Δύο, τουλάχιστον, πρωτιές είχε η χθεσινή τριμερής Ελλάδας - Κύπρου - Ισραήλ: Η πρώτη ήταν ότι αφορούσε κατά βάση θέματα άμυνας και ασφάλειας (και ενώ η κατάσταση παραμένει εκρηκτική στη Μέση Ανατολή) και η δεύτερη, ότι η συνάντηση κορυφής έγινε στα Ιεροσόλυμα –και όχι στο Τελ Αβίβ, όπως οι προηγούμενες. Μια σημειολογία που έχει τη δική της βαρύτητα και μας ευθυγραμμίζει ακόμη περισσότερο με τον πρόεδρο Τραμπ.
Στις δηλώσεις του, ο Μπ. Νετανιάχου παίρνοντας αφορμή από το τρομοκρατικό χτύπημα της Χαμάς υπογράμμισε ότι η σταθερότητα δεν είναι εγγυημένη, και άρα η συνεργασία (των τριών χωρών) είναι επιβεβλημένη. Μιλώντας εξάλλου για τρεις δημοκρατίες που μέσα από θυσίες πέτυχαν την ανεξαρτησία τους, διαμήνυσε προς τους αντιπάλους (χωρίς να τους κατονομάσει πάντως): «Σε όσους νομίζουν ότι μπορούν να επαναφέρουν την αυτοκρατορία τους στις χώρες μας, λέμε ότι αυτό δεν θα συμβεί. Ούτε να το σκεφτείτε, είμαστε αποφασισμένοι να υπερασπίσουμε τους εαυτούς μας. Μαζί θέλουμε να επαναφέρουμε τη σταθερότητα, την ευημερία και την ειρήνη μέσω της ισχύος» –κι αυτό το «μαζί» γίνεται πραγματικότητα μέσω των ισραηλινών οπλικών συστημάτων (βλ. ρεπορτάζ Κώστα Αλατζά). Ουσιαστικά οι συγκεκριμένες δηλώσεις διαβάστηκαν ως ένα μήνυμα προς την Τουρκία, το Ιράν αλλά και τον Ισλαμικό Κόσμο που εν γένει αντιτίθεται στο Τελ Αβίβ.Σημειωτέον ότι το τριμερές γίνεται κατά περίπτωση 3+1 με τη συμμετοχή των ΗΠΑ, ενώ ταυτόχρονα οι τρεις χώρες κάλεσαν να συμμετάσχουν και άλλους στο σχήμα τους οποίους αποκάλεσαν ομονοούντες εταίρους, φωτογραφίζοντας έτσι την Αίγυπτο και τον Λίβανο μετά και τις πρόσφατες συμφωνίες.
Ακόμη μόνο τυχαία δεν ήταν η αναφορά στον οικονομικό διάδρομο IMEC, με τη συμμετοχή της Ινδίας, που διαπερνά τη Μέση Ανατολή και φθάνει στην Ευρώπη.
Ακολούθως, ο Νίκος Χριστοδουλίδης σημείωσε ότι επιβεβαιώθηκε η στρατηγική σημασία της τριμερούς συμμαχίας: «Μοιραζόμαστε κοινές αξίες», τόνισε, ενώ για τη Γάζα επικαλέστηκε το αμερικανικό σχέδιο 20 σημείων, όπως και τα ψηφίσματα του ΟΗΕ –κάτι που έκανε και ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ο οποίος συν τοις άλλοις υπογράμμισε ότι η τριμερής «συμβάλλει σημαντικά στη σταθερότητα και στην ασφάλεια στην Ανατολική Μεσόγειο». Εκανε δε, λόγο για «σημαντική ευκαιρία για τη διαμόρφωση μιας περιφερειακής αρχιτεκτονικής ασφάλειας, που μπορεί να φέρει ειρήνη και ευημερία».
Χριστοδουλίδης και Μητσοτάκης καταδίκασαν επίσης τις αντισημιτικές επιθέσεις, με τελευταία εκείνη στην Αυστραλία.
Επιπλέον, ο πρωθυπουργός εστίασε στα κοινά ενεργειακά projects –στην κοινή διακήρυξη επιβεβαιώνεται, άλλωστε, η αποφασιστικότητα των τριών ηγετών «να προωθήσουμε κοινά ενεργειακά έργα, συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης φυσικού αερίου, των διασυνδέσεων ηλεκτρικής ενέργειας και των πρωτοβουλιών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ως σταθερή βάση για τη συνεργασία στην περιοχή, με βάση το διεθνές δίκαιο, συμπεριλαμβανομένου του δικαίου της θάλασσας, και τον σεβασμό όλων των κρατών ώστε να ασκούν τα δικαιώματά τους στην αντίστοιχη ΑΟΖ / υφαλοκρηπίδας τους». Αναφορά που προφανώς έχει αντίκρισμα στο Αιγαίο… Ειδική μνεία έχει στο έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας - Κύπρου - Ισραήλ που πρόσφατα είχε δημιουργήσει κρίση στις σχέσεις Αθηνών και Λευκωσίας, μετά τις διαφωνίες που προέκυψαν στο εσωτερικό της κυπριακής κυβέρνησης για την βιωσιμότητα του έργου. Ωστόσο, στη χθεσινή διακήρυξη τα τρία μέρη εξέφρασαν την «ισχυρή δέσμευση στο έργο Great Sea Interconnector» και συμφώνησαν «να συνεργαστούν για την προώθησή του».
