Ένα τεράστιο επικοινωνιακό κόλπο παραπλάνησης των πολιτών και εξαγοράς ψήφων, με πολλά παρακλάδια και ανάλογα με τις εκλογικές ανάγκες της κυβέρνησης, συνοδεύει τις (κατά τα λοιπά “μεγαλεπήβολες”) εξαγγελίες του Κ. Μητσοτάκη για το επίδομα των 250 ευρώ προς τους συνταξιούχους και την επιστροφή ενός ενοικίου στους ενοικιαστές.
Καταρχάς το Μέγαρο Μαξίμου αν και πανηγυρίζει για το πρωτογενές πλεόνασμα των 11,4 δισ. ευρώ ή 4,8% του ΑΕΠ, χαρακτηρίζοντας το διθυραμβικά “έκπληξη” και “μαμούθ”, δεν απαντά πειστικά γιατί από αυτά επιστρέφει στους πολίτες μόλις μισό δις ευρώ καθώς και τα άλλα 500 εκατομμύρια ευρώ θα πάνε στις τσέπες λίγων μέσω του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων. Οι δικαιολογίες του κυβερνητικού εκπροσώπου Π. Μαρινάκη ότι τόσο είναι το “επιπλέον δημοσιονομικό πλεόνασμα” κάθε άλλο είναι παρά διαφωτιστικές για τις πραγματικές προθέσεις της κυβερνητικής ηγεσίας, όταν μάλιστα οι ανακοινώσεις έγιναν μεν τώρα αλλά τα χρήματα θα δοθούν τον Νοέμβριο, ύστερα από επτά ολόκληρους μήνες!
Οι απορίες στους οικονομικούς και όχι μόνο κύκλους γίνονται μεγαλύτερες και πιο εύλογες από τη στιγμή που με βάση αυτά τα ίδια στοιχεία -όπως ανακοινώθηκαν από την ΕΛΣΤΑΤ- υπήρχε το περιθώριο να δοθεί από τώρα τουλάχιστον η 13η σύνταξη αλλά και να επιστραφεί ο 13ος μισθός στον ευρύτερο δημόσιο τομέα καθώς μια τέτοια δαπάνη αθροιστικά κινείται στα επίπεδα των 4,5-5 δις ευρώ. Κατά συνέπεια καλύπτεται από το εύρος του εμφανιζόμενου πρωτογενούς πλεονάσματος.
Η κυβέρνηση στο πλαίσιο των δικαιολογιών της αντιπαραβάλει το επιχείρημα ότι τα μέτρα που ανακοινώνει είναι μόνιμα και όχι έκτακτα, θέλοντας να αντικρούσει έτσι και τις αιτιάσεις περί επιδοματικής πολιτικής. Κι αυτή η απάντηση όμως είναι εντελώς έωλη και επιφανειακή. Τα στοιχεία του πρωτογενούς πλεονάσματος, έτσι όπως έγιναν επισήμως γνωστά, διαψεύδουν ήδη τις έως τώρα δηλώσεις των οικονομικών υπουργών, προεξάρχοντος του νέου αντιπροέδρου της κυβέρνησης Κ. Χατζηδάκη, ότι “δεν υπάρχει τα οικονομικά περιθώρια” και ότι κάτι τέτοιο θα οδηγούσε σε “δημοσιονομικό εκτροχιασμό”.
Πέραν αυτού, εκτός από πλεόνασμα του 2024 υπάρχουν και τα στοιχεία για την χρονιά που τρέχει και τα οποία επίσης εμφανίζονται πολύ θετικά. Με δεδομένη μάλιστα την υπεραπόδοση των εσόδων που καταγράφεται επισήμως για το πρώτο τρίμηνο, εκτιμάται από τους ειδικούς ότι στο τέλος του 2025 το πρωτογενές πλεόνασμα με βάση αυτό το ρυθμό θα φτάσει -και ενδεχομένως θα ξεπεράσει- τα 18 δις ευρώ. Σε μια τέτοια περίπτωση θα είναι αυξημένο δηλαδή τουλάχιστον κατά 60% σε σχέση με την περασμένη χρονιά. Κι αν το 2024 έκλεισε στο 4,8% ως ποσοστό επί του ΑΕΠ πάει να εκτιναχθεί φέτος πάνω από το 7,5%!
