Μετά από 14 ώρες συνομιλιών στις Βρυξέλλες, οι ηγέτες της ΕΕ δεν κατάφεραν να καταλήξουν σε συμφωνία σχετικά με τη χρήση παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων για την υποστήριξη ενός δανείου προς την Ουκρανία — ωστόσο οι συνομιλίες συνεχίζονται.
Σε αυτό που θα αποτελούσε πλήγμα για την ενότητα της ΕΕ — και τον Γερμανό Καγκελάριο Φρίντριχ Μερτς, ο οποίος πίεσε μαζικά για το σχέδιο περιουσιακών στοιχείων — οι ηγέτες θα εξετάσουν τώρα μια λύση που θα βασίζεται στον κοινό δανεισμό για την αποστολή 90 δισεκατομμυρίων ευρώ στην Ουκρανία σε διάστημα δύο ετών. Αυτό το σχέδιο δεν θα περιλαμβάνει την Ουγγαρία, τη Σλοβακία και την Τσεχία, οι οποίες αντιτίθενται στην παροχή περαιτέρω βοήθειας στο Κίεβο.Σύμφωνα με δύο Ευρωπαίους αξιωματούχους που μίλησαν στο Politico, νέο προσχέδιο των συμπερασμάτων της Συνόδου προβλέπει την εφαρμογή μιας προσωρινής χρηματοδοτικής λύσης σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα, έως ότου επιτευχθεί συνολική συμφωνία για τη στήριξη της Ουκρανίας.
Η συζήτηση για τη χρηματοδότηση παραμένει ανοιχτή, καθώς, όπως ανέφερε Ευρωπαίος αξιωματούχος, η Σύνοδος διεκόπη χωρίς να υπάρξει συμφωνία για τη χρήση παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων με σκοπό την ενίσχυση της Ουκρανίας. Το συγκεκριμένο ζήτημα εξακολουθεί να προκαλεί έντονες διαφωνίες μεταξύ των κρατών-μελών.
Υπό αυτές τις συνθήκες, οι Ευρωπαίοι ηγέτες στρέφονται πλέον στην εξέταση μιας λύσης που θα βασίζεται στον κοινό δανεισμό, προκειμένου να καλυφθούν οι άμεσες χρηματοδοτικές ανάγκες του Κιέβου. Παράλληλα, η συζήτηση για την αξιοποίηση των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων μετατίθεται για το μακροπρόθεσμο μέλλον, στο πλαίσιο ευρύτερων πολιτικών και νομικών διαβουλεύσεων εντός της ΕΕ.
Η προσωρινή αυτή προσέγγιση αποσκοπεί στο να διασφαλίσει τη συνέχιση της οικονομικής στήριξης της Ουκρανίας, σε μια περίοδο κατά την οποία οι διαπραγματεύσεις για μια μόνιμη λύση παραμένουν δύσκολες και πολιτικά ευαίσθητες.
Το ποσό του δανείου δεν έχει οριστικοποιηθεί, αλλά τα συμπεράσματα του Συμβουλίου, ως έχουν, αναφέρονται σε 90 δισεκατομμύρια ευρώ για την Ουκρανία σε διάστημα δύο ετών.
Έκδοση ευρωομολόγου για να στηριχθεί το Κίεβο
ΚλείσιμοΚατά πληροφορίες, σημείο σύγκλισης που φέρνει πιο κοντά τη συμφωνία των "27", είναι η έκδοση ευρωομολόγου με το οποίο θα στηριχθεί το Κίεβο.
Σύμφωνα με πληροφορίες από αξιόπιστες πηγές, μετά το δείπνο, είχε σημειωθεί σημαντική πρόοδος και στις δυο εναλλακτικές για την οικονομική αιμοδότηση της Ουκρανίας.
Μπορεί μέχρι και αργά το απόγευμα, οι ηγέτες της Ε.Ε., να μην είχαν μπει στην ουσία της συζήτησης, αναφορικά με τον τρόπο στήριξης, ωστόσο καθοριστικές αποδείχθηκαν οι διαδοχικές ζυμώσεις και επαφές, που έλαβαν χώρα στο παρασκήνιο.
