Η φονική πυρκαγιά στην Ανατολική Αττική με τις δεκάδες νεκρών και τις ανυπολόγιστες καταστροφές δεν έχει φέρει απλώς την κυβέρνηση σε τρομερά δυσχερή θέση αλλά αλλάζει άρδην και το τοπίο των εξελίξεων τουλάχιστον για το επόμενο διάστημα.
Οι κυβερνητικές ευθύνες για τον τρόπο αντιμετώπισης της τραγωδίας πολλαπλασιάζονται καθημερινώς καθώς έρχονται συνέχεια στο φως στοιχεία και μαρτυρίες που επιβεβαιώνουν την έλλειψη επιχειρησιακού σχεδίου, τη διάλυση του κρατικού μηχανισμού, την ανυπαρξία συντονισμού και το απόλυτο αλαλούμ κατά τις κρίσιμες ώρες που οι πύρινες φλόγες κατέστρεφαν τα πάντα το βράδυ της Δευτέρας στο Μάτι.
Τα ερωτήματα γίνονται περισσότερα δεδομένου ότι ακόμη δεν έχει διευκρινιστεί επακριβώς η κατάσταση που επικράτησε, τόσο σε πολιτικό όσο και σε επιχειρησιακό επίπεδο, από τη στιγμή που το κύριο μέτωπο μεταφέρθηκε από την Δυτική Αττική και την Κινέτα στην Ανατολική Αττική και στην περιοχή του Νέου Βουτζά. Όλα τα έως τώρα στοιχεία δείχνουν ότι έγιναν λάθος εκτιμήσεις και χάθηκε πολύτιμος χρόνος προκειμένου να «κοπεί» η φωτιά και να μην καβαλήσει την Λεωφόρο Μαραθώνος προς την πλευρά του οικισμού. Όπως επίσης είναι συγκλονιστικές οι καταγγελίες των κατοίκων σύμφωνα με τις οποίες όχι μόνο δεν ειδοποιήθηκαν να εκκενώσουν το Μάτι αλλά, εν μέσω πλήρους χάους και πανικού, στάλθηκαν σε παγίδα θανάτου προς την θάλασσα αντί να διευκολυνθούν να διαφύγουν από τον κεντρικό δρόμο είτε προς την Αθήνα είτε προς την Νέα Μάκρη.
Οι ολέθριες καθυστερήσεις και η απουσία αποτελεσματικής και σωστής δράσης από τις αστυνομικές και πυροσβεστικές δυνάμεις, λόγω των εντολών από τις ηγεσίες τους, συνιστούν από μόνες τους μείζον θέμα τουλάχιστον ως προς τα τραγικά αποτελέσματα. Ζήτημα όμως υπάρχει ως προς τι το συνέβη και σε επιτελικό επίπεδο και εάν κλήθηκαν να βοηθήσουν όλες οι διαθέσιμες δυνάμεις. Πληροφορίες της «κυριακάτικης δημοκρατίας» αναφέρουν μάλιστα ότι κατά τις δραματικές εκείνες ώρες της Δευτέρας, εκδηλώθηκε από την ηγεσία του υπουργείου Εθνικής Άμυνας η βούληση να συμμετάσχουν χερσαίες στρατιωτικές δυνάμεις, μαζί με τις πυροσβεστικές, στην αντιμετώπιση της πυρκαγιάς πριν πάρει τις γνωστές φονικές διαστάσεις. Κατά τις ίδιες πηγές, όμως, αυτό δεν κρίθηκε τελικά απαραίτητο σε κεντρικό κυβερνητικό επίπεδο δίχως να είναι σαφές ποιος είχε τον τελευταίο λόγο επ' αυτού και ποια ήταν τα κριτήρια. Λέγεται ότι στο πλαίσιο της γενικότερης υποβάθμισης του κινδύνου θεωρήθηκε κατ΄ αρχάς ότι δεν θα χρειαστεί κάτι τέτοιο. Ακούγεται ωστόσο ότι ορισμένα από τα συναρμόδια, κυρίως «αριστερόστροφα», κυβερνητικά στελέχη εξέφρασαν επιφυλάξεις και σε «ιδεολογικό επίπεδο» για τους συμβολισμούς από την πιθανή παρουσία του Στρατού στην αντιμετώπιση ενός φαινομένου όπως οι πυρκαγιές. Αν αυτό πάντως είχε συμβεί κατά πάσα πιθανότητα ο αριθμός των νεκρών και των αγνοουμένων δεν θα ήταν σήμερα τόσο μεγάλος.
Οι κυβερνητικές ευθύνες για τον τρόπο αντιμετώπισης της τραγωδίας πολλαπλασιάζονται καθημερινώς καθώς έρχονται συνέχεια στο φως στοιχεία και μαρτυρίες που επιβεβαιώνουν την έλλειψη επιχειρησιακού σχεδίου, τη διάλυση του κρατικού μηχανισμού, την ανυπαρξία συντονισμού και το απόλυτο αλαλούμ κατά τις κρίσιμες ώρες που οι πύρινες φλόγες κατέστρεφαν τα πάντα το βράδυ της Δευτέρας στο Μάτι.
