Σεπτεμβρίου 2021

«Η απάτη, φαινόμενο του καιρού μας»

<div class="separator"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiBEU4gPkVM2zSwKIe830lp6QjE2iF2SwyPmbtgBesXkmT1fT2vGpDJHknG0cq8thELSN-lkPR9fvaf0CbLyOI3v_ZdxefQn-B0a_jB9BScgffz8vZN_yKboBctCu77U4QRwuuvjmShWskO/s331/thumbnail_%25CF%2586%25CF%2589%25CF%2584%25CE%25BF+%25CE%25BD%25CE%25B9%25CE%25BA%25CE%25BF%25CF%2582+%25CE%25B6.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="331" data-original-width="231" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiBEU4gPkVM2zSwKIe830lp6QjE2iF2SwyPmbtgBesXkmT1fT2vGpDJHknG0cq8thELSN-lkPR9fvaf0CbLyOI3v_ZdxefQn-B0a_jB9BScgffz8vZN_yKboBctCu77U4QRwuuvjmShWskO/s320/thumbnail_%25CF%2586%25CF%2589%25CF%2584%25CE%25BF+%25CE%25BD%25CE%25B9%25CE%25BA%25CE%25BF%25CF%2582+%25CE%25B6.jpg" width="223" /></a></div>
Γράφει ο <b>Νίκος Γ. Ζυγογιάννης. </b>
<div><b>Καθηγητής <br /></b><br />
Αν αναζητήσει κάποιος σε διαδικτυακή μηχανή τη λέξη «εξαπάτηση», θα  διαπιστώσει πολλές περιπτώσεις εξαπάτησης πολτών: «Το «έπαιζε» ΑμΕΑ εξαπατώντας ξενοδόχους στο Ιόνιο – Ποιο ήταν το κόλπο», «Θύμα απάτης έπεσε ηλικιωμένη - Της πήραν 15.000 ευρώ ως «αστυνομικοί»!», «Τo SMS του στοίχισε 5.830 ευρώ!», «Παρίσταναν τους οικονομικούς συμβούλους <br />
και εξαπατούσαν πολίτες», «Η γυναίκα - αράχνη που πλούτισε τάζοντας ανύπαρκτες δουλειές σε πρεσβείες κι εταιρείες», «εξαπάτηση πολιτών με το πρόσχημα πρόκλησης τροχαίου ατυχήματος» είναι κάποιοι τίτλοι σε ειδησεογραφικές ιστοσελίδες. </div>
<div><br /></div>
<div>Όλα αυτά –κι ακόμα περισσότερα- περιστατικά μας δημιουργούν δυο σκέψεις: την ηθική ποιότητα της κοινωνίας μας από τη μια και την ευκολία που ευδοκιμούν τέτοια φαινόμενα.</div>
<div><br />
Ποιοι είναι, όμως, οι λόγοι που οι άνθρωποι γίνονται θύματα μικρών ή<br />
μεγαλύτερων απατεώνων; Ψυχολογικοί λόγοι είναι η μία απάντηση. Η<br />
ανάγκη εξεύρεσης λύσης στο πρόβλημά τους και η ανάγκη τους να ακούσουν<br />
αυτό που θα ήθελαν να ακούσουν τους κάνει να εξοστρακίζουν από τη<br />
συνείδησή τους την πραγματικότητα. Αυτό γίνεται συνήθως, σύμφωνα με<br />
τους ψυχολόγους, όταν βιώνει το άτομο μια έντονη θλίψη από χωρισμό ή<br />
θάνατο ή αρρώστια αγαπημένου προσώπου ή ακόμα μια μεγάλη χαρά. Τότε<br />
είναι ευάλωτο συναισθηματικά, αναζητά την ασφάλεια με αποτέλεσμα να<br />
μην μπορεί να διαπιστώσει αν κάποιος το προσεγγίζει με σκοπό να τον<br />
εξαπατήσει. Αδυνατεί δηλαδή να δει την κατάσταση ως τρίτο πρόσωπο.<br />
Αλλά, τους λόγους για τέτοια φαινόμενα, νομίζω, πρέπει να τους<br />
αναζητήσουμε και σε μια διαφορετική κατεύθυνση: στον τρόπο που<br />
εκπαιδεύονται οι άνθρωποι από την παιδική και εφηβική τους ηλικία και<br />
προετοιμάζονται για την αντιμετώπιση των δυσκολιών της ζωής, στο αν<br />
απέκτησαν δηλαδή επαρκείς δεξιότητες για την εξεύρεση λύσεων στα<br />
