Ιρανοί αξιωματούχοι προειδοποίησαν ότι η συμμετοχή των ΗΠΑ σε επίθεση κατά των εγκαταστάσεων τους θα θέσει σε κίνδυνο κάθε πιθανότητα για την επίτευξη της συμφωνίας για τον πυρηνικό αφοπλισμό, την οποία ο πρόεδρος επιμένει ότι εξακολουθεί να επιθυμεί.
Ο πρόεδρος Τραμπ ζυγίζει μια κρίσιμη απόφαση στον τετραήμερο πόλεμο μεταξύ Ισραήλ και Ιράν: αν θα εμπλακεί στη σύγκρουση βοηθώντας το Ισραήλ να καταστρέψει τις βαθιά θαμμένες εγκαταστάσεις εμπλουτισμού ουρανίου στο Φορντό, τις οποίες μόνο η μεγαλύτερη «βόμβα που καταστρέφει καταφύγια» της Αμερικής, που ρίχνεται από αμερικανικά βομβαρδιστικά B-2, μπορεί να φτάσει.Αν αποφασίσει να προχωρήσει, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα γίνουν άμεσοι συμμετέχοντες σε μια νέα σύγκρουση στη Μέση Ανατολή, αντιμετωπίζοντας το Ιράν ακριβώς στον τύπο πολέμου που ο κ. Τραμπ έχει ορκιστεί, σε δύο προεκλογικές εκστρατείες, ότι θα αποφύγει.
Ιρανοί αξιωματούχοι έχουν ήδη προειδοποιήσει ότι η συμμετοχή των ΗΠΑ σε μια επίθεση κατά των εγκαταστάσεών τους θα θέσει σε κίνδυνο κάθε εναπομένουσα πιθανότητα για τη συμφωνία πυρηνικού αφοπλισμού που ο κ. Τραμπ επιμένει ότι εξακολουθεί να ενδιαφέρεται να προωθήσει.
Ο κ. Τραμπ είχε σε κάποιο σημείο ενθαρρύνει τον απεσταλμένο του στη Μέση Ανατολή, Στιβ Γουίτκοφ, και πιθανώς τον αντιπρόεδρο Τζέι Ντι Βανς, να προσφέρουν συνάντηση με τους Ιρανούς, σύμφωνα με έναν Αμερικανό αξιωματούχο. Ωστόσο, τη Δευτέρα ο κ. Τραμπ δημοσίευσε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ότι «όλοι πρέπει να εκκενώσουν αμέσως την Τεχεράνη», κάτι που δεν αποτελεί σημάδι διπλωματικής προόδου.
Ο κ. Τραμπ δήλωσε επίσης τη Δευτέρα ότι «πιστεύω ότι το Ιράν είναι ουσιαστικά στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, θέλουν να καταλήξουν σε συμφωνία».
Η επείγουσα ανάγκη φαινόταν να αυξάνεται. Ο Λευκός Οίκος ανακοίνωσε αργά τη Δευτέρα ότι ο κ. Τραμπ θα αποχωρούσε νωρίτερα από τη σύνοδο κορυφής της Ομάδας των 7, λόγω της κατάστασης στη Μέση Ανατολή.
«Μόλις φύγω από εδώ, θα κάνουμε κάτι», δήλωσε ο κ. Τραμπ.
«Αλλά πρέπει να φύγω από εδώ».
Το τι σκόπευε να κάνει παρέμεινε ασαφές.
Εάν ο κ. Βανς και ο κ. Γουίτκοφ συναντήθηκαν με τους Ιρανούς, σύμφωνα με αξιωματούχους, ο πιθανός Ιρανός συνομιλητής θα ήταν ο υπουργός Εξωτερικών της χώρας, Αμπάς Αραγκί, ο οποίος διαδραμάτισε βασικό ρόλο στη συμφωνία του 2015 με την κυβέρνηση Ομπάμα και γνωρίζει κάθε στοιχείο του εκτεταμένου πυρηνικού συγκροτήματος του Ιράν. Ο κ. Αραγκί, ο οποίος ήταν ο ομόλογος του κ. Γουίτκοφ στις πρόσφατες διαπραγματεύσεις, έδειξε την ανοιχτή στάση του για μια συμφωνία τη Δευτέρα, δηλώνοντας: «Αν ο πρόεδρος Τραμπ είναι ειλικρινής όσον αφορά τη διπλωματία και ενδιαφέρεται να σταματήσει αυτόν τον πόλεμο, τα επόμενα βήματα είναι σημαντικά».