Αυτή η δραστηριότητα, όπως ανέφερε ευρωπαίος αξιωματούχος, είχε ανεβάσει τον δείκτη της αισιοδοξίας ότι οι τωρινές διαβουλεύσεις, θα είχαν θετική κατάληξη. Σύμφωνα με προσχέδιο των συμπερασμάτων, που είχε επικαλεστεί το πρακτορείο Reuters, νωρίς το πρωί της Πέμπτης, το σχέδιο οικονομικής στήριξης της Ουκρανίας, θα μπορούσε να τεθεί σε εφαρμογή, εντός του δευτέρου τριμήνου του 2026.
Σύμφωνα με αξιωματούχο της ΕΕ: Υπήρξε μια μακρά συζήτηση σχετικά με τον τρόπο υλοποίησης της δέσμευσης για την κάλυψη των οικονομικών αναγκών της Ουκρανίας για το 2026-2027.
Δεν συζητείται μόνο το δάνειο επανορθώσεων, αλλά και η πιθανότητα αξιοποίησης του περιθωρίου του προϋπολογισμού της ΕΕ, όπως το ανέφεραν συγκεκριμένα ορισμένοι ηγέτες.
Μετά από μακρές συζητήσεις, είναι σαφές ότι τα δάνεια επανορθώσεων θα απαιτήσουν περισσότερη δουλειά, καθώς οι ηγέτες χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να εξετάσουν τις λεπτομέρειες.
Το παρόν κείμενο θα περιλαμβάνεται στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου (στην παράγραφο 27)
1. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο πραγματοποίησε ανταλλαγή απόψεων με τον Πρόεδρο της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι.
2. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συζήτησε τις τελευταίες εξελίξεις όσον αφορά την Ουκρανία. Προέβη σε απολογισμό των συνεχιζόμενων εργασιών για την αντιμετώπιση των πιεστικών οικονομικών αναγκών της Ουκρανίας για την περίοδο 2026-2027, συμπεριλαμβανομένων των στρατιωτικών και αμυντικών προσπαθειών της, υπό το πρίσμα των επιλογών που παρουσίασε η Επιτροπή.
3. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συμφωνεί να χορηγήσει δάνειο στην Ουκρανία [ύψους 90 δισεκατομμυρίων ευρώ για τα έτη 2026-2027] με βάση τον δανεισμό της ΕΕ στις κεφαλαιαγορές, με την υποστήριξη του προϋπολογισμού της ΕΕ. Μέσω ενισχυμένης συνεργασίας (άρθρο 20 ΣΕΕ) σε σχέση με το μέσο που βασίζεται στο άρθρο 212 ΣΛΕΕ, οποιαδήποτε κινητοποίηση πόρων του προϋπολογισμού της Ένωσης ως εγγύηση για το δάνειο αυτό δεν θα έχει αντίκτυπο στις οικονομικές υποχρεώσεις της Τσεχικής Δημοκρατίας, της Ουγγαρίας και της Σλοβακίας.
4. Το κείμενο που περιλαμβάνεται στο έγγραφο EUCO 26/25 υποστηρίχθηκε σθεναρά από 25 αρχηγούς κρατών ή κυβερνήσεων.
5. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα επανέλθει στο θέμα αυτό στην επόμενη σύνοδό του.
[Η παράγραφος αυτή θα παραμείνει στο ξεχωριστό κείμενο για την Ουκρανία]
8. Υπενθυμίζοντας τη δέσμευση του Οκτωβρίου 2025 για την αντιμετώπιση των πιεστικών οικονομικών αναγκών της Ουκρανίας για το 2026-2027, συμπεριλαμβανομένων των στρατιωτικών και αμυντικών προσπαθειών της, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο προέβη σε απολογισμό των συνεχιζόμενων εργασιών για την υλοποίηση της δέσμευσης αυτής.