Έχοντας υπόψη τη συνολική εικόνα, οι τεχνοκράτες του Ελληνικού Δημοσιονομικού Συμβουλίου (Ε.Δ.Σ.), που λειτουργεί ως Ανεξάρτητη Διοικητική Αρχή και συντάσσει ετήσιες οικονομικές εκθέσεις, έχουν ανάψει το πράσινο φως και έχουν εισηγηθεί, σύμφωνα με πληροφορίες της “κυριακάτικης δημοκρατίας”, προς το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης ότι με βάση αυτά τα στοιχεία θα μπορούσε να δοθεί άμεσα η 13η σύνταξη στους 2,6 εκατομμύρια συνταξιούχους και ο 13ος μισθός στους δημοσίους υπαλλήλους . Από το στοιχείο αυτό επιβεβαιώνεται ότι η απόφαση να μην προχωρήσει κάτι τέτοιο στην παρούσα φάση είναι καθαρά πολιτική και επηρεάζεται από κριτήρια που έχουν άμεση σχέση με τις εκλογικές προτεραιότητες και σκοπιμότητες του κ. Μητσοτάκη.
Αποτελεί άλλωστε κοινό μυστικό ότι η συγκυρία που επέλεξε να εξαγγείλει τα ψίχουλα προς συνταξιούχους και ενοικιαστές -υπό συγκεκριμένα μάλιστα εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια- συνδέεται με το άγχος του να πετύχει μια σταθεροποίηση ή και ανάκαμψη των ποσοστών της ΝΔ που έχουν βρεθεί στα τάρταρα. Αν και ειπώθηκε ότι στην ΔΕΘ θα ανακοινωθούν και φοροελαφρύνσεις, οι πληροφορίες αναφέρουν ότι το επόμενο κύμα “παροχών” θα γίνει ανάλογα με την δημοσκοπική πορεία της κυβέρνησης και το βαθμό της τόνωσης που θα επιφέρουν οι πρόσφατες εξαγγελίες. Όπως λέγεται μάλιστα ο κ. Μητσοτάκης σχεδιάζει να κρατήσει ως ύστατο όπλο επηρεασμού του εκλογικού σώματος την υπόθεση της επιστροφής των δώρων σε συνταξιούχους και δημοσίους υπαλλήλους λίγο πριν από την είσοδο στην τελική ευθεία για τις κάλπες. Ο χρόνος που θα γίνει αυτό, αν και αναπτύσσονται πολλά σενάρια, δεν έχει αποσαφηνιστεί καθώς αναμένεται να παίξουν ρόλο αρκετές παράμετροι. Επίσης, σύμφωνα με ορισμένες πληροφορίες συζητείται η επιστροφή αυτή να γίνει σε δύο φάσεις, πρώτα για την 13η σύνταξη και τον 13ο μισθό και εν συνεχεία για την 14η σύνταξη και μισθό. Αναμένεται στο μεταξύ και η απόφαση του ΣτΕ στην Ολομέλεια του οποίου θα συζητηθεί στις 6 Ιουνίου αν θα επανέλθει ή όχι ο 13ος και ο 14ος μισθός στους δημόσιους υπαλλήλους.
Με αυτά τα (προ)εκλογικά παιχνίδια και τους ηθικούς εκβιασμούς και διλήμματα στις πλάτες εκατομμυρίων συνταξιούχων και εργαζομένων -τους οποίους πιστεύει ότι θα δελεάσει και θα παρασύρει για άλλη μια φορά- ο κ. Μητσοτάκης παίζει κυριολεκτικά τα ρέστα του για να ξεφύγει από τη ζοφερή πολιτική και κοινωνική πραγματικότητα των τελευταίων μηνών, ελπίζοντας ότι θα μπορέσει να σηκώσει κεφάλι και να είναι αυτός που -όπως είπε, “απευθυνόμενος” και προς τους δελφίνους του κόμματός του- θα “ηγηθεί” τις ΝΔ στις επόμενες εκλογές, είτε αυτές τελικά διεξαχθούν το 2027 είτε, εάν δημιουργηθεί το κατάλληλο “ξέφωτο", νωρίτερα.