Ενα σημείο που χρήζει επισήμανσης είναι η προκλητική αναφορά της κοινής διακήρυξης στη διαμάχη του ισραηλινού κράτους με τον παλαιστινιακό λαό: «Επαναλαμβάνουμε το δικαίωμα του Ισραήλ στην αυτοάμυνα σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και απορρίπτουμε τους αβάσιμους ισχυρισμούς κατά του Ισραήλ», αναφέρεται ειδικότερα. Νωρίτερα, ο πρωθυπουργός είχε συναντηθεί στη Ραμάλα με τον πρόεδρο της Παλαιστινιακής Αρχής, Μαχμούντ Αμπάς, ο οποίος ζήτησε πιο ενεργό ρόλο από την Αθήνα, λόγω της ευρωπαϊκής ιδιότητάς της.
Τέλος, ο πρόεδρος του Ισραήλ Ισαάκ Χέρτζογκ και ο Κ. Μητσοτάκης επισκέφθηκαν την οικογένεια του Ιωνά Καρούση, ο οποίος δολοφονήθηκε το περασμένο έτος κατά τη διάρκεια της τρομοκρατικής επίθεσης της Χαμάς στη Γιάφα. Τον Ελληνα πρωθυπουργό συνόδευαν στην τριμερή ο υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης, η υφυπουργός, Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου και ο σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας, Θάνος Ντόκος.
Στο μεταξύ, σε άλλο θέμα της εξωτερικής πολιτικής –ενδεικτικό, ωστόσο, της αντίληψης της ελληνικής κυβέρνησης– όταν ρωτήθηκε στο μπρίφινγκ ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Παύλος Μαρινάκης, για τον ουκρανικό βομβαρδισμό ρωσικού τάνκερ 102 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Κρήτης, έδωσε την εξής απάντηση: «Δεν μπορώ να σχολιάζω μεμονωμένες ενέργειες», παραπέμποντας στις πάγιες ελληνικές θέσεις περί αμυνόμενης Ουκρανίας.
Στην τριμερή αντέδρασε η Νέα Αριστερά, κατηγορώντας την κυβέρνηση Μητσοτάκη ότι «παίζει επικίνδυνα παιχνίδια στην Ανατολική Μεσόγειο, μετατρέποντας μια τριμερή συνεργασία με τη συμμετοχή του ελεγχόμενου από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο Νετανιάχου, σε σχήμα με χαρακτηριστικά στρατιωτικού πόλου.
Κι άλλα λεφτά υπάρχουν για τον σιδερένιο θόλο!
Αρωμα εξοπλισμών είχε η χθεσινή συνάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Μπέντζαμιν Νετανιάχου. Μετά την πρόσφατη απόφαση για την προμήθεια 36 ισραηλινών συστημάτων πολλαπλών εκτοξευτών PULS η ελληνική κυβέρνηση προωθεί την ολοκλήρωση του σιδερένιου θόλου στο Αιγαίο, που αποτελεί το εναέριο τμήμα της «Ασπίδας του Αχιλλέα».
Η Αθήνα ενδιαφέρεται για την απόκτηση δύο προηγμένων βαλλιστικών και αντιαεροπορικών πυροβολαρχιών «David’s Sling», που έχουν από κοινού αναπτύξει η κρατική ισραηλινή εταιρεία Rafael με την αμερικανική Raytheon Missiles & Defense. H «Σφεντόνα του Δαβίδ» έχει εμβέλεια 300 χιλιόμετρα και διαθέτει ραντάρ ανίχνευσης πολλαπλών στόχων. Το «David’s Sling» θα αντικαταστήσει το υφιστάμενο ρωσικής προέλευσης σύστημα S-300PMU1. Ελληνικό ενδιαφέρον υπάρχει επίσης για την αγορά 6 αντιαεροπορικών συστημάτων ΒARAK-MX, κατασκευής της κρατικής ισραηλινής εταιρείας Israel Aerospace Industries.
Πρόκειται για συστήματα μεσαίου βεληνεκούς, με εμβέλεια έως και 150 χιλιόμετρα, τα οποία μπορούν να προσβάλουν αεροσκάφη, drones, ελικόπτερα και πυραύλους. Τα συγκεκριμένα συστήματα αναμένεται να αντικαταστήσουν τις επτά υφιστάμενες πυροβολαρχίες του συστήματος Improved HAWK PHASE III. Η αγορά των ισραηλινών συστημάτων αναμένεται να γίνει με απευθείας ανάθεση μέσω διακρατικής συμφωνίας. Σύμφωνα με πηγές του υπουργείου Εθνικής Αμυνας, η απόκτηση αντιαεροπορικών συστημάτων αποτελεί προτεραιότητα στην υλοποίηση του δωδεκαετούς εξοπλιστικού προγράμματος των Ενόπλων Δυνάμεων.
