Manos Lambrakis
Το γεγονός ότι η πρώτη δημόσια εμφάνιση της νέας πρέσβειρας των Ηνωμένων Πολιτειών στην Αθήνα, μετά την χθεσινή της δεξίωση στο Grand Hyatt για τον εαορτασμό των 250 χρόνων από την ίδρυση του αμερικανικού σώματος των πεζοναυτών, δεν θα είναι μια επίσκεψη στον Παρθενώνα, στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο ή σε έναν χώρο του ελληνικού πνεύματος, αλλά η παρουσία της σε μια συναυλία λαϊκής ποπ κουλτούρας, δεν αποτελεί απλή σύμπτωση φίλοι και φίλες.
Είναι μια πολιτισμική δήλωση ισχύος. Η επιλογή του Αργυρού αντί του Παρθενώνα λειτουργεί ως σημειωτική μετατόπιση: η διπλωματία εγκαταλείπει τη σφαίρα της ratio και εισέρχεται στη σφαίρα της affectio.
Δεν επιδιώκει πλέον την κατανόηση, αλλά την αναγνωρισιμότητα και δεν διαμεσολαβεί ανάμεσα σε πολιτισμούς, αλλά ενσαρκώνει το ίδιο το πρότυπο της επιτελεστικής παρουσίας μέσα στο παγκόσμιο spectaculum. Η πρέσβειρα δεν εισάγει απλώς την αμερικανική πολιτική, εισάγει τον τρόπο με τον οποίο η πολιτική παράγεται, διακινείται και καταναλώνεται ως εμπόρευμα εικόνας.
Η επιλογή της συγκεκριμένης προσωπικότητας για την Αθήνα, στο πλαίσιο αυτό, αποκτά χαρακτήρα σημειολογικού συμβάντος. Η Ελλάδα, ως πεδίο όπου το μνημειακό υποκαθιστά το πολιτικό και η αισθητική το στοχαστικό, καθίσταται το ιδεώδες περιβάλλον για την εγκατάσταση μιας διπλωματίας που δεν χρειάζεται πλέον να πείσει, αλλά να ποζάρει. Η Ουάσιγκτον δεν στέλνει εδώ μια διανοούμενη του διεθνούς δικαίου, αλλά ένα έμβλημα του soft power —μια γυναίκα που δεν φέρει το κύρος του λόγου, αλλά τη δύναμη της επιφάνειας. Στο βλέμμα της, στις κινήσεις της, στην προσεκτικά ενορχηστρωμένη δημόσια εικόνα της, συμπυκνώνεται η μετανεωτερική οικονομία του φαίνεσθαι: η πολιτική ως σώμα-αφήγηση, η εξουσία ως σκηνή, το κράτος ως προφίλ.
Η νέα διπλωματία δεν είναι διαχείριση σχέσεων αλλά επιτέλεση επιθυμιών. Ο διπλωμάτης δεν είναι πια ο μεσολαβητής του λόγου, αλλά ο influencer της επιρροής. Δεν λειτουργεί ως δίαυλος ανάμεσα σε έθνη, αλλά ως ενσάρκωση μιας αισθητικής βιοπολιτικής, όπου η πειθώ αντικαθίσταται από την αποδοχή, και η αλήθεια από την ορατότητα.
Η πρέσβειρα, ως πρόσωπο-μέσο, καθίσταται το καθαρό παράδειγμα αυτού του νέου παραδείγματος: μια δύναμη χωρίς βάθος, ένα βλέμμα χωρίς σκιά.
Η ίδια η Ελλάδα λειτουργεί εδώ ως καθρέφτης και ως σκηνή αυτού του μετασχηματισμού. Μια χώρα που αγαπά τις μορφές περισσότερο απ’ ό,τι τα νοήματα, και που αντιμετωπίζει τη διπλωματία με τον ίδιο τρόπο που αντιμετωπίζει τη μόδα ή τη μουσική: ως φαντασμαγορία.
Ο Αργυρός, ως σκηνικό επιλογής, δεν είναι τυχαίος. Ενσαρκώνει το νέο συμβόλαιο ανάμεσα στο κράτος και το θέαμα (ακόμα και ο Οικουμενικός Πατριάρχης πρόσφατα παρακολούθησε συναυλία του), το οποίο αντικαθιστά τη μεταπολεμική σοβαρότητα με τη νεοφιλελεύθερη επιδερμικότητα. Η συναυλία, ως τελετουργία μαζικής συγκίνησης, μετατρέπεται σε πεδίο συμβολικού ελέγχου: εκεί όπου άλλοτε το έθνος μιλούσε μέσα από το μνημείο, τώρα μιλά μέσα από το event.
Η παρουσία της κυρίας Γκιλφόιλ, λοιπόν, είναι η ενσάρκωση μιας ευρύτερης γεωπολιτικής μετατόπισης: της μετάβασης από τη ρητορική της ισχύος στη ρητορική της γοητείας.
Δεν πρόκειται για εκφυλισμό, αλλά για αναβάθμιση σε μια νέα εποχή, όπου η δύναμη δεν χρειάζεται να πείσει — αρκεί να είναι «όμορφη». Ο πολιτικός ορθολογισμός δίνει τη θέση του στην ψυχοπολιτική της αποδοχής και η εικόνα γίνεται πολιτικό όργανο, το χαμόγελο διπλωματικό επιχείρημα.
Η ειρωνεία φτάνει στο απόγειό της όταν αντιλαμβανόμαστε ότι η χώρα που γέννησε τη ρητορική, τη δημοκρατία και την πολιτική του λόγου, υποδέχεται σήμερα μια εκπρόσωπο της πολιτικής του look. Ο Παρθενώνας, πλέον, δεν είναι τόπος αναφοράς, αλλά φόντο για story. Και η πρέσβειρα, με το φωτεινό της χαμόγελο και το στιλιζαρισμένο της βλέμμα, δεν έρχεται να διαπραγματευθεί, αλλά να υπνωτίσει — να μετατρέψει την εξουσία σε εικόνα, την ισχύ σε εντύπωση, τη διπλωματία σε spectacle.
Έτσι, η πρώτη της εμφάνιση στην Αθήνα δεν είναι τυχαία. Είναι μανιφέστο: μια δήλωση ότι ο κόσμος δεν κυβερνάται πλέον από κράτη, αλλά από πρόσωπα, και ότι η αλήθεια, όπως έγραφε ο Ντεμπόρ, έχει γίνει μια στιγμή του ψεύδους που λάμπει.