προβλήματά τους.<br />
Σίγουρα, ο εσωτερικός κόσμος του ατόμου και η ανάπτυξή του είναι<br />
αποτέλεσμα προσωπικών ανακαλύψεων και μετατάξεων, αποτέλεσμα<br />
συλλογισμών, επίτευγμα συναισθηματικών και αφαιρετικών διευρύνσεων της<br />
προσωπικότητας. Κατά πόσο, όμως, συντελούνται αυτές οι πνευματικές και<br />
ψυχικές διεργασίες στο παιδί και ύστερα στον έφηβο στην εποχή μας,<br />
εποχή της εικόνας; Εποχή που τη θέση του λόγου καταλαμβάνει η εικόνα;<br />
Η εικόνα είναι η αναπαραγωγή της πραγματικότητας. Ούτε η ερμηνεία της,<br />
ούτε η περιγραφή της. Έτσι η φαντασία κάποιου δεν προλαβαίνει να<br />
εφεύρει τη δική της εικόνα, γιατί αντικαθίσταται από την έτοιμη εικόνα<br />
που του προβάλλεται. Παράλληλα, μέσω της προσλαμβανόμενης εικόνας,<br />
γίνεται και ο υπάκουος δέκτης του μηνύματος, γιατί η εικόνα<br />
συνταυτίζεται με το ιδεολογικό περιεχόμενο που κρύβει μέσα της.<br />
Ταυτίζει δηλαδή το «σημαίνον» με το «σημαινόμενο». Έτσι, η εικόνα<br />
αποκτά μια δύναμη ανεξέλεγκτη: μπορεί να διαμορφώσει νέα «ήθη», να<br />
υποσκάψει τα υπάρχοντα, να υπονομεύσει τις παραδεδεγμένες «αξίες»,<br />
πολιτικές ή πολιτιστικές. Επομένως, στα κρίσιμα χρόνια της εκπαίδευσής<br />
του, της δημιουργίας του «σκέπτεσθαι», της ικανότητας δηλαδή να<br />
σχηματίζει συλλογισμούς, ώστε να κρίνει, να ελέγχει, να αξιολογεί, να<br />
αμφιβάλλει, του επικοινωνούν τα μηνύματα μέσω της εικόνας περισσότερο<br />
παρά με το διάβασμα. Στην περίπτωση αυτή ο λόγος ο αληθινός λιγοστεύει<br />
ή γίνεται λόγος επίπεδος, περιγραφικός ή στρεβλός. Γι’ αυτό δεν είναι<br />
σε θέση το άτομο να σκέφτεται για λογαριασμό του, αφήνει τους άλλους<br />
να σκέφτονται και να αποφασίζουν γι’ αυτόν. Το χαρακτηρίζει πνευματική<br />
οκνηρία, εσωτερική αδράνεια, ένα κλειστό σύστημα σκέψης. Αδυνατεί να<br />
σπάσει τα φράγματα, να μπει στην ψυχή των άλλων. Μένει στην ήσσονα<br />
προσπάθεια. Δεν εξετάζει διεξοδικά όλες τις εναλλακτικές λύσεις των<br />
προβλημάτων, όλες τις πιθανότητες.<br />
Αντίθετα, ο αναγνώστης, αυτός που προσλαμβάνει το μήνυμα με το<br />
διάβασμα, προσπαθεί να υλοποιήσει το μήνυμα σε εικόνες. Βρίσκει μόνος<br />
του τις παραστάσεις με τη βοήθεια της εμπειρίας και της φαντασίας του,<br />
παραστάσεις πρωτότυπες που δε μοιάζουν με κανενός άλλου. Το άτομο αυτό<br />
αποκτά εσωτερική ζωή. Γίνεται ικανό να στοχάζεται, να εμβαθύνει, να<br />
αναζητά την αλήθεια. Η σκέψη του είναι αυτόνομη και εκφράζει γνώμη<br />
ανεξάρτητη, γιατί έχει υψηλό βαθμό αυτοσυνειδησίας. Ο άνθρωπος με αυτά<br />
τα χαρακτηριστικά, νομίζετε, εξαπατάται εύκολα;</div>

«Η απάτη, φαινόμενο του καιρού μας»

Γράφει ο Νίκος Γ. Ζυγογιάννης. Καθηγητής Αν αναζητήσει κάποιος σε διαδικτυακή μηχανή τη λέξη «εξαπάτηση», θα διαπιστώσει πολλές περιπτ...