Τα παιχνίδια και αυτού του είδους οι τακτικισμοί του πρωθυπουργού εξηγούν και γιατί αυτό το πρωτογενές πλεόνασμα – μαμούθ, όπως το παρουσιάζουν, δεν επιστρέφεται, παρά σε ελάχιστο ποσοστό, στην κοινωνία που το έχει πληρώσει ακριβά, όπως και όλα τα προηγούμενα χρόνια από την αρχή των μνημονίων. Γιαυτό και από την αρχή άρχισαν να αποκαλούνται και να καταγράφονται ως “ματωμένα πλεονάσματα”. Η άλλη εξήγηση είναι, όπως εκτιμούν ορισμένοι οικονομολόγοι, ότι τα πράγματα δεν είναι ακριβώς όπως θέλει να τα εμφανίζει η κυβέρνηση για επικοινωνιακούς λόγους προκειμένου να συντηρεί το δικό της “success story” με την ανοχή της Ευρ. Ένωσης. Στο πλαίσιο αυτό δεν διευκρινίζεται και εάν έχουν αφαιρεθεί ή όχι τα τοκοχρεολύσια για τον κρατικό δανεισμό. Η ασάφεια που τηρείται ως προς τα επιμέρους συστατικά του πρωτογενούς ελλείμματος επιτείνει τα ερωτήματα, όπως άλλωστε ισχύει και για τη δημιουργική λογιστική που ακολουθεί η κυβέρνηση για να κρύβει κάτω από το χαλί την πραγματική κατάσταση σχετικά με τις κρατικές δαπάνες. Εξακολουθεί συγκεκριμένα να παραμένει σκοτεινό σημείο το “κρυφό χρέος” που δημιουργείται μέσω της ανακύκλωσης των έντοκων γραμματίων και των repos, με τη συνέργεια των τραπεζών, για την εξυπηρέτηση του τεράστιου βραχυπρόθεσμου δανεισμού. Το ύψος της κρατικής χρηματοδότησης με συμφωνίες επαναγοράς (repos) έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια ενώ σύμφωνα με τον προϋπολογισμό του 2024 ήταν στα 1,4 τρις ευρώ και το ανεξόφλητο υπόλοιπο στο τέλος του 2023 υπολογιζόταν στα 61,8 δις ευρώ. Καθώς όλα αυτά δεν υπολογίζονται στο επίσημο χρέος, οι σχετικές μεθοδεύσεις “συγκρατούν” τεχνηέντως τις δαπάνες και επιτρέπουν να προκύπτει ακόμη πιο υψηλό το πρωτογενές πλεόνασμα. Οι μεθοδεύσεις αυτές επεξηγούν και γιατί επιπροσθέτως ο κ. Μητσοτάκης αθέτησε όλες τις υποσχέσεις που έδινε προτού γίνει πρωθυπουργός ότι θα “επαναδιαπραγματευθεί” μείωση των “αχρείαστων”, όπως τα χαρακτήριζε, πρωτογενών πλεονασμάτων στο 2% του ΑΕΠ” διότι, όπως έλεγε τότε, «μικρότερα πρωτογενή πλεονάσματα σημαίνουν λιγότεροι φόροι για κάθε Ελληνίδα και Έλληνα, μικρότερες εισφορές για εργαζόμενους και εργοδότες, πιο αποτελεσματικό και ουσιαστικό κράτος, στοχευμένες προσλήψεις στα νοσοκομεία και την παιδεία, χώρο να αναπτυχθεί η οικονομία και να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας.”.
Ανδρέας Καψαμπέλης
