Τα ψηφιακά αποτυπώματα που αφήνουμε σε έναν υπολογιστή με το πέρασμά μας από εκεί, θεωρούνται οι “καλύτεροι κριτές” της προσωπικότητας μας σε σχέση με οποιονδήποτε άνθρωπο μας γνωρίζει. Η θέση, όσο τρομακτική και αν ηχεί, έχει επιστημονικές βάσεις.
Μια νέα μελέτη, δημοσιευμένη στο περιοδικό PNAS, (Πρακτικά της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ), συγκρίνει την ικανότητα των υπολογιστών με εκείνη των ανθρώπων σχετικά με τις κρίσεις στις οποίες προχωρούν γύρω από προσωπικότητες. Οι ανθρώπινες κρίσεις βασίστηκαν στην εξοικείωση, ενώ η κρίση των υπολογιστών στηρίχθηκε σε λογισμικό που χρησιμοποιεί μόνο ένα κριτήριο, τα likes ενός ανθρώπου στο facebook σχετικά με ενδιαφέροντα, όπως ταινίες, βιβλία, μουσική, αθλήματα, πολιτικές προτιμήσεις.
Η ομάδα των ερευνητών χρησιμοποίησε δείγμα 86220 εθελοντών στο facebook, οι οποίοι κλήθηκαν να συμπληρώσουν ένα εκτενές ερωτηματολόγιο για την προσωπικότητά τους, ενώ οι ίδιοι επέτρεψαν παράλληλα, την πρόσβαση στα likes τους. Έτσι, οι μελετητές κατάφεραν να δημιουργήσουν αλγορίθμους που συνδέουν τα likes με κύρια ψυχολογικά χαρακτηριστικά, όπως η φιλικότητα, η εξωστρέφεια, η αίσθηση καθήκοντος.
Όσοι εθελοντές ήθελαν, μπορούσαν να καλέσουν φίλους ή συγγενείς να κρίνουν την προσωπικότητά τους μέσω ενός μικρότερου ερωτηματολογίου. 17622 εθελοντές κρίθηκαν από ένα άτομο, (φίλο ή συγγενή), και 14410 από δύο. Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν ότι με την καταγραφή των likes, οι υπολογιστές είναι σε θέση να προβλέψουν με μεγαλύτερη ακρίβεια, την προσωπικότητα ενός ατόμου παρά οποιοσδήποτε συγγενής ή κοντινός φίλος του κρινόμενου. Μόνο οι σύζυγοι θεωρήθηκε ότι τα καταφέρνουν καλύτερα από τον υπολογιστή.
Άνθρωπος ή υπολογιστής
Ποιος σε γνωρίζει καλύτερα;
Ο υπολογιστής προχώρησε όπως δείχνουν τα στοιχεία, σε ψυχολογικές αξιολογήσεις, ενώ μόλις δέκα likes ήταν αρκετά για να ξεπεράσει ο υπολογιστής την κρίση ενός συναδέλφου. Με 70 likes από τα 227 που έχει συνολικά στο προφίλ του ο μέσος χρήστης, ο υπολογιστής αποδείχθηκε πως μπορεί να ψυχολογεί καλύτερα τους ανθρώπους, με 150 μπορούσε να γίνει καλύτερος ψυχολόγος από ένα μέλος της οικογένειας ενώ με 300 μπορούσε να συγκριθεί ακόμη και με τη σύζυγο. Το μοντέλο που χρησιμοποίησαν οι ερευνητές αποτελεί, σύμφωνα με όσα τόνισαν, μια εντυπωσιακή απόδειξη της ικανότητας των υπολογιστών να αναλύουν τα ψυχολογικά χαρακτηριστικά ενός ατόμου, μέσω της ανάλυσης αποκλειστικά, ψηφιακών δεδομένων.
Ερευνητές από τα πανεπιστήμια Cambridge της Βρετανίας και Stanford των ΗΠΑ, θεωρούν ότι τα ευρήματα αναδεικνύουν την ισχυρή ικανότητα των υπολογιστών να "ψυχογραφούν" έναν άνθρωπο. "Στο μέλλον οι υπολογιστές θα μπορούν να 'διαβάζουν' τα ψυχολογικά μας γνωρίσματα και να αντιδρούν ανάλογα, οδηγώντας έτσι στην ανάδυση μηχανών με κοινωνικά χαρίσματα και συναισθηματική νοημοσύνη. Η αλληλεπίδραση ανθρώπων- υπολογιστών που παρουσιάζεται σε ταινίες επιστημονικής φαντασίας, όπως η ταινία 'Δικός της' φαίνεται πως είναι μέρος μίας πραγματικότητας πλέον", αναφέρει η επικεφαλής της μελέτης, Γου Γιουγιού του Κέντρου Ψυχομετρικής του Cambridge.
Η ομάδα των ερευνητών που προχώρησε στη μελέτη, παραδέχθηκε ωστόσο πως οι νέες ψυχαναλυτικές δυνατότητες των υπολογιστών θέτουν ηθικά ζητήματα προστασίας των δεδομένων της ιδιωτικής ζωής, γι' αυτό οι χρήστες πρέπει να είναι πάντοτε προσεκτικοί με τα ψηφιακά αποτυπώματα που αφήνουν πίσω τους, κλείνοντας τον υπολογιστή. Όπως ανέφερε ο ερευνητής, Michal Kosinski, "Σε αυτή την τεχνολογία υπάρχει μια μεγάλη σκοτεινή πλευρά. Με το πάτημα ενός κουμπιού θα μπορούσε να εφαρμοστεί σε όλο τον πληθυσμό της Γης. Πρέπει να είμαστε βέβαιοι ότι μπορούμε να λύσουμε σωστά αυτά τα θέματα".
Οι υπέρμαχοι της ικανότητας των υπολογιστών αλλά και οι ερευνητές τονίζουν ότι οι άνθρωποι χρειάζονται συνήθως την διαίσθησή τους για να προχωρήσουν σε κάποια κρίση, ενώ οι υπολογιστές διαθέτουν ένα ισχυρό όπλο, έχουν έναν τεράστιο όγκο δεδομένων που κρατούν στη μνήμη τους και με τη βοήθεια αυτών, προχωρούν σε συγκρίσεις και κρίσεις. Ποιο θα είναι άραγε το μέλλον της ανθρωπότητας εάν ένας υπολογιστής είναι σε θέση να "διαβάζει" ξεχωριστά, όλες τις προσωπικότητες του πλανήτη χωρίς να απαιτείται καμία ανθρώπινη επαφή;