Τα ερωτήματα γίνονται περισσότερα δεδομένου ότι ακόμη δεν έχει διευκρινιστεί επακριβώς η κατάσταση που επικράτησε, τόσο σε πολιτικό όσο και σε επιχειρησιακό επίπεδο, από τη στιγμή που το κύριο μέτωπο μεταφέρθηκε από την Δυτική Αττική και την Κινέτα στην Ανατολική Αττική και στην περιοχή του Νέου Βουτζά. Όλα τα έως τώρα στοιχεία δείχνουν ότι έγιναν λάθος εκτιμήσεις και χάθηκε πολύτιμος χρόνος προκειμένου να «κοπεί» η φωτιά και να μην καβαλήσει την Λεωφόρο Μαραθώνος προς την πλευρά του οικισμού. Όπως επίσης είναι συγκλονιστικές οι καταγγελίες των κατοίκων σύμφωνα με τις οποίες όχι μόνο δεν ειδοποιήθηκαν να εκκενώσουν το Μάτι αλλά, εν μέσω πλήρους χάους και πανικού, στάλθηκαν σε παγίδα θανάτου προς την θάλασσα αντί να διευκολυνθούν να διαφύγουν από τον κεντρικό δρόμο είτε προς την Αθήνα είτε προς την Νέα Μάκρη.
Οι ολέθριες καθυστερήσεις και η απουσία αποτελεσματικής και σωστής δράσης από τις αστυνομικές και πυροσβεστικές δυνάμεις, λόγω των εντολών από τις ηγεσίες τους, συνιστούν από μόνες τους μείζον θέμα τουλάχιστον ως προς τα τραγικά αποτελέσματα. Ζήτημα όμως υπάρχει ως προς τι το συνέβη και σε επιτελικό επίπεδο και εάν κλήθηκαν να βοηθήσουν όλες οι διαθέσιμες δυνάμεις. Πληροφορίες της «κυριακάτικης δημοκρατίας» αναφέρουν μάλιστα ότι κατά τις δραματικές εκείνες ώρες της Δευτέρας, εκδηλώθηκε από την ηγεσία του υπουργείου Εθνικής Άμυνας η βούληση να συμμετάσχουν χερσαίες στρατιωτικές δυνάμεις, μαζί με τις πυροσβεστικές, στην αντιμετώπιση της πυρκαγιάς πριν πάρει τις γνωστές φονικές διαστάσεις. Κατά τις ίδιες πηγές, όμως, αυτό δεν κρίθηκε τελικά απαραίτητο σε κεντρικό κυβερνητικό επίπεδο δίχως να είναι σαφές ποιος είχε τον τελευταίο λόγο επ' αυτού και ποια ήταν τα κριτήρια. Λέγεται ότι στο πλαίσιο της γενικότερης υποβάθμισης του κινδύνου θεωρήθηκε κατ΄ αρχάς ότι δεν θα χρειαστεί κάτι τέτοιο. Ακούγεται ωστόσο ότι ορισμένα από τα συναρμόδια, κυρίως «αριστερόστροφα», κυβερνητικά στελέχη εξέφρασαν επιφυλάξεις και σε «ιδεολογικό επίπεδο» για τους συμβολισμούς από την πιθανή παρουσία του Στρατού στην αντιμετώπιση ενός φαινομένου όπως οι πυρκαγιές. Αν αυτό πάντως είχε συμβεί κατά πάσα πιθανότητα ο αριθμός των νεκρών και των αγνοουμένων δεν θα ήταν σήμερα τόσο μεγάλος.
Από την πλευρά του ο ίδιος ο υπουργός Εθνικής Άμυνας Π. Καμμένος, ο οποίος διόλου τυχαία ήταν ο πρώτος που πήγε από τα κυβερνητικά στελέχη το πρωί της Πέμπτης στον τόπο της καταστροφής, μιλώντας στο BBC περιορίστηκε να πει κατά τρόπο αμφίσημο ότι οι Ένοπλες Δυνάμεις «ήταν σε ετοιμότητα από την πρώτη ημέρα» και ότι «είμαστε υποχρεωμένοι να ακολουθούμε το σχέδιο του ΝΑΤΟ, δεν λειτουργούμε ανεξάρτητα από τις δυνάμεις πολιτικής προστασίας». Οι Ένοπλες Δυνάμεις κινητοποιήθηκαν αμέσως πάντως για την καταπολέμηση των συνεπειών των πυρκαγιών αναλαμβάνοντας δράσεις με καταλύματα, κινητά μαγειρεία κλπ στην περιοχή, κάτι που φέρεται να έχει προκαλέσει την «ενόχληση» της Περιφέρειας Αττικής μολονότι η κ. Ρ. Δούρου φρόντισε από την πλευρά της να ...εξαφανιστεί και πάλι, όπως έκανε με τις φονικές πλημμύρες στην Μάνδρα. Η περιφερειάρχης Αττικής συγκαταλέγεται άλλωστε στα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ που περισσότερο απ' όλα «ανησυχούν» μήπως, μετά το Σκοπιανό, η τραγική συγκυρία της καταστροφής στην Αττική δώσει πολιτικούς πόντους στον κ. Καμμένο σε μια φάση λεπτών και εύθραυστων ισορροπιών μεταξύ των δύο κυβερνητικών εταίρων.