«Αρκεί ένα τηλεφώνημα από την Ουάσινγκτον για να φιμωθεί κάποιος όπως ο Νετανιάχου», είπε, αναφερόμενος στον Μπέντζαμιν Νετανιάχου, τον πρωθυπουργό του Ισραήλ. «Αυτό μπορεί να ανοίξει τον δρόμο για την επιστροφή στη διπλωματία».
Υπάρχει μόνο ένα όπλο για αυτή την αποστολή: το GBU-57 που μπορεί να ανυψωθεί μόνο από ένα βομβαρδιστικό B-2
Υπάρχει μόνο ένα όπλο για αυτή την αποστολή, υποστηρίζουν οι ειδικοί. Αποκαλείται και ως MOAB («Mother of all bombs», δηλαδή «Μητέρα όλων των βομβών»). Ο τελευταίος εξελιγμένος του τύπος ονομάζεται Massive Ordnance Penetrator, ή GBU-57, και ζυγίζει τόσο πολύ — 30.000 λίμπρες (15 τόνους) — που μπορεί να ανυψωθεί μόνο από ένα βομβαρδιστικό B-2. Το Ισραήλ δεν διαθέτει ούτε το όπλο ούτε το βομβαρδιστικό που απαιτείται για να το μεταφέρει στον αέρα και πάνω από τον στόχο.
Ακολουθούν εξωτερικές φωτογραφίες της βόμβας:
Περίπου 30.000 κεντρόφυγες μηχανές λειτουργούν σε μεγάλο βάθος, με ασφάλεια, στο βουνό του Φορντό. Με γαλάζιο χρώμα εμφανίζονται πυρηνικές εγκαταστάσεις.
Αν ο κ. Τραμπ διστάσει, αυτό θα μπορούσε να σημαίνει ότι ο κύριος στόχος του Ισραήλ στον πόλεμο δεν θα επιτευχθεί ποτέ.
«Το Φορντό ήταν πάντα το κρίσιμο σημείο σε όλη αυτή την υπόθεση», δήλωσε ο Μπρετ ΜακΓκέρκ, ο οποίος εργάστηκε σε θέματα Μέσης Ανατολής για τέσσερις διαδοχικούς προέδρους των ΗΠΑ, από τον Τζορτζ Μπους τον νεότερο έως τον Τζόζεφ Μπάιντεν. «Αν αυτό τελειώσει με το Φορντό να συνεχίζει τον εμπλουτισμό, τότε δεν θα είναι στρατηγικό κέρδος».
Αυτό ισχύει εδώ και πολύ καιρό, και τα τελευταία δύο χρόνια ο αμερικανικός στρατός έχει τελειοποιήσει την επιχείρηση, υπό την στενή παρακολούθηση του Λευκού Οίκου. Οι ασκήσεις οδήγησαν στο συμπέρασμα ότι μια βόμβα δεν θα έλυνε το πρόβλημα. Οποιαδήποτε επίθεση στο Φορντόι θα έπρεπε να γίνει σε κύματα, με τα B-2 να ρίχνουν τη μία βόμβα μετά την άλλη στην ίδια τρύπα. Και η επιχείρηση θα έπρεπε να εκτελεστεί από Αμερικανό πιλότο και πλήρωμα.
Συμφωνούν με τον κ. McGurk και άλλους ειδικούς σε ένα σημείο: αν η εγκατάσταση στο Φορντό επιβιώσει από τη σύγκρουση, το Ιράν θα διατηρήσει τον βασικό εξοπλισμό που χρειάζεται για να παραμείνει στην πορεία προς την κατασκευή βόμβας, ακόμη και αν πρώτα πρέπει να ξαναχτίσει μεγάλο μέρος της πυρηνικής υποδομής που το Ισραήλ έχει καταστρέψει σε τέσσερις ημέρες βομβαρδισμών ακριβείας.