Σύμφωνα με τα προηγούμενα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, τα οποία υπογραμμίζουν ότι, με την επιφύλαξη του δικαίου της ΕΕ, τα περιουσιακά στοιχεία της Ρωσίας θα πρέπει να παραμείνουν ακινητοποιημένα έως ότου η Ρωσία σταματήσει τον επιθετικό της πόλεμο κατά της Ουκρανίας και την αποζημιώσει για τις ζημίες που προκλήθηκαν από τον πόλεμό της, η Ευρωπαϊκή Ένωση, δεδομένης της άνευ προηγουμένου κατάστασης, θέσπισε, βάσει του άρθρου 122 της ΣΛΕΕ, εξαιρετικά, προσωρινά και δεόντως δικαιολογημένα μέτρα έκτακτης ανάγκης, ακινητοποιώντας τα εν λόγω περιουσιακά στοιχεία σε πιο διαρκή βάση. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο σημειώνει τη δήλωση της Επιτροπής που έγινε κατά την έκδοση της εν λόγω πράξης.
Σύμφωνα με τις πρόσφατες προτάσεις της Επιτροπής και της Ύπατης Εκπροσώπου, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να συνεχίσουν να εργάζονται επί των τεχνικών και νομικών πτυχών των πράξεων που θεσπίζουν Δάνειο Αποζημιώσεων με βάση τα ταμειακά υπόλοιπα που σχετίζονται με τα ακινητοποιημένα περιουσιακά στοιχεία της Ρωσίας.
Εν τω μεταξύ, με σκοπό να διασφαλιστεί η απαραίτητη οικονομική στήριξη για την Ουκρανία από το δεύτερο τρίμηνο του 2026, συμπεριλαμβανομένων των στρατιωτικών της αναγκών, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συμφωνεί να παράσχει δάνειο στην Ουκρανία [ύψους 90 δισεκατομμυρίων ευρώ για τα έτη 2026-2027] με βάση τον δανεισμό της ΕΕ στις κεφαλαιαγορές, με την υποστήριξη του προϋπολογισμού της ΕΕ. Μέσω ενισχυμένης συνεργασίας (άρθρο 20 ΣΕΕ) σε σχέση με το μέσο που βασίζεται στο άρθρο 212 ΣΛΕΕ, οποιαδήποτε κινητοποίηση πόρων του προϋπολογισμού της Ένωσης ως εγγύηση για το δάνειο αυτό δεν θα έχει αντίκτυπο στις οικονομικές υποχρεώσεις της Τσεχικής Δημοκρατίας, της Ουγγαρίας και της Σλοβακίας.
[Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υπογραμμίζει τη σημασία των ακόλουθων στοιχείων σε σχέση με το δάνειο που θα χορηγηθεί στην Ουκρανία:
α) ενίσχυση των ευρωπαϊκών και ουκρανικών αμυντικών βιομηχανιών·
α) η Ουκρανία να συνεχίσει να τηρεί το κράτος δικαίου, συμπεριλαμβανομένης της καταπολέμησης της διαφθοράς·
β) ο ειδικός χαρακτήρας της πολιτικής ασφάλειας και άμυνας ορισμένων κρατών μελών και τα συμφέροντα ασφάλειας και άμυνας όλων των κρατών μελών.]
Τουσκ: Είτε χρήματα σήμερα είτε αίμα αύριο
Νωρίτερα η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, είχε δήλώσει ότι δεν πρόκειται να αποχωρήσει από το κτίριο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, αν δεν υπάρξει συμφωνία για τη χρηματοδότηση του Κιέβου, υπογραμμίζοντας την πολιτική σημασία της απόφασης.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση θεωρεί τον πόλεμο της Ρωσίας άμεση απειλή για τη δική της ασφάλεια και εκτιμά ότι, χωρίς ευρωπαϊκή χρηματοδοτική στήριξη, η Ουκρανία θα ξεμείνει από πόρους το δεύτερο τρίμηνο του επόμενου έτους, με σοβαρό κίνδυνο να ηττηθεί στρατιωτικά -εξέλιξη που, σύμφωνα με ευρωπαϊκές εκτιμήσεις, θα ενίσχυε την απειλή ρωσικής επιθετικότητας κατά της ίδιας της ΕΕ.
Το επίμαχο σχέδιο προβλέπει τη χρήση παγωμένων περιουσιακών στοιχείων της ρωσικής Κεντρικής Τράπεζας, συνολικού ύψους περίπου 210 δισ. ευρώ, ως εγγύηση για τη χορήγηση δανείου προς την Ουκρανία. Από αυτά, τα 185 δισ. ευρώ βρίσκονται στο βελγικό εκκαθαριστικό ίδρυμα Euroclear, γεγονός που καθιστά το Βέλγιο κομβικό παράγοντα στη διαπραγμάτευση. Ωστόσο, οι βελγικές αρχές εκφράζουν έντονες ανησυχίες για νομικούς και χρηματοοικονομικούς κινδύνους, σε περίπτωση που η Ρωσία κινηθεί δικαστικά.
Ο Πολωνός πρωθυπουργός Ντόναλντ Τουσκ κάλεσε τους Ευρωπαίους ηγέτες να λάβουν άμεσα αποφάσεις, δηλώνοντας ότι «τώρα έχουμε μια απλή επιλογή: είτε χρήματα σήμερα είτε αίμα αύριο», προσθέτοντας ότι «όλοι οι Ευρωπαίοι ηγέτες πρέπει επιτέλους να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων». Όπως είπε, υπάρχει κατ’ αρχήν συμφωνία ότι η λύση του δανείου αποτελεί την προτιμώμενη επιλογή, αν και απομένουν πολλές ώρες δύσκολων και ολοένα πιο τεχνικών συζητήσεων.
Σύμφωνα με Ευρωπαίο διπλωμάτη, τον οποίο επικαλείται το Politico, η βελγική αντιπροσωπεία κατέθεσε έγγραφο δύο σελίδων με εκτεταμένες απαιτήσεις, για να στηρίξει το σχέδιο. Το έγγραφο περιλαμβάνει αίτημα για πλήρη προστασία, σε περίπτωση που το Κρεμλίνο κινηθεί νομικά κατά του Βελγίου για την αξιοποίηση των ρωσικών κεφαλαίων που φυλάσσονται στις Βρυξέλλες -απαίτηση, ωστόσο, που συναντά αντιστάσεις από άλλα κράτη-μέλη.
Ο Βέλγος πρωθυπουργός Μπαρτ ντε Βέβερ δήλωσε στο Κοινοβούλιο της χώρας του ότι δεν έχει ακόμη λάβει εγγυήσεις που να καλύπτουν τους κινδύνους ρευστότητας και δικαστικών προσφυγών, τονίζοντας ότι τα χρηματοδοτικά σχέδια εξακολουθούν να μεταβάλλονται.
Προκειμένου να κατευναστούν οι φόβοι του Βελγίου για ενδεχόμενα ρωσικά αντίποινα, οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης εξετάζουν την ενίσχυση των προκαταρκτικών ταμειακών αποθεμάτων, που θα συνοδεύουν το δάνειο-μαμούθ προς την Ουκρανία, ώστε να μπορούν να εκταμιευθούν άμεσα, ανά πάσα στιγμή. Η αρχική πρόταση της Κομισιόν προέβλεπε ότι μέρος του ουκρανικού δανείου θα μπορούσε να εκταμιευθεί, όταν τα εν λόγω ταμειακά αποθέματα θα έφταναν στο 50% του ύψους της πρώτης δόσης.
Το ποσοστό αυτό κρίθηκε ανεπαρκές από το Βέλγιο, με αποτέλεσμα το πιο πρόσφατο προσχέδιο συμπερασμάτων να ανεβάζει το όριο στο 75%. Παραμένει ωστόσο ασαφές, παρατηρεί το Politico, αν το Βέλγιο ή άλλα κράτη-μέλη της ΕΕ στηρίζουν τις τελευταίες αυτές αλλαγές. Σύμφωνα με διπλωματική πηγή, το τελικό ποσοστό ενδέχεται να αποτελέσει συμβιβασμό μεταξύ των δύο προτάσεων.
Παράλληλα, Ευρωπαίοι αξιωματούχοι επεξεργάζονται εναλλακτικά σενάρια, σε περίπτωση που το σχέδιο καταρρεύσει. Τρεις διπλωμάτες της ΕΕ ανέφεραν ότι εξετάζεται νομικός μηχανισμός «ενισχυμένης συνεργασίας», που θα επέτρεπε σε ομάδα χωρών, με επικεφαλής την Ιταλία και το Βέλγιο, να εκδώσει κοινό χρέος για την Ουκρανία, παρακάμπτοντας την απαίτηση ομοφωνίας και αποκλείοντας την Ουγγαρία, η οποία έχει ήδη δηλώσει ότι θα ασκήσει βέτο σε λύση που βασίζεται στον κοινοτικό προϋπολογισμό.
Διπλωματικές πηγές επισημαίνουν, ωστόσο, ότι η χρήση των παγωμένων ρωσικών κεφαλαίων παραμένει στην πράξη «η μοναδική ρεαλιστική επιλογή». Το τελευταίο προσχέδιο των συμπερασμάτων της Συνόδου προβλέπει τη λήψη πολιτικής απόφασης για την προώθηση του δανείου και την ανάθεση στους αρμόδιους αξιωματούχους να ρυθμίσουν επειγόντως τις τεχνικές λεπτομέρειες, με ρητή πρόβλεψη για επιμερισμό των κινδύνων μεταξύ των κρατών-μελών, ώστε να καθησυχαστούν το Βέλγιο και άλλες επιφυλακτικές χώρες.
Καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας, παρατηρεί το Reuters, σύμβουλοι και αξιωματούχοι των κρατών-μελών πραγματοποίησαν συνεχείς διαβουλεύσεις, με στόχο να γεφυρωθεί το χάσμα με το Βέλγιο, όπου φυλάσσεται η συντριπτική πλειονότητα των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων (σ.σ. 185 δισ. στην Euroclear, επί συνόλου 210 δισ. ευρώ).
Η επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Κάγια Κάλας εκτίμησε τις πιθανότητες συμφωνίας στο 50-50, δηλώνοντας ότι «απλώς δεν μπορούμε να αποτύχουμε», ενώ ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς εμφανίστηκε συγκρατημένα αισιόδοξος, λέγοντας ότι «η εντύπωσή μου είναι πως μπορούμε να καταλήξουμε σε συμφωνία».
Όλα τα υπόλοιπα ουσιαστικά θέματα της ατζέντας της Συνόδου, από τη διεύρυνση έως τη Μέση Ανατολή και τη μετανάστευση, έχουν ήδη συμφωνηθεί, αφήνοντας τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας ως το μοναδικό ανοιχτό και καθοριστικό ζήτημα.
Εγκρίθηκαν ομόφωνα τα υπόλοιπα ζητήματα της ατζέντας
Για τη Μέση Ανατολή: Η Ευρωπαϊκή Ένωση χαιρετίζει τις πρόσφατες ειρηνευτικές προσπάθειες στη Γάζα και επαναβεβαιώνει την ανάγκη για «μια συνολική, δίκαιη και διαρκή ειρήνη, βασισμένη στη λύση των δύο κρατών».
Για τις υβριδικές απειλές: Οι ηγέτες καταδικάζουν «όλες τις πρόσφατες υβριδικές επιθέσεις κατά της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των κρατών-μελών της». Υπό το πρίσμα της εντατικοποιημένης υβριδικής εκστρατείας της Ρωσίας και της Λευκορωσίας, η ΕΕ καλεί σε επιτάχυνση των προσπαθειών για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας, την προστασία κρίσιμων υποδομών και την πρόληψη, αποτροπή και αντιμετώπιση υβριδικών επιθέσεων σε ολόκληρη την Ένωση.
Για τον προϋπολογισμό της ΕΕ: Οι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες ζητούν την επίτευξη συμφωνίας για το μακροπρόθεσμο δημοσιονομικό πλαίσιο «πριν από το τέλος του 2026», ώστε «να καταστεί δυνατή η υιοθέτηση των αναγκαίων νομοθετικών πράξεων το 2027, κάτι που είναι απαραίτητο για να διασφαλιστεί ότι η χρηματοδότηση της ΕΕ θα φτάσει στους δικαιούχους χωρίς διακοπή από τον Ιανουάριο του 2028».
Για τη διεύρυνση: Το κείμενο αναφέρει ότι πρέπει να επιταχυνθεί η διαδικασία ένταξης νέων κρατών-μελών και ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση οφείλει «να προχωρήσει στις αναγκαίες εσωτερικές προετοιμασίες και μεταρρυθμίσεις» εν όψει ενός νέου γύρου προσχωρήσεων.