Αυτό πάντως είναι ένα τμήμα του παζλ αφού αναπόφευκτα πολλές από τις προτεραιότητες της προσεχούς πολιτικής περιόδου μεταβάλλονται αν δεν ανατρέπονται κιόλας. Ήδη ο σχεδιασμός του Μεγάρου Μαξίμου να δώσει πανηγυρικούς τόνους στην «έξοδο από τα μνημόνια» σε περίπου τρεις εβδομάδες ουσιαστικά ακυρώνεται. Άλλωστε η πολύνεκρη αυτή τραγωδία αποδεικνύει με τον πιο θλιβερό τρόπο ότι, παρά την προπαγάνδα και την πλύση εγκεφάλου, τα μνημόνια της τελευταίας οκταετίας δεν είχαν κανένα θετικό αποτέλεσμα εκτός από την οικονομία ούτε και στην οργάνωση της κρατικής μηχανής και τη διαμόρφωση των αναγκαίων υποδομών για την αντιμετώπιση των μεγάλων καταστροφών.
Αυτό πάντως είναι ένα τμήμα του παζλ αφού αναπόφευκτα πολλές από τις προτεραιότητες της προσεχούς πολιτικής περιόδου μεταβάλλονται αν δεν ανατρέπονται κιόλας. Ήδη ο σχεδιασμός του Μεγάρου Μαξίμου να δώσει πανηγυρικούς τόνους στην «έξοδο από τα μνημόνια» σε περίπου τρεις εβδομάδες ουσιαστικά ακυρώνεται. Άλλωστε η πολύνεκρη αυτή τραγωδία αποδεικνύει με τον πιο θλιβερό τρόπο ότι, παρά την προπαγάνδα και την πλύση εγκεφάλου, τα μνημόνια της τελευταίας οκταετίας δεν είχαν κανένα θετικό αποτέλεσμα εκτός από την οικονομία ούτε και στην οργάνωση της κρατικής μηχανής και τη διαμόρφωση των αναγκαίων υποδομών για την αντιμετώπιση των μεγάλων καταστροφών.
Η κυβέρνηση επίσης σχεδίαζε, για την «επόμενη ημέρα» της 20ης Αυγούστου, να αξιοποιήσει τη νέα φάση διερεύνησης σκανδάλων του παρελθόντος στο πλαίσιο της αντεπίθεσής της προς τη ΝΔ για να μπορέσει να ανακάμψει ενόψει των επερχόμενων εκλογών. Μέσα σε ελάχιστα εικοσιτετράωρα αυτοί οι σχεδιασμοί «καίγονται» και το Μέγαρο Μαξίμου βρίσκεται με την πλάτη στον τοίχο. Ακόμη και τα χρονοδιαγράμματα προς τις κάλπες τίθενται πλέον υπό αναθεώρηση ανάλογα με τις εξελίξεις που προβλέπονται από εδώ και πέρα πολύ ρευστές. Ήδη τα κόμματα της αντιπολίτευσης προτίθενται να κινήσουν και θέματα ποινικών ευθυνών για τους υπεύθυνους της πρωτοφανούς τραγωδίας.
Ο κ. Τσίπρας υποχρεώθηκε, υπό το βάρος του πολύ αρνητικού κλίματος, να αναλάβει με μεγάλη καθυστέρηση την Παρασκευή «ακέραια την πολιτική ευθύνη» αλλά δίχως αυτό να συνοδεύεται στην παρούσα φάση με απομακρύνσεις και αποπομπές. Όλα δείχνουν, έτσι, ότι ο ανασχηματισμός θα επισπευσθεί ως η ελάχιστη υποχρεωτική κίνηση αφού ο αρμόδιος υπουργός Ν. Τόσκας δεν «αποκεφαλίστηκε» από την πρώτη στιγμή και τώρα μετράει ημέρες. Ωστόσο κι ο ανασχηματισμός αυτός χάνει προκαταβολικά, τούτων δοθέντων, την όποια δυναμική «επανεκκίνησης» σχεδίαζε να του προσδώσει με θεαματικές κινήσεις ο κ. Τσίπρας, είτε με την αναβάθμιση του Νίκου Παππά σε θέση αντιπροέδρου, είτε με την απομάκρυνση του Ευκλείδη Τσακαλώτου και την υπουργοποίηση, στο οικονομικό επιτελείο, της Λούκας Κατσέλη στο πλαίσιο των ανοιγμάτων στην απομένουσα κεντροαριστερά....
Ανδρέας Καψαμπέλης
www.dimokratianews.gr
Ανδρέας Καψαμπέλης
www.dimokratianews.gr