Οι Κουρμουλοί αποτελούν ένα αρχαιολογικό αίνιγμα, εφ όσων ανήκουν στη απόλυτη ομοιομορφία, σε εκείνων των χωμάτινων λόφων, με τα κωνικά σχήματα και την άριστη τεχνική κατασκευή που υπάρχουν διάσπαρτοι στην Ευρώπη, χωρίς να έχει βρεθεί κανένα στοιχείο για τους κατασκευαστές τους, τον χρόνο κατασκευής τους και ιδιαίτερα για την χρήση τους.
Γύρω στα 1891, βέβαια, έγινε μια απόπειρα αρχαιολογικής έρευνας, απ’ τους αρχαιολόγους που ερευνούσαν λίγο πιο πάνω, τον αρχαίο ναό είτε το Ασκληπιείο που υπάρχει στη θέση ‘’Μάρμαρα’’ στα ριζά των Γερανείων ορέων. Μα, η αρχαιολογική έρευνα (πιθανών ελλιπής με τα πενιχρά μέσα του 19ου αιώνα), δεν μπόρεσε να δώσει οριστικές απαντήσεις για τα γεωμετρικά αυτά σχήματα που δεν δείχνουν να είναι φυσικά.
Στα Μέγαρα έχω ακούσει διάφορους θρύλους για την ύπαρξη των Κουρμουλών. Έναν από αυτούς τον άκουσα απ’ μαρτυρίες της μακαρίτισσας Θεανώ, σύζυγο του Όθωνα Νικολάου, γύρω στο 1990. Η Θεανώ Νικολάου, σαν παλιά Μεγαρίτισσα, μου είχε πει για τον θρύλο που ήθελε τους τρείς λόφους να έγιναν από στάρι και να πως:
‘’Στα πρώτα χρόνια του χριστιανισμού, τότε που οι πειρατές χάλαγαν τα Μέγαρα, ο κόσμος είχε μαζευτεί στο κάμπο, είχαν φτιάξει εκεί τα σπίτια τους (τελευταία όντως βρέθηκε βυζαντινός οικισμός στο κάμπο των Μεγάρων, κάτι που το 1990, δεν το γνώριζε κανείς στη περιοχή) και η πείνα τους θέριζε, γιατί όλα τα είχαν αρπάξει και τα κάψει οι κακούργοι πειρατές.
Τότε σηκώθηκε ένα αερικό (πνεύμα), στον ύπνο ενός Μεγαρέα και του παρήγγειλε να στοιβάξει σε τρείς Κουρμουλούς το στάρι που θα έβγαζε εκείνη τη χρονιά, αλλά να μην το έλεγε σε κανένα. Πράγματι ο Μεγαρέας έτσι κι έκανε, είχε φτιάξει τρία βουναλάκια με στάρι κι εκείνα από μόνα τους αβγάταιναν αντί να μειώνονταν.
Έτσι περνούσε αυτός με την οικογένειά του για καιρό αλλά έδινε και στους υπόλοιπους να ζήσουν. Η γυναίκα του όμως δεν μπορούσε να ησυχάσει που της έκρυβε το μυστικό –μήτε και σε αυτήν είχε πει που έβρισκε τόσο στάρι- όπου μια ημέρα τον παρακολούθησε και ανακάλυψε τους κουρμουλούς.
Όταν ο άντρας της έφυγε εκείνη πλησίασε και ο θρύλος θέλει να βρίσκει μια τρίγωνη χρυσή πύλη μετά μια στοά από μαρμάρινες κολώνες και που μόλις εισήρθε αυτόματα τα βουναλάκια έγιναν χώμα και την έκλεισαν για πάντα μέσα…’’
Πηγή
