Η Αλβανία έγραψε ιστορία τον Μάιο του 2025 διορίζοντας την Ντιέλα, την πρώτη υπουργό τεχνητής νοημοσύνης στον κόσμο.. Το όνομά της, που σημαίνει «ήλιος» στα αλβανικά, συμβόλιζε τις προσδοκίες της κυβέρνησης για διαφάνεια στη δημόσια διοίκηση.
Τώρα ο Πρωθυπουργός Έντι Ράμα ανακοίνωσε ότι η Ντιέλα είναι έγκυος!
Ανακοινώνοντας την πρόσληψη της Ράμα πριν μερικούς μήνες, ο Ράμα εξήγησε ότι η Ντιέλα αποτελεί απάντηση στις μακροχρόνιες προκλήσεις της χώρας με τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και το οργανωμένο έγκλημα. Η κύρια αποστολή της είναι η εξάλειψη της διαφθοράς και η διασφάλιση της διαφάνειας στις δημόσιες προσφορές, χρησιμοποιώντας αλγορίθμους για αμερόληπτες αποφάσεις.
Ως υπουργός υπεύθυνη για την εποπτεία των συμβάσεων μεταξύ της κυβέρνησης και των ιδιωτών εργολάβων, η Ντιέλα λειτουργεί με βάση δεδομένα και λογική, απαλλαγμένη από ανθρώπινη επιρροή. Κάθε πρόταση αξιολογείται με αντικειμενικά δεδομένα και όχι μέσω προσωπικών σχέσεων ή πολιτικής επιρροής.
Τα 83 ψηφιακά «τέκνα»
Η πιο εντυπωσιακή εξέλιξη ήρθε με την ανακοίνωση ότι η Ντιέλα είναι «έγκυος» με 83 ψηφιακά «παιδιά». Κάθε «παιδί» αποτελεί έναν εξειδικευμένο βοηθό ΤΝ (Τεχνητή Νοημοσύνη) προγραμματισμένο να υποστηρίζει τα 83 μέλη του κυβερνώντος Σοσιαλιστικού Κόμματος στο κοινοβούλιο.
Οι βοηθοί αυτοί λειτουργούν ως επεκτάσεις της Ντιέλα, καταγράφοντας δεδομένα από κοινοβουλευτικές συνεδριάσεις, αναλύοντας συζητήσεις και δημιουργώντας αναφορές για βελτιωμένη λήψη αποφάσεων.
Το σύστημα λειτουργεί ως δικτυωμένη νοημοσύνη, με όλες τις μονάδες ΤΝ συνδεδεμένες στην κεντρική μονάδα της Ντιέλα, επιτρέποντας συνεχή μάθηση, βάσει των δεδομένων που επεξεργάζονται καθημερινά.
Οι πρωτοβουλίες του Ράμα να ..υπουργοποιήσει τη Ντέλια και τώρα να «υιοθετήσει» τα παιδιά της προκαλούν διαφορετικές αντιδράσεις διεθνώς. Ειδικοί στην τεχνολογία επαίνεσαν την καινοτομία, υπογραμμίζοντας πώς η ΤΝ μπορεί να καταπολεμήσει τη διαφθορά και την αναποτελεσματικότητα σε αναπτυσσόμενες χώρες.
Κριτικοί αμφισβητούν τη χορήγηση τόσο ισχυρής κυβερνητικής θέσης σε σύστημα ΤΝ, προειδοποιώντας για ζητήματα λογοδοσίας. Θέτουν κρίσιμα ερωτήματα: ποιος φέρει την ευθύνη εάν η Ντιέλα ή ένα από τα «παιδιά» της λάβει εσφαλμένη ή μεροληπτική απόφαση;
Επίσης, διερωτώνται πώς θα διατηρηθούν οι ηθικές και συναισθηματικές πτυχές της ηγεσίας, όταν η τεχνολογία αρχίσει να κυριαρχεί στη διακυβέρνηση.
Η Αλβανία, μέλος του ΝΑΤΟ από το 2009 και υποψήφια για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αντιμετωπίζει επί δεκαετίες ζητήματα διαφθοράς, που κληρονόμησε από τη δύσκολη μετάβαση στη δημοκρατία τη δεκαετία του 1990. Το πείραμα Ντέλια αντιπροσωπεύει μια ριζική προσπάθεια εκσυγχρονισμού των θεσμών.
Η Αλβανία ήταν πάντα μία ξεχωριστή περίπτωση. Τον 20ο αιώνα, είχε αποτελέσει ένα μοναδικό πείραμα οικοδόμησης ενός κλειστοφοβικού, ανελεύθερου «σοσιαλισμού», που κατέρρευσε παταγωδώς. Τώρα είναι πεδίο δοκιμών για το μέλλον της ψηφιακής διακυβέρνησης.