Υπάρχουν και άλλες εναλλακτικές λύσεις αλλά δεν είναι σίγουρες
Μπορεί να υπάρχουν και άλλες εναλλακτικές λύσεις εκτός από τους βομβαρδισμούς, αν και δεν είναι καθόλου σίγουρες. Εάν διακοπεί η παροχή ρεύματος στο Φορντό, είτε από σαμποτάζ είτε από βομβαρδισμό, θα μπορούσε να προκληθεί ζημιά ή καταστροφή στους φυγοκεντρικούς διαχωριστές που περιστρέφονται με υπερηχητικές ταχύτητες. Ο Ραφαέλ Γκρόσι, γενικός διευθυντής του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας, δήλωσε τη Δευτέρα ότι αυτό μπορεί να συνέβη στο άλλο μεγάλο κέντρο εμπλουτισμού ουρανίου της χώρας, το Νατάνζ. Το Ισραήλ διέκοψε την παροχή ρεύματος στο εργοστάσιο την Παρασκευή και ο κ. Γκρόσι δήλωσε ότι η διακοπή πιθανότατα προκάλεσε την ανεξέλεγκτη περιστροφή τους.
Ο κ. Τραμπ σπάνια αναφέρεται στο Φορντό με το όνομά του, αλλά έχει κάνει περιστασιακές αναφορές στο GBU-57, λέγοντας μερικές φορές στους συνεργάτες του ότι διέταξε την ανάπτυξή του. Αυτό δεν είναι σωστό: οι Ηνωμένες Πολιτείες άρχισαν να σχεδιάζουν το όπλο το 2004, κατά τη διάρκεια της κυβέρνησης του Τζορτζ Μπους, ειδικά για να καταρρεύσουν τα βουνά που προστατεύουν μερικές από τις βαθύτερες πυρηνικές εγκαταστάσεις στο Ιράν και τη Βόρεια Κορέα. Ωστόσο, δοκιμάστηκε κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του κ. Τραμπ και προστέθηκε στο οπλοστάσιο.
Ο κ. Νετανιάχου πιέζει τις Ηνωμένες Πολιτείες να διαθέσουν τα όπλα κατά των υπόγειων καταφυγίων από την εποχή της κυβέρνησης Μπους, μέχρι στιγμής χωρίς αποτέλεσμα. Ωστόσο, άτομα που έχουν μιλήσει με τον κ. Τραμπ τους τελευταίους μήνες αναφέρουν ότι το θέμα έχει επανειλημμένα τεθεί στις συνομιλίες του με τον πρωθυπουργό. Όταν ο κ. Τραμπ ερωτάται σχετικά, συνήθως αποφεύγει να δώσει άμεση απάντηση.
Τώρα η πίεση αυξάνεται. Ο πρώην υπουργός Άμυνας του Ισραήλ, Γιοάβ Γκαλάντ, ο οποίος παραιτήθηκε μετά από διαφωνία με τον κ. Νετανιάχου, δήλωσε τη Δευτέρα στην Μπιάννα Γκολόντρυγκα του CNN ότι «η δουλειά πρέπει να γίνει, από το Ισραήλ, από τις Ηνωμένες Πολιτείες», σε μια προφανή αναφορά στο γεγονός ότι η βόμβα θα πρέπει να ρίξει Αμερικανός πιλότος σε αμερικανικό αεροσκάφος. Είπε ότι ο κ. Τραμπ έχει «την επιλογή να αλλάξει τη Μέση Ανατολή και να επηρεάσει τον κόσμο».
