ. Πέρα από το γεγονός ότι δεν ηγήθηκε η ίδια της προεκλογικής εκστρατείας λόγω του εκλογικού νόμου και πέρα από το ότι το κόμμα της έχασε για μιάμιση ποσοστιαία μονάδα, ή ίδια όταν βρέθηκε πέρσι στην Αθήνα απάντησε ως εξής : «γιατί ο νεοφιλελευθερισμός πείθει το άτομο ότι αυτό είναι υπεύθυνο για την οικονομική του επιτυχία και όχι το κοινωνικό σύστημα. Αν δεν φτιάχναμε τα πανεπιστήμια, δεν θα είχε σπουδάσει ο φοιτητής, αν δεν εφαρμόζαμε μια συγκεκριμένη οικονομική πολιτική δεν θα είχε δουλειά και καλό μισθό ο εργάτης. Το 2003 η ανεργία ήταν στο 25%, το 2015 στο 5,9%.Για μας, το να έχει σπίτι ο καθένας, δουλειά, καλό μισθό, να σπουδάζει, να έχει πρόσβαση στην υγεία, στην ασφάλιση να πηγαίνει διακοπές, είναι καθολικό δικαίωμα, για τον νεοφιλελευθερισμό είναι προνόμιο των πλουσίων. Πήραν τις εκλογές με ψέματα, με την βοήθεια των ΜΜΕ, τελείως άλλα είπαν, τελείως άλλα κάνουν. Σήμερα απολύουν στην Αργεντινή, ενώ οι περισσότεροι μισθωτοί δεν βγάζουν τον μήνα.
Η σημερινή δημοκρατία ελέγχεται, υπάρχει διαφθορά, για αυτό πρέπει να βαθύνει, στα πρότυπα της Γαλλικής επανάστασης.
Το κοινωνικό κράτος είναι πολιτικό ζήτημα. Το είχε η Ευρώπη εξ αιτίας της κόκκινης απειλής. Με την πτώση του τείχους έπεσε και αυτό.»
"iskra"