Και ο γερουσιαστής Λίντσεϊ Γκράχαμ, ο Ρεπουμπλικανός από τη Νότια Καρολίνα που συχνά εκφράζει τις απόψεις των παραδοσιακών, σκληροπυρηνικών μελών του κόμματός του, δήλωσε την Κυριακή στο CBS ότι «αν η διπλωματία δεν πετύχει», θα «προτρέψει τον πρόεδρο Τραμπ να κάνει τα πάντα για να διασφαλίσει ότι, όταν τελειώσει αυτή η επιχείρηση, δεν θα έχει απομείνει τίποτα στο Ιράν όσον αφορά το πυρηνικό του πρόγραμμα».
«Αν αυτό σημαίνει να παρέχουμε βόμβες, ας παρέχουμε βόμβες», είπε, προσθέτοντας, σε μια σαφή αναφορά στο Massive Ordnance Penetrator, «οποιαδήποτε βόμβες. Αν αυτό σημαίνει να πετάξουμε με το Ισραήλ, ας πετάξουμε με το Ισραήλ».
Ωστόσο, οι Ρεπουμπλικανοί δεν είναι καθόλου ενωμένοι σε αυτή την άποψη. Και η διάσπαση στο κόμμα σχετικά με την απόφαση να χρησιμοποιηθεί ένα από τα πιο ισχυρά συμβατικά όπλα του Πενταγώνου για να βοηθηθεί ένας από τους στενότερους συμμάχους της Αμερικής έχει αναδείξει ένα πολύ βαθύτερο χάσμα. Δεν πρόκειται μόνο για την καταστροφή των φυγοκεντρικών μηχανών του Φορντό, αλλά και για την άποψη του MAGA σχετικά με το είδος των πολέμων που πρέπει να αποφύγει η Αμερική.
Η αντιεπεμβατική πτέρυγα του κόμματος, με πιο εξέχοντα εκπρόσωπο τον επιρροή podcaster Tucker Carlson, υποστηρίζει ότι το μάθημα από το Ιράκ και το Αφγανιστάν είναι ότι η εμπλοκή σε έναν άλλο πόλεμο στη Μέση Ανατολή δεν έχει παρά μόνο αρνητικά αποτελέσματα. Την Παρασκευή, ο κ. Carlson έγραψε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να «αφήσουν το Ισραήλ» και «να το αφήσουν να πολεμήσει τους δικούς του πολέμους».
«Αν το Ισραήλ θέλει να κάνει αυτόν τον πόλεμο, έχει κάθε δικαίωμα να το κάνει», συνέχισε. «Είναι ένα κυρίαρχο κράτος και μπορεί να κάνει ό,τι θέλει. Αλλά όχι με την υποστήριξη της Αμερικής».
Στο Πεντάγωνο, οι απόψεις διίστανται για άλλους λόγους. Ο Elbridge A. Colby, υφυπουργός Άμυνας για θέματα πολιτικής, ο τρίτος στην ιεραρχία του Πενταγώνου, υποστηρίζει εδώ και καιρό ότι κάθε στρατιωτικός πόρος που αφιερώνεται στους πολέμους της Μέσης Ανατολής είναι ένας πόρος που αποσπάται από τον Ειρηνικό και την ανάσχεση της Κίνας. (Ο κ. Colby αναγκάστηκε να τροποποιήσει κάπως τις απόψεις του για το Ιράν για να επιβεβαιωθεί η υποψηφιότητά του.)
Προς το παρόν, ο κ. Τραμπ μπορεί να διατηρήσει μια θέση και στα δύο στρατόπεδα. Με μια ακόμη προσπάθεια καταναγκαστικής διπλωματίας, μπορεί να πείσει τους πιστούς του MAGA ότι χρησιμοποιεί την απειλή του Massive Ordnance Penetrator για να φέρει τον σύγκρουση σε ειρηνικό τέλος. Και μπορεί να πει στους Ιρανούς ότι θα σταματήσουν να εμπλουτίζουν ουράνιο με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, είτε με διπλωματική συμφωνία είτε επειδή μια GBU-57 θα καταστρέψει το βουνό.
Αλλά αν ο συνδυασμός πειθούς και εξαναγκασμού αποτύχει, θα πρέπει να αποφασίσει αν αυτός είναι πόλεμος του Ισραήλ ή της Αμερικής.
Πηγή: New York Times